Lớp học phát triển trí tuệ? Đồ chơi thông minh?

Phụ huynh hiện nay có thể tiếp cận được vô cùng nhiều thông tin về những phương pháp giáo dục sớm, những món đồ chơi được gắn mác theo tên thiên tài… Các thương hiệu quảng bá sản phẩm và dịch vụ của họ là “khai mở tiềm năng trí tuệ”, “giúp bộ não của con phát triển vượt trội ngay từ sơ sinh…”. Có phải, việc Giáo dục sớm và Giúp trẻ phát triển trí não từ những năm đầu đời là một nhiệm vụ vô cùng tinh vi và phức tạp? 

Câu trả lời không phải. Không (hoặc chưa) có bằng chứng khoa học nào chứng minh cho việc các món đồ chơi trí tuệ, đồ dùng công nghệ và các lớp phát triển trí não có thể giúp cho chỉ số thông minh (IQ) của trẻ tăng lên vượt trội.

Điều duy nhất mà các nghiên cứu khoa học khẳng định, đó là: “Chỉ số IQ phụ thuộc vào gene di truyền, kết hợp với các yếu tố từ môi trường phát triển của con. Và việc bố mẹ có thể “can thiệp” vào yếu tố môi trường phát triển để giúp con phát triển trí não từ sơn, thật ra lại đơn giản và không tốn kém như chúng ta tưởng.

Bố mẹ có thể làm gì để cho con có được Nền tảng vững chắc nhất từ bên trong?

• Dinh dưỡng: Một chế độ ăn uống giàu dinh dưỡng trong những năm tháng đầu đời có liên quan mật thiết đến việc phát triển trí tuệ và chỉ số IQ của con. Đặc biệt, khi trẻ sinh non có nguy cơ đối diện với chỉ số IQ thấp hơn trẻ sinh đủ tháng, việc cung cấp cho con chế độ ăn có chứa kẽm, sắt, folate, i-ốt, B12 và protein sẽ giúp giảm thiểu những nguy cơ đó. Thậm chí, có một nghiên cứu khoa học đã chỉ ra rằng: những đứa trẻ 3 tuổi thường xuyên tiêu thụ một lượng lớn thức ăn nhanh chế biến sẵn, nhiều đường và chất béo xấu, đến năm 8 tuổi, những đứa trẻ này có chỉ số IQ thấp hơn so với bạn bè cùng tuổi có chế độ ăn nhiều trái cây, rau và cá. (http://www.bristol.ac.uk/alspac/news/2011/7.html)
• Hãy nói chuyện với con thật nhiều, ngay từ khi con chưa biết nói: Chỉ số IQ có tương quan với khả năng ngôn ngữ. Ngôn ngữ tiếp nhận là những thông tin trẻ thu thập vào, khả năng nghe và hiểu phát triển rất sớm. Ngôn ngữ biểu đạt, bao gồm từ ngữ trẻ nói ra, sau đó mới bắt đầu phát triển từ 1 tuổi trở đi. Vì vậy, hãy trò chuyện và đọc cho con càng sớm càng tốt. Ngoài ra, việc người lớn phản hồi một cách chất lượng với những câu bi bô đầu đời của con cũng hỗ trợ rất nhiều cho kỹ năng ngôn ngữ và nhận thức của con về sau. Ví dụ, khi nghe con nói: “Chó, chó”, người lớn hãy trả lời bằng cách cung cấp thêm thông tin: “Đúng rồi con, đó là một bạn chó màu vàng. Bạn chó đang sủa gâu gâu.”
• Xây dựng kết nối vững chắc bằng những tương tác và phản hồi đúng cách: Sự kết nối (Attachment) đầu đời là vô cùng quan trọng đối với sự phát triển toàn diện và có liên quan đến sự phát triển IQ của trẻ. Bố mẹ, ông bà, người chăm sóc hãy luôn phản hồi một cách nhất quán tất cả các tín hiệu mà con đưa ra. Không nhất thiết phải luôn dùng lời nói, phản hồi có thể nằm ở sự tương tác hai chiều qua ánh mắt, cái nhướn trán, nét mặt, âm thanh, hành động, các hoạt động chơi chất lượng cùng con. Việc con trẻ được chơi một cách chất lượng có đóng góp rất lớn vào sự phát triển của chỉ số IQ.
• Mang âm nhạc vào cuộc sống hàng ngày: Âm nhạc là một loại ngôn ngữ đặc biệt mà trẻ có thể dùng để giao tiếp từ rất sớm, âm nhạc cũng hỗ trợ phát triển các vùng chức năng não bộ liên quan đến trí tuệ. Hãy nghe nhạc, hát và nhảy cùng con bất cứ khi nào bố mẹ có thể.

Thay lời kết: Chưa ai có thể kết luận được rằng liệu di truyền hay môi trường có ảnh hưởng nhiều hơn đến việc phát triển trí tuệ ở trẻ nhỏ. Nhưng chắc chắn rằng, khi bố mẹ làm những điều trên cho con, sự phát triển toàn diện của con sẽ được hỗ trợ và củng cố theo cách vô cùng tích cực. 

- - - - - - -

Happy Parenting with Tu-Anh Nguyen
Master's in Child & Adolescent Psychology
ACPI HeartWise® Parent Coach
Certified Positive Discipline Parent Educator