

EEN VAN DE OPMERKELIJKSTE BERICHTEN DEZE WEEK WAS WEL HET BESLUIT VAN EEN DUITSE RECHTER DAT EEN VOLLEDIG GEAUTOMATISEERDE SUPERMARKT NIET MEER OP ZONDAG OPEN MAG ZIJN. GEWONE SUPERMARKTEN MOETEN DE ZONDAGSRUST RESPECTEREN EN DUS MAG OOK DEZE NIET OPEN. ROBOTS HEBBEN BLIJKBAAR OOK RECHT OP EEN VRIJE ZONDAG. HOE MOET DIT LAND OMGAAN MET KUNSTMATIGE INTELLIGENTIE? DIT SOORT NIEUWS MAAKT MIJ BEZORGD OVER DE TOEKOMST VAN DUITSLAND. EN ER ZIJN GENOEG ANDERE REDENEN. DE LIJST IS LANG EN DIVERS. Bijvoorbeeld de Duitse treinstakingen. Die zijn eindelijk achter de rug. De vakbonden hebben met succes een kortere werkweek bedongen. Dat is bijzonder, aangezien er ook in Duitsland er een enorm tekort aan treinpersoneel is. Dan lijkt me arbeidstijdsverkorting geen oplossing. Een ander voorbeeld van bijzondere Duitse bureaucratie is de discussie over de levering van Taurus-rakketten aan Oekraïne. Er zouden misschien Duitse soldaten nodig zijn om ze te bedienen. Dat is een onzinargument, maar het gevolg is wel dat ze niet geleverd worden. Ook de sluiting van de Duitse kerncentrales valt in deze categorie missers. Na de ramp met de kerncentrale in het Japanse Fukushima heeft men dat zo afgesproken. Dat in de tussentijd geen goedkoop gas uit Rusland meer komt, maakte voor de besluitvorming kennelijk niets uit. We hebben besloten dat de kerncentrales dichtgaan, dus gaan ze dicht. In het Duits gebruikt men de term neue Erkenntnisse (voortschrijdend inzicht) blijkbaar niet zo veel. In 1998 omschreef The Economist Duitsland als de zieke man van Europa. Het land kwam erbovenop door een medicijn van flinke versobering van de arbeidsvoorwaarden en toenemende vraag naar Duitse industriële producten. Vooral afgelopen decennium profiteerde het van de sterke Chinese vraag naar Duitse machines en auto’s. De Chinese groei is nu aanzienlijk lager en daar heeft de Duitse economie last van. De verwachte economische groei in 2024 is nu zelfs lager dan die in Italië. Dit soort cycli is normaal. Erger is dat de Duitse politiek een fundamenteel probleem aan het creëren is. Vroeger was er het gezegde dat als Duitsland niest, Nederland ziek wordt. Gelukkig hebben we in de loop der jaren flink wat resistentie opgebouwd. Het feit dat de Tweede Kamer serieus nadenkt om de fouten die in de ‘nacht van Omtzigt’ oktober vorig jaar, toen een hausse aan wetsvoorstellen werd goedgekeurd, zijn gemaakt, terug te draaien, stemt mij hoopvol. Voortschrijdend inzicht is toch beter te begrijpen dan neue Erkenntnisse. De economische cycli zullen best wel weer een keer in het voordeel van Duitsland draaien. Maar gezien de genoemde structurele problemen is een dieet met minder bureaucratie en wat meer arbeidszin nodig. En om te voorkomen dat Nederland net zo ziek wordt als Duitsland, zou dat ook voor ons geen slecht idee zijn. OVER DE COLUMN VAN CORNÉ VAN ZEIJL Corné van Zeijl is analist en strateeg bij Cardano en belegt ook privé. Reageer via c.zeijl@cardano.com. Deze column kun je ook iedere donderdag lezen in het FD. https://fd.nl/auteur/corne-van-zeijl See omnystudio.com/listener https://omnystudio.com/listener for privacy information.


AFGELOPEN WEEK LAS IK DAT KLAAS KNOT WEL SNAPT DAT BEDRIJVEN GEBREK AAN ERKENNING VOELEN. ER ONTSTOND EEN KLEINE KORTSLUITING IN MIJN HOOFD, WANT EEN PAAR WEKEN DAARVOOR ZEI HIJ NOG DAT ‘LAAGWAARDIGE’ SECTOREN ZOALS DE WESTLANDSE TUINBOUW EIGENLIJK NIET IN NEDERLAND THUISHOREN. Ik ben een Westlander en daar ben ik trots op. Ik merk dat er steeds vaker een negatief beeld van het Westland wordt geschetst, vanuit Den Haag en Rotterdam en door mensen zoals meneer Knot. Laten we de kassen, die alleen maar ruimte innemen en veel energie verbruiken, en voor overlast zorgende arbeidsmigranten maar snel het land uitgooien. Mag ik een keer een weerwoord geven? Laten we eens beginnen met dat energieverbruik. Het Westland is de gemeente met relatief de meeste aardwarmteprojecten in Nederland. Er zijn nu al zes succesvolle putten. Deze projecten zijn straks goed voor een derde van het totale energieverbruik van de gemeente. Overigens proberen onze aardige buurgemeenten dat ook, maar daar is de succesratio een stuk lager. Een sprankje Westlandse ondernemingsgeest maakt toch vaak het verschil uit. Daarnaast is het Westland een grote energieproducent. 11% van de Nederlandse elektriciteitsopwekking komt van warmtekrachtkoppelingen. Dat zijn van die grote turbines die bij de kassen staan. Je kan een tuinbouwkas ook zien als een elektriciteitscentrale, die zijn restwarmte gebruikt om de kassen te verwarmen. Dat is heel wat milieuvriendelijker dan een gewone energiecentrale die zijn restwarmte in de rivier loost. Bovendien is deze elektriciteitsproductie uitermate flexibel. En dat is hard nodig bij de huidige energieonbalans. Buurgemeenten schetsen graag het beeld dat alle arbeidsmigranten in de grote steden wonen en in het Westland werken. Als je de aantallen van Rotterdam en Den Haag bij elkaar optelt kom je op ongeveer 100.000 arbeidsmigranten uit. Maar er werken er maar 12.000 in de kassen. Waarvan er 4500 in het Westland wonen. Het is makkelijk met het vingertje te wijzen, maar de optelsom van buurgemeenten klopt van geen kanten. Bovendien woon ik in het Westland en werk in Rotterdam, moet daar ook niet voor gecorrigeerd worden? Daarnaast zijn kassen een uitermate efficiënte manier om te telen. Daardoor heb je een extreem hoge productie met relatief weinig milieubelasting. De Nederlandse glastuinbouw is een lichtend voorbeeld voor de rest van de wereld, aldus de wereldberoemde bioloog Sir David Attenborough. Niet voor niets staan drie Westlandse bedrijven in de R&D top 30 van Nederland. Als je de kassen het land uitwerkt, ben je ook het hele ecosysteem kwijt. Op 6 en 7 april stellen de Westlandse tuinders hun kassen weer open. Misschien is het een idee als meneer Knot en de wethouders uit de buurgemeenten eens langskomen voor een bakkie pleur. Dat is koffie op z’n Westlands. Beter dan vrijblijvend te roeptoeteren uit een ivoren toren. OVER DE COLUMN VAN CORNÉ VAN ZEIJL Corné van Zeijl is analist en strateeg bij Cardano en belegt ook privé. Reageer via c.zeijl@cardano.com. Deze column kun je ook iedere donderdag lezen in het FD. https://fd.nl/auteur/corne-van-zeijl See omnystudio.com/listener https://omnystudio.com/listener for privacy information.


GEZIEN DE PARABOLISCHE STIJGING VAN AI AANDELEN, VRAGEN SOMMIGE BELEGGERS ZICH AF OF WE NIET WEER IN EEN BUBBEL A LA 2000 ZITTEN. DE VERGELIJKING IS LOGISCH. OOK IN DE INTERNETBUBBEL VAN DAT JAAR GINGEN KOERSEN EXTREEM HARD OMHOOG EN LEEK ER GEEN EINDE AAN TE KOMEN. ER ZIJN MEER OVEREENKOMSTEN. ER IS EEN NIEUWE TECHNOLOGISCHE ONTWIKKELING. BELEGGERS ZIEN PRACHTIGE TOEKOMSTPERSPECTIEVEN VAN DEZE TECHNOLOGIE EN DAT MAAKT ZE ENTHOUSIAST. De hype rond Nvidia is daar een goed voorbeeld van. Sinds de wereld werd verrast met wat OpenAI allemaal kan, zijn de winstverwachtingen van Nvidia verzevenvoudigd. De koers is in dezelfde periode verzesvoudigd. Iedere keer zijn de verwachtingen torenhoog. En iedere keer verslaat Nvidia deze verwachtingen met dubbele cijfers. Maar er zijn ook veel verschillen. Ja, techaandelen zijn duur, maar nog niet zo duur als in 2000. Op de piek in 2002 stond de MSCI Technologie index op 48 keer de verwachte winst. Nu ‘slechts’ op 28 keer. Voordat u te enthousiast wordt, bedenk dat u tien jaar geleden deze aandelen kon kopen tegen slechts elf maal de winst. Een ander verschil is dat er dit keer geen IPO golf is. Ten tijde van de internet bubbel kwamen er honderden bedrijven naar de beurs om geld op te halen voor investeringen in deze nieuwe technologie. Kent u Newconomy van Maurice de Hond of WorldOnline nog? Die golf met beursintroducties zien we nu niet. De financiële positie van de grote tech bedrijven is nu stukken beter. De meeste hebben flink wat cash op de balans staan. Hoewel dat slinkt: de ‘Magnificant Seven’ zaten een paar jaar geleden nog op een geldberg van $349 mrd. Nu is dat nog ‘maar‘ $145 mrd. OpenAI-ceo Sam Altman stelt dat er maar liefst $7.000 mrd nodig is. Nou vraag ik me altijd af hoe zo iemand aan deze schattingen komt en waarom hij dat zegt, maar het piketpaaltje is gezet. Als u wilt investeren in kunstmatige intelligentie is dit wel een belangrijk punt. Iemand moet al deze investeringen ophoesten. De grootste klanten van Nvidia zijn Microsoft, Meta, Amazon en Alphabet, samen goed voor 40% van Nvidia’s omzet. Eén ding is zeker, Nvidia verdient eraan. Het is de vraag of deze techreuzen uiteindelijk ook voldoende rendement op deze gigantische investeringen gaan maken. In de internetbubbel waren de hoofdspelers de zogenaamde ‘Four Horsemen’, Microsoft, Cisco, Intel en Dell. Wie zijn klassiekers kent weet dat de Four Horsemen symbool staan voor vier rampen. Dat hebben beleggers wel gemerkt. De naam Magnificant Seven komt uit een Westernfilm. Daar overleefden er uiteindelijk maar drie van de zeven het vuurgevecht. Ik denk dat Nvidia daar wel bij hoort, maar wie zijn dan de andere twee? OVER DE COLUMN VAN CORNÉ VAN ZEIJL Corné van Zeijl is analist en strateeg bij Cardano en belegt ook privé. Reageer via c.zeijl@cardano.com. Deze column kun je ook iedere donderdag lezen in het FD. https://fd.nl/auteur/corne-van-zeijl See omnystudio.com/listener https://omnystudio.com/listener for privacy information.


SINDS AFGELOPEN WEEK BEN IK EEN KLIMAATSLACHTOFFER. MISSCHIEN EEN TE SERIEUS ONDERWERP OM GRAPPEN OVER TE MAKEN, MAAR WAAR IS HET WEL. IK BEN IN MIJN VRIJE TIJD SAMEN MET MIJN JONGSTE ZOON SKILERAAR IN OOSTENRIJK. HET WAS ECHTER ZO WARM DAT HET LESAFZEGGINGEN REGENDE. DUS IN PLAATS VAN CORNÉ DE SKILERAAR WAS IK KOOS WERKELOOS. NU WAS ER NET EEN DIK PAK SNEEUW GEVALLEN EN DE ZON SCHEEN IEDERE DAG, DUS ER ZIJN ERGERE DINGEN IN HET LEVEN. Ik ken nog een klimaatslachtoffer, Warren Buffett. Zijn Berkshire Hathaway werd afgelopen jaren op diverse plekken keihard door Moeder Natuur geraakt. Zijn elektriciteitsbedrijf PacifiCorp moet miljarden ophoesten vanwege de mogelijke rol die hun apparatuur heeft gehad bij meerdere bosbranden na blikseminslagen. De winst van Berkshire Energy daalde met ruim 40% door deze voorzieningen. Daarnaast zijn er in de afgelopen jaren steeds meer orkanen. Dat raakt de schadeverzekeringstak van Berkshire Hathaway. In dit segment had Buffett nou net een meevaller. Omdat zijn klanten beseffen dat er steeds meer orkanen komen, konden de verzekeringspremies flink omhoog. Maar 2023 was juist een opvallend mild orkaanjaar. Dus minder schade en meer premies. Gezien de trend is 2023 duidelijk een uitzondering. Ook daar is Buffett dus een klimaatslachtoffer. Ondanks deze natuurrampen koopt Buffett steeds meer aandelen in het oliebedrijf Occidental Petroleum. Tegenwoordig goed voor maar liefst 4,4% van zijn beleggingsportefeuille. Als je olieaandelen koopt en tegelijkertijd geraakt wordt door schade van natuurrampen, dan ben je de veroorzaker van je eigen ellende. Kortzichtig zult u zeggen? Ik ken meneer Buffett niet persoonlijk, maar ik denk dat hij deze factoren scheidt. Of hij nou olieaandelen koopt of niet, dat heeft geen oorzakelijk verband met de milieuschade die hij oploopt. Als Buffett ze niet koopt, koopt iemand anders die aandelen. De wereld wordt daar niet beter of slechter van. Hij bezit ruim een kwart van alle aandelen. Daarmee zou hij ook zijn stemrecht kunnen gebruiken om Occidental duurzamer te maken. Maar ook dan blijft hij de milieuschade houden. Als er in China of India vraag naar olie is, zal er olieaanbod van andere oliemaatschappijen komen. En dan kun je voor het hoofkantoor van Berkshire op de snelweg gaan protesteren of tomatensoep naar een schilderij gooien, maar daar verander je de wereld niet mee. Het enige resultaat van deze acties is nog meer verdeeldheid in de maatschappij. Misschien zijn daarom de grote winnaars in recente verkiezingen juist die partijen geweest die bescherming van het milieu niet hoog in het vaandel hebben staan. Hoe krijg je de wereld dan wel beter? Verbeter de wereld, begin bij jezelf. Verder heb ik geen oplossing. Hoewel ik als Koos Werkeloos toch alle tijd heb gehad om daarover na te denken. Wereldproblemen oplossen is niet makkelijk, al denken sommige snelwegplakkers van wel. OVER DE COLUMN VAN CORNÉ VAN ZEIJL Corné van Zeijl is analist en strateeg bij Cardano en belegt ook privé. Reageer via c.zeijl@cardano.com. Deze column kun je ook iedere donderdag lezen in het FD. https://fd.nl/auteur/corne-van-zeijl See omnystudio.com/listener https://omnystudio.com/listener for privacy information.


DE FINALE VAN DE SLIMSTE MENS IS ALWEER EVEN VOORBIJ. IK VRAAG ME WELEENS AF: ZOUDEN DIE SLIMME WINNAARS NOU OOK GOEDE BELEGGERS ZIJN? EEN RECENT ONDERZOEK ONDER DE BELEGGINGSCLUB VAN MENSA GEEFT HIER INZICHT IN. MENSA IS EEN ORGANISATIE OPGERICHT IN 1946, WAARVAN JE LID KUNT WORDEN ALS JE IQ TOT DE TOP 2% VAN DE BEVOLKING BEHOORT. EEN HOGER IQ ZOU IN VEEL ASPECTEN VAN HET LEVEN EEN VOORDEEL ZIJN. ONDERZOEKSTER ELEANOR LAISE BEKEEK DE PRESTATIES VAN DE MENSA-BELEGGINGSCLUB OVER EEN PERIODE VAN VIJFTIEN JAAR, VAN 1986 TOT 2001. Wanneer deze super intelligente mensen geld beleggen, zou je buitengewone resultaten verwachten, toch? Maar wat blijkt? De investeringsclub behaalde een schamele 2,5% per jaar terwijl de S&P 500 15,3% per jaar steeg. Dat is simpelweg een dramatisch verschil. Maar interessanter is de vraag: waarom doen de Mensa-beleggers het zoveel slechter? Ook daar heeft mevrouw Laise onderzoek naar gedaan. De slimste jongetjes en meisjes van de klas bleken geen samenhangende beleggingsstrategie te hebben. Ieder kwartaal pasten ze hun strategie weer aan. Ze probeerden de markt te timen, gingen mee in de laatste beleggingshypes, waren te zelfverzekerd, misten discipline en hadden geen langetermijnvisie. Kort gezegd: alles waar gewone beleggers ook tegenaan lopen. Warren Buffett zei al eens, je hebt niets aan een bovenmatig hoog IQ. Waar je wel wat aan hebt, is emotionele stabiliteit en vrede met de gevolgen van je beleggingsbeslissingen. Beleggen is een eenvoudig spel, maar het is niet gemakkelijk. Voortdurend word je gebombardeerd met meningen en visies van anderen, zeker als je een beetje op sociale media zit. Dat brengt je aan het twijfelen – daar gaat je emotionele stabiliteit. Omdat je nooit zeker weet waar de koersen zich naartoe bewegen, zijn veel mensen onzeker. Nu beleg ik niet in crypto’s, maar ik analyseer weleens wat en zet dat op X. Als je over crypto’s tweet, weet je van tevoren zeker dat je overspoeld zult worden met visies en meningen van mensen die het denken beter te weten. Dat klopt overigens; ik heb weinig verstand van de techniek achter de digitale valuta. De boodschap van de reacties komt vaak op hetzelfde neer: iedereen had de koersbewegingen kunnen zien aankomen. Ik heb eens de moeite genomen om bij al deze commentatoren te kijken of ze een beweging van tevoren ook hadden voorspeld. Letterlijk niemand, maar dan ook helemaal niemand, had van tevoren iets over de aankomende schommeling gezegd. Ergo: veel lawaai, weinig inhoud. Ook voor beleggers met een grote mond is beleggen moeilijk. ‘Smart money’ heeft dus niets met IQ te maken, maar vooral met boerenslimheid. Als u té slim bent, zit dat alleen maar in de weg. Een beetje emotionele stabiliteit à la Buffett, daar heb je veel meer aan. Maar ja, dat ligt ook niet zomaar op straat. OVER DE COLUMN VAN CORNÉ VAN ZEIJL Corné van Zeijl is analist en strateeg bij Cardano en belegt ook privé. Reageer via c.zeijl@cardano.com. Deze column kun je ook iedere donderdag lezen in het FD. https://fd.nl/auteur/corne-van-zeijl See omnystudio.com/listener https://omnystudio.com/listener for privacy information.


DE LAATSTE TIJD VALT ME OP DAT ER IN DIVERSE MEDIA WAT MEER AANDACHT KOMT VOOR DIVIDEND. EEN AANTAL VOORBEELDEN: THE WALL STREET JOURNAL PUBLICEERDE HET STUK ‘CAN DIVIDEND INVESTING RISE FROM THE DEAD?’; THE ECONOMIST KOPTE ONLANGS: ‘DIVIDENDS ARE BACK’. ER MAG DAN WAT MEER MEDIA-AANDACHT ZIJN, BIJ BELEGGERS IS DIE AANDACHT ER NIET, HELEMAAL NIET ZELFS. DIVIDEND WORDT STEEDS MINDER BELANGRIJK. Als we kijken naar de data sinds 1926, blijkt dat 32% van het totale rendement bestaat uit dividend. De afgelopen tien jaar is dat slechts 17%. Een van de verklaringen van het verschil ligt in de populariteit van aandeleninkoopprogramma’s. De voordelen hiervan zijn duidelijk. Aandelen inkopen is een flexibele manier om geld aan aandeelhouders terug te geven. Die programma’s zijn makkelijk aan te passen als het wat minder gaat. Als je als bedrijf het dividend aanpast, geeft dat een sterk negatief signaal. Als een inkoopprogramma wordt afgeschaald, zijn beleggers er niet blij mee, maar zijn de koerseffecten over het algemeen beperkt. Beleggers willen dus geen dividend meer, maar willen tegenwoordig vooral groei. En groei vind je in kunstmatige intelligentie (AI). Dat is fijn, maar al die groei moet uiteindelijk wel leiden tot een gezonde onderliggende inkomstenstroom. Het is de vraag of beleggers niet een beetje te enthousiast zijn over al die AI-groei. Er zijn toch wel wat vergelijkingen te trekken met de internetbubbel van 2000. Ook toen dacht men dat iedereen internet zou gaan gebruiken. Dat is weliswaar uitgekomen, maar 90% van de internetbedrijven zijn uiteindelijk wel failliet gegaan of in de vergetelheid geraakt. Eén van de uitzonderingen was Amazon. Daar zijn die prachtige vergezichten wel uitgekomen. Zelfs meer dan dat. Het bleek vooral succesvol in het faciliteren van webshops en het aanbieden van de serverruimte die ze toch overhadden. Het is tegenwoordig goed voor $250 mrd omzet. Daar hadden beleggers destijds niet van durven dromen. Stel, u heeft dat aandeel per ongeluk op de top van de markt gekocht, in december 1999. Ondanks deze ‘miskoop’ heeft u toch nog een mooie 15,8% rendement per jaar gemaakt. Over zo’n lange periode betekent dit dat uw vermogen dan 35 keer zo groot is geworden. Dat klinkt prachtig, zeker achteraf. Maar bedenk wel dat de koers tussentijds met 94,4% daalde. Weinig beleggers kunnen tegen zo’n daling. Ik weet er één: Jeff Bezos. En hij is dan ook een van de rijkste mensen ter wereld geworden. Al die mooie AI-vergezichten zijn leuk, maar uiteindelijk moeten ze wel realiteit worden. Ik heb dan toch een voorkeur voor een mooie stabiele dividendstroom. Of, zoals Rockefeller ooit zei: ‘Do you know the only thing that gives me pleasure? It's to see my dividends coming in’. Mmm, als je dat zo leest klinkt meneer Rockefeller eigenlijk wel heel zielig. Een beetje arm zelfs. OVER DE COLUMN VAN CORNÉ VAN ZEIJL Corné van Zeijl is analist en strateeg bij Cardano en belegt ook privé. Reageer via c.zeijl@cardano.com. Deze column kun je ook iedere donderdag lezen in het FD. https://fd.nl/auteur/corne-van-zeijl See omnystudio.com/listener https://omnystudio.com/listener for privacy information.


DRIEËNHALF JAAR GELEDEN HEB IK ZONNEPANELEN OP MIJN DAK LATEN LEGGEN. NU DE SALDERINGSREGELING INTACT BLIJFT, ZULT U WEL DENKEN DAT DE VLAG UITGAAT IN HUIZE VAN ZEIJL. NOU NEE, HET IS NAMELIJK EEN VEEG TEKEN VOOR ONS LAND. HET GEEFT AAN HOE DE POLITIEKE BESLUITVORMING ER IN DE KOMENDE JAREN UIT GAAT ZIEN. SUBSIDIES ZIJN GOED OM EEN BEPAALDE ONTWIKKELING OP GANG TE KRIJGEN. DAT IS DUIDELIJK GELUKT. GEEF EEN NEDERLANDER EEN FINANCIEEL VOORDEEL EN HIJ IS ER ALS DE KIPPEN BIJ OM ER GEBRUIK VAN TE MAKEN. MAAR GENOEG IS GENOEG, DUS MOET JE OOK WEER STOPPEN MET SUBSIDIES. EEN UITFASERING VAN ZEVEN JAAR IS UITERMATE RUIM. Waarom is het eigenlijk een probleem? Ik las in de Volkskrant een prachtige metafoor. De stroommarkt is als de aardbeienmarkt. In de zomer heeft iedereen met een volkstuintje aardbeien in overvloed. Onder de aardbeiensalderingsregeling kun je die allemaal bij de groenteboer inleveren. En in de winter, als niemand aardbeien heeft, kun je ze daar ook weer ophalen, tegen dezelfde prijs. Zo gaat het nu ook met zonnestroom. Dat was één van de redenen om deze regeling te laten bestaan. ‘Een overheid die de spelregels verandert tijdens het spel, dat is gewoon niet eerlijk’, aldus meneer Kops van de PVV. Nou, meneer Kops, iedereen die zonnepanelen op zijn dak legde, wist dat de salderingsregeling op een gegeven moment zou verdwijnen. Dat het financieel niet leuk is, is een ander ding. Eén van de grote nadelen is dat er nu geen stimulans is om efficiënt met dat overschot om te gaan. Ik ga nu natuurlijk geen accupakket kopen om die zonne-energie op te slaan. Het kost de overheid ook een hoop geld door het gemis aan energiebelasting. Demissionair klimaatminister Jetten rekende uit dat dit grapje €2,8 mrd tot en met 2030 zou gaan kosten. Waar gaat dat geld vandaan komen? Bezuinigen op de zorg, op het onderwijs, op het openbaar vervoer? Ik ben benieuwd waar de populistische partijen voor kiezen. Bovendien is deze subsidie ook niet meer nodig. Door de enorme toename is de prijs sterk gedaald, waardoor zonnepanelen een terugverdientijd van slechts zeven jaar hebben. De prijs wordt bepaald door vraag en aanbod. Als je het marktmechanisme uitschakelt, krijg je uitwassen. Dat zagen we eerder met de subsidies voor hybride SUV’s. Die auto’s werden tweedehands vooral aan het buitenland verkocht. Daar gaat je milieuwinst. Het leert ons hoe de toekomst er uit ziet onder een populistisch regime. Allemaal gratis bier en leuke dingen voor de mensen. Maar gratis bier bestaat niet, iemand moet er voor opdraaien. Ik stel voor dat de kiezers die op deze populistische partijen hebben gestemd dit rondje van 2,8 miljard gaan betalen. Want als er gratis bier wordt uitgedeeld, wil ik ook dat het écht gratis voor mij is. OVER DE COLUMN VAN CORNÉ VAN ZEIJL Corné van Zeijl is analist en strateeg bij Cardano en belegt ook privé. Reageer via c.zeijl@cardano.com. Deze column kun je ook iedere donderdag lezen in het FD. https://fd.nl/auteur/corne-van-zeijl See omnystudio.com/listener https://omnystudio.com/listener for privacy information.


Deze week mocht ik namens Cardano de Asset Allocation Award van Alpha Research in ontvangst nemen in de categorie Fixed Income. Dat was voor het tweede jaar op rij. De concurrentie was een sterk internationaal veld van ruim 60 deelnemers, waaronder ook de grote jongens zoals JPMorgan, UBS en BlackRock. Daarom zijn we er ook supertrots op. Asset allocation, oftewel het bepalen in welke beleggingscategorie je het beste kunt beleggen, is wat ik doe in het dagelijkse leven. We wilden natuurlijk wel weten waarom we de prijs hadden gewonnen. Want van je fouten kun je leren, maar als je wat van je successen kunt opsteken, is dat mooi meegenomen. Volgens de jury kwam dat vooral omdat veel concurrenten begin 2023 onderwogen in highyieldobligaties zaten. Dat zaten wij ook, maar deze positie hebben we op tijd gesloten. Begin 2023 wist iedereen zeker dat we in een recessie zouden komen. Dan moet je niet in risicovolle highyieldobligaties beleggen. Dat zijn immers de bedrijven die in een recessie het eerst in de problemen komen. Die recessie kwam er echter niet, en dus deden highyieldobligaties het prima. Daar hadden wij dus geen last meer van. Maar de belangrijkste verklaring was onze overweging in emerging markets debt. 2023 werd vooral door de houding van de centrale banken in de opkomende markten een bijzonder jaar. Die centrale banken zijn gewend om met hoge inflatie om te gaan. Als zij te hard stijgt, weten zij als geen ander dat je als de wiedeweerga de beleidsrente moet verhogen. Dat zijn ze daar gewend en dus deden verhoogden ze daar veel eerder dan de ECB of de Fed. Die dachten dat die inflatieschok tijdelijk zou zijn. Daar kregen ze uiteindelijk wel gelijk in. Alleen kwamen er nog een paar schokken overheen en voor je het wist zat je in een mini loon-prij spiraal. Hoewel, mini, de Duitse vakbond voor de bouwindustrie heeft net een looneis van 21% neergelegd. Dat noem ik geen mini meer. Omdat de centrale banken in de emerging markets veel eerder de inflatie bestreden met renteverhogingen, konden ze ook weer snel verlagen. En dat is natuurlijk goed voor obligaties. Als de korte rente, waar centrale banken over gaan, daalt, trekt dat ook de lange obligatierente mee naar beneden. Daarom deden deze obligaties het beter dan de rest. Vooral in Oost-Europa en in Zuid Amerika zagen we dat fenomeen. Toch bijzonder dat landen als Polen, Hongarije, Brazilië en Colombia vooruitlopen op de centrale banken in de westerse wereld. Misschien een idee dat Jerome Powell van de Fed en Christine Lagarde van de ECB proberen te leren van de successen van deze centrale bankiers. Want dat is toch fijner dan leren van je eigen fouten. OVER DE COLUMN VAN CORNÉ VAN ZEIJL Corné van Zeijl is analist en strateeg bij Cardano en belegt ook privé. Reageer via c.zeijl@cardano.com. Deze column kun je ook iedere donderdag lezen in het FD. https://fd.nl/auteur/corne-van-zeijl See omnystudio.com/listener https://omnystudio.com/listener for privacy information.


EEN VAN DE GROOTSTE HITS VAN TAYLOR SWIFT IS CRUEL SUMMER. NU WAS DE AFGELOPEN ZOMER ALLESBEHALVE CRUEL VOOR HAAR. HAAR STER REES TOT GROTE HOOGTEN. ZE IS DE VERWEZENLIJKING VAN DE ALL AMERICAN GIRL. AL HAAR CONCERTEN WAREN UITVERKOCHT, EN ZELFS DE BIOSCOOPVERSIE DAARVAN WAS EEN HIT. IK VIND HET BIJZONDER DAT MENSEN NAAR DE BIOSCOOP GAAN OM EEN CONCERT TE ZIEN. Bij elkaar heeft ze daarmee al ruim $1 mrd verdiend. Ze heeft een enorme schare fans, de Swifties, en aangezien ze erg anti-Trump is, sluit ik niet uit dat haar opmerkingen nog invloed gaan krijgen op de Amerikaanse presidentsverkiezingen in november. 18% van de kiezers zegt de kandidaat te steunen die Taylor Swift ook steunt. Als kiezer zou ik ook naar de verkiezingsprogramma’s en de geloofwaardigheid van de kandidaten kijken. Maar wat mevrouw Swift zegt geeft blijkbaar meer doorslag. Ongetwijfeld zullen aan de andere kant de Trump-fans niet meer naar haar concerten gaan. Maar, terug naar de economie. Dit enorme succes geeft aan hoeveel de gemiddelde Amerikaanse consument snakt naar entertainment, na corona. De dienstensector loopt prima. De restaurants zijn vol. De inkoopmanagersindices voor de dienstensector laten een veel zonniger beeld zien dan die in de productiesector. Een van de redenen voor dit verschil is dat de consumenten wel even genoeg spullen hebben gekocht. Ze gaan dus van dingen kopen naar plezier. Daarom zie je nu ook de autoverkopen terugvallen. Dat was ook terug te zien in de inflatiecijfers van afgelopen tijd. Sommige producten worden zelfs goedkoper, zoals tweedehands auto’s. Hertz verkoopt zijn voorraad Tesla’s bijvoorbeeld met grote korting. Een Tesla van 2 jaar oud kun je nu voor $18.000 kopen. Niet voor niets moet Hertz een kwart miljard afschrijven op zijn autovloot. De goedereninflatie staat dus onder druk. Maar de diensteninflatie is er nog volop. Even terug naar Taylor Swift. Ik kwam een oude advertentie tegen uit 2007. Toen kostte een kaartje nog $20. Oké, toen was ze ook nog niet zo bekend. Binnenkort treedt ze in Nederland op. De kaartjes kosten nu €220. Ik sla even over. Als meer concertbezoekers dat doen, daalt de vraag vanzelf en normaliseren de prijzen weer. Of zoals het gezegde onder economen luidt: het beste recept tegen hoge inflatie is hoge inflatie, want uiteindelijk zorgt dat voor vraaguitval. Je hoeft niet naar dat concert. Hoewel veel Swifties daar ongetwijfeld anders over denken. Al met al zal deze All American Girl in 2024 weer een enorme invloed op de Amerikaanse economie en maatschappij hebben. En dat alleen omdat ze een paar leuke liedjes zingt. Misschien gaat het toch nog een wrede zomer voor Trump worden. OVER DE COLUMN VAN CORNÉ VAN ZEIJL Corné van Zeijl is analist en strateeg bij Cardano en belegt ook privé. Reageer via c.zeijl@cardano.com. Deze column kun je ook iedere donderdag lezen in het FD. https://fd.nl/auteur/corne-van-zeijl See omnystudio.com/listener https://omnystudio.com/listener for privacy information.


DE ESB HEEFT HET ONDERZOCHT: DE CONSUMENT PROFITEERT NIET MAXIMAAL VAN OLIEPRIJSDALINGEN, ZO SCHREEF HET ECONOMENBLAD EERDER DEZE WEEK. Als de olieprijs stijgt, dan gaat de prijs aan de pomp snel omhoog, maar bij een daling gaat hij maar langzaam naar beneden. Ophef alom. Het ESB-artikel spreekt over pomphouders, dus we kunnen Shell niet de schuld geven. Dat is nou weer jammer. Het is natuurlijk veel makkelijker om boos te worden op een grote oliemaatschappij dan op de pomphouder op de hoek. Ik gun hen die paar centen per liter, want ze gaan het nog moeilijk genoeg krijgen met al die elektrische auto’s. Het feit dat dit met chocoladeletters op de voorpagina van de populaire kranten stond, geeft aan hoe gevoelig de benzineprijs bij de consument ligt. Niet voor niets komt nog regelmatig de boosheid over het kwartje van Kok bovendrijven. Wist u dat deze ‘tijdelijke’ belastingverhoging in 1991 werd doorgevoerd? In de Verenigde Staten is de gevoeligheid nog groter. Consumenten zijn allergisch voor inflatie en de benzineprijs is een poster child van inflatie. Het staat immers op grote borden langs de weg en je moet regelmatig tanken. Dat is gelijk een van de verklaringen waarom de Amerikanen het weer wat zonniger inzien. De inflatie daalt, de benzineprijs daalt, dus wordt de consument wat blijer. Afgelopen zomer stond het vertrouwen nog op een dieptepunt; alleen begin 1980 was het nog lager. In beide gevallen was het dal tijdens de inflatiepiek. Het maakt overigens nogal wat uit voor welke partij je stemt. De economische situatie is volgens de Republikeinen dramatisch, en die ontstond direct toen Joe Biden tot president werd verkozen. Bij de Democraten was precies omgekeerd. En we hebben het over dezelfde economie. Toch bijzonder, dat je oordeel afhangt van de politieke bril die je ophebt. Naast de lagere inflatie is er nog een andere reden voor het toenemende optimisme onder consumenten: het zogeheten wealth effect. Als je aandelenportefeuille sterk stijgt, voel je je rijker en geef je meer uit. Die beleggingen zijn nu goed voor maar liefst 25% van het totale vermogen van consumenten. Dat is bijna een record. En op zich ook zorgwekkend. Stel dat de aandelenmarkt ooit een keer daalt. Voor Biden komt het allemaal mooi uit. Sowieso is de economische groei onder hem stukken hoger dan onder zijn voorganger Donald Trump, ook als je de covidcrisis niet meerekent. Dat is bijzonder, zeker gezien de enorme stijging van de rente waar Biden mee te maken had. Trump weet daar uitstekend de aandacht van af te leiden, dus wordt Biden daar in de peilingen niet voor beloond. Maar gelukkig voor hem wordt dat vertrouwen dus nu wat beter. En dat gevoel wordt door de harde feiten van benzineprijzen en aandelenkoersen ondersteund. Gezien de sterke fluctuaties in deze prijzen is die steun wel wat onstabiel. OVER DE COLUMN VAN CORNÉ VAN ZEIJL Corné van Zeijl is analist en strateeg bij Cardano en belegt ook privé. Reageer via c.zeijl@cardano.com. Deze column kun je ook iedere donderdag lezen in het FD. https://fd.nl/auteur/corne-van-zeijl See omnystudio.com/listener https://omnystudio.com/listener for privacy information.


DEZE WEEK VERHOOGDE ZAKENBANK UBS ZIJN EINDEJAARSDOEL VOOR DE S&P 500. DE ACHTERLIGGENDE ANALYSE IS DAT DE WINSTEN GOED BLIJVEN LIGGEN EN DE HOGE WAARDERINGEN VERDER ZULLEN STIJGEN OMDAT CENTRALE BANKEN DE RENTE GAAN VERLAGEN. DE UBS-STRATEGEN ERKENNEN WEL DAT AANDELEN NU AL EEN BEETJE DUUR ZIJN, MAAR TEKENEN DAARBIJ AAN DAT ZE NOG NIET OP ‘NOSE BLEED LEVELS’ ZITTEN OFTEWEL: DIE STRATEGEN MOETEN, VOORDAT ZE VAN MENING VERANDEREN, EERST EEN FLINKE TIK OP DE NEUS VAN MR MARKET KRIJGEN. Nu denken veel beleggers dat centrale banken het beleggingsjaar gaan bepalen. Uit de recentste enquête van Bank of America onder grote beleggers blijkt dat maar liefst 52% daarvan denkt dat de centrale banken de grote stimulans van de aandelenmarkt in 2024 gaan worden. Ik vind dat vreemd, want dat hebben we net al in het afgelopen kwartaal gezien. In oktober ging de markt uit van een Fed-rente eind 2024 van 4,8%. Nu is deze renteverwachting bijgesteld naar 3,9%. Er zijn dus al zes renteverlagingen ingeprijsd, terwijl de Fed dit jaar slechts negen keer vergadert. Aan die extreme daling ligt een combinatie ten grondslag van meevallende inflatiecijfers en een Fed-voorzitter die tijdens de decembervergadering onverwacht over renteverlagingen begon. We weten nog altijd niet waarom hij opeens zo’n draai maakte. Let wel, zes verlagingen is net zo veel als in 2008. Maar toen stond de economie op het randje van de afgrond. De geldmarkt gaat dus van een recessie uit, anders heb je geen zes renteverlagingen nodig. Maar ik denk dat de Fed heel wat voorzichtiger gaat zijn. Nu denk ik dat al een tijdje en heb ik voorlopig het gelijk aan mijn zijde, maar blijft dat ook zo? Oftewel: hoe zou ik in 2024 ongelijk kunnen krijgen? Ik kan een scenario bedenken waarbij de Fed ergens in het tweede kwartaal de eerste verlaging doorvoert. De markt zal daarin een bevestiging zien dat er nog veel meer en veel snellere verlagingen komen. Een dergelijk scenario hebben we al gezien bij de centrale banken in de emerging markets, met name in Oost Europa en Zuid-Amerika. Die waren sneller met hun renteverhogingen dan de Fed en de ECB en nu ook sneller met verlagen. En bij deze verlagingen zie je dat de markten nog enthousiaster anticiperen op nog meer van dergelijke stappen. In de afgelopen dagen gooide Fed-gouverneur Christopher Waller al wat koud water op deze oververhitte verwachtingen. Hij vond drie renteverlagingen wel genoeg. En alleen als de inflatie daadwerkelijk daalt, zal er worden verlaagd. 2024 wordt inderdaad een jaar waarin de centrale banken de stemming bepalen. Maar gezien het grote enthousiasme waarmee de markt op een sterke daling in de rentes rekent, eindigt dat waarschijnlijk weer in een teleurstelling. Nou ja, beter dan een bloedneus. OVER DE COLUMN VAN CORNÉ VAN ZEIJL Corné van Zeijl is analist en strateeg bij Cardano en belegt ook privé. Reageer via c.zeijl@cardano.com. Deze column kun je ook iedere donderdag lezen in het FD. https://fd.nl/auteur/corne-van-zeijl See omnystudio.com/listener https://omnystudio.com/listener for privacy information.


ALS JE IN EEN GROEPJE BELEGGERS VERTELT DAT JE IN EMERGING MARKETS INVESTEERT, DAN BEN JE TOCH WEL EEN BEETJE DE SUKKEL. WIE BELEGT NOU NOG IN OPKOMENDE MARKTEN? DE KOERSEN DAALDEN ER AFGELOPEN JAAR MET IETS MEER DAN 3% EN BLEVEN DAARMEE VER ACHTER BIJ DE REST VAN DE WERELD. EN DIT JAAR, HOE JONG HET OOK NOG IS, WERD ALWEER EEN FLINK DEEL INGELEVERD. De belangrijkste koersverkruimelaar is de daling van Chinese aandelen. Een paar jaar geleden was dat land nog goed voor bijna 40% van de totale MSCI Emerging Markets Index. De koersen gingen er zo enorm hard omlaag dat de weging nu nog maar 23% is. Concurrent India zit China op de hielen met een weging van 17%. Taiwan volgt met 16%, Zuid-Korea met 13% en Brazilië met 6%. Die landen deden het allemaal prima, het was China dat de boel naar beneden trok. Vanwege die slechte performance gooien veel beleggers de handdoek in de ring. We zien de laatste tijd een enorme uitstroom uit emerging markets-beleggingsfondsen. Een jaar geleden werd daar nog juist veel geld ingestopt, omdat Chinese aandelen sterk zouden gaan profiteren van de heropening van de economie na de strenge coronalockdowns. Dat leert eens te meer dat de gemiddelde belegger graag aandelen koopt die gestegen zijn en verkoopt als de koersen gedaald zijn. Laat ik een tip geven; als je rijk wilt worden met beleggen moet je juist laag kopen en hoog verkopen. Niet andersom. Waarom doen die Chinese aandelen het dan zo slecht? Als eerste dus omdat het economisch herstel in de periode na corona er niet kwam. Maar ook de steeds toenemende spanningen tussen de Verenigde Staten en China vormen een oorzaak voor de dramatische underperformance. Het heeft veel Amerikaanse beleggers wat schuw gemaakt voor Chinese aandelen. Wat als de spanningen echt uit de hand lopen, wil je dan als Amerikaan nog wel in Chinese aandelen beleggen? Wordt dat niet als een soort landverraad gezien? Zeker als Donald Trump straks weer president is. Dan komen die gevluchte Amerikaanse beleggers waarschijnlijk helemaal niet meer terug. Ik weet dat het misschien een beetje overdreven klinkt, maar ja, alles is overdreven in de politiek vandaag de dag. Daarom is de stembusgang in Taiwan van komend weekend zo belangrijk. Het voornaamste punt in die verkiezingen is de relatie met China. Sommige kandidaten willen meer afstand, andere willen juist meer toenadering, om een oorlog te voorkomen. Je weet niet hoe China gaat reageren op de verkiezingsuitslagen. Genoeg risico in de emerging markets dus. Een schrale troost is dat China beurstechnisch steeds meer een lichtgewicht wordt. Je zou soms hopen dat dat geopolitiek gezien ook zo was. OVER DE COLUMN VAN CORNÉ VAN ZEIJL Corné van Zeijl is analist en strateeg bij Cardano en belegt ook privé. Reageer via c.zeijl@cardano.com. Deze column kun je ook iedere donderdag lezen in het FD. https://fd.nl/auteur/corne-van-zeijl See omnystudio.com/listener https://omnystudio.com/listener for privacy information.


IEDER JAAR IS HET WEER EEN FEEST OM DE ENQUÊTE ONDER DE NEDERLANDSE BELEGGINGSEXPERTS TE HOUDEN. DIT KEER DEDEN ER MAAR LIEFST 117 AAN MEE. DE GROTE VRAAG IS, WAT HEEFT HET BELEGGINGSJAAR 2024 IN PETTO? IK HEB ER ZO MIJN EIGEN IDEEËN OVER, MAAR ZIJN DIE CONFORM DE CONSENSUS OF JUIST NIET? Eerst een terugblik op 2023. Men was toen erg terughoudend. De experts dachten dat de AEX-index dat jaar op 726 punten zou eindigen. Er zou een recessie komen in zowel de US als in Europa. Logischerwijs zouden de winsten dan onder druk komen te staan. Daardoor verwachtte men vooral in het eerste halfjaar lagere koersen. Die recessie kwam er niet, nou ja, heel lichtjes in Europa en de dalende koersen kwamen er al helemaal niet. De verwachtingen waren dus veel te somber. Qua aandelenkeuzes zaten de experts juist erg goed. Het lijstje met verwachte toppers dat bestond uit ASML, Philips, ING, Adyen en ASM, liet een stijging van maar liefst 40% zien. Vooral Philips was een gewaagde keuze, maar leverde toch een koersstijging van 57% op. De floppers daarentegen gingen met slechts 18% omhoog. Dat waren bedrijven als Unibail, Arcelor, Exor en Randstad. De beste expert had Besi als topper en Prosus als flopper gekozen. Een combinatie die goed was voor een plus van 150%. Voor 2024 zet men weer heel voorzichtig in. De gemiddelde verwachting voor waar de AEx eindigt is 804 punten, een plus van slechts een paar procent. De mediaan, het getal waarbij de helft van de verwachtingen erboven ligt en de helft er onder, is 825. Dus ook voor 2024 weer veel terughoudendheid. De redenen zijn divers. Er komt een enorme golf met verkiezingen aan. De eerste zijn in Taiwan, volgende week al. Bovendien hangen er voortdurend donkere wolken van mogelijke geopolitieke spanningen boven de markt. Ook de extreme rentedaling in de afgelopen twee maanden vond men een beetje teveel van het goede. Die rente kan komende tijd wel weer omhoog. Bij de aandelenkeuzes van 2024 staat ASML voor de zoveelste keer bovenaan. Daarna volgen DSM, NN en Adyen. Deze zijn in 2023 achtergebleven. Bij de 2024 flopaandelen staat Philips met kop en schouders bovenaan. De experts denken dat het aandeel veel te hard is opgelopen, terwijl de problemen nog niet zijn opgelost. Na Philips volgt Besi. Dit aandeel is in 2023 al 141% gestegen. Een beetje overdone, vinden de experts. En na Besi volgen ArcelorMittal, Randstad, IMCD en Heineken. De conclusie is simpel, ook 2024 wordt weer een aandelenjaar van niks tot weinig. Maar ja, dat dachten de experts over 2023 ook. Dat bleek achteraf erg mee te vallen. Persoonlijk denk ik dat ze dit jaar wel gelijk krijgen. Maar dat dacht ik vorig jaar ook, dus... OVER DE COLUMN VAN CORNÉ VAN ZEIJL Corné van Zeijl is analist en strateeg bij Cardano en belegt ook privé. Reageer via c.zeijl@cardano.com. Deze column kun je ook iedere donderdag lezen in het FD. https://fd.nl/auteur/corne-van-zeijl See omnystudio.com/listener https://omnystudio.com/listener for privacy information.


EEN VAN DE MEEST BIJZONDERE GRAFIEKEN DIE IK DE AFGELOPEN TIJD OP TWITTER (IK WEIGER HET X TE NOEMEN) VOORBIJ HEB ZIEN KOMEN, IS DE VERGELIJKING VAN DE BEURSWAARDE VAN DE MAGNIFICENT SEVEN EN DE BEURSWAARDE VAN HET VERENIGD KONINKRIJK, CHINA, FRANKRIJK EN JAPAN. DE ZEVEN BEDRIJVEN ZIJN NU MEER WAARD DAN VIER HELE LANDEN BIJ ELKAAR, EN HET ZIJN NIET EENS KLEINE LANDEN. Alphabet, Amazon, Apple, Meta, Microsoft, Nvidia en Tesla zijn samen zo groot dat ze ruim 17% van de totale wereldwijde aandelenindex (de MSCI ACWI) uitmaken. De overige 2939 bedrijven zijn goed voor 83%. Dus van iedere €100 die er in een wereldwijd indexfonds gaan, wordt er €17 belegd in deze zeven bedrijven. Hoezo, maximale spreiding in een wereldaandelenindex? Bloomberg heeft tegenwoordig zelfs een Magnificent Seven-index. Deze index is dit jaar met 112% gestegen. Nvidia, waar een jaar geleden nog bijna niemand over sprak, steekt daarbij met kop en schouders boven de anderen uit: +234%. Dit soort cijfers tarten iedere fantasie en beleggers zouden weleens last van hoogtevrees kunnen krijgen. Maar een echte belegger kijkt niet alleen naar prijzen, maar ook naar wat je ervoor terugkrijgt. De onderliggende winsten zijn ook flink gestegen. De gemiddelde winst per aandeel van het groepje ging dit jaar met 89% omhoog. Oké, ook hier neemt Nvidia een groot deel voor zijn rekening. Dit is dan ook het enige bedrijf dat echt megawinsten maakt door de AI-hype. Nvidia levert de gereedschappen, de chips. Tijdens de goldrushes waren het ook de verkopers van pikhouwelen, schoppen en goudpannen die het meest en het makkelijkst geld verdienden. Zonder de Nvidia-superwinsten waren de winsten van de Magnificent Seven ‘maar’ 42% hoger. Prachtig hoor, maar het staat niet in verhouding tot de koersstijging. Grofweg de helft van die magnifieke koerswinst komt van hogere winsten en de andere helft van hogere waarderingen. En hogere waarderingen komen en gaan als eb en vloed. Als we wat dieper in die mooie winsten duiken, blijkt dat ze vooral gedreven worden door een flink winstherstel bij Amazon en Meta. Bij de grootste twee, Apple en Microsoft, gaan de winsten nauwelijks omhoog. Bij Tesla gaat de winst zelfs flink naar beneden. Tesla heeft een sterke prijsconcurrentie in de elektrische auto-industrie aangewakkerd en heeft daar nu zelf veel last van. Bovendien hangt bij de bedrijven die groot zijn in sociale media, nog altijd de donkere wolk van strengere regelgeving boven hun bedrijfsmodel. Nee, 2023 was een prachtig jaar voor een belegging in de Magnificent Seven, maar besef dat een groot deel van uw koerswinsten zijn gebaseerd op hogere waarderingen in de hoop dat deze bedrijven superwinsten gaan maken met AI. Zoals u weet is hoop geen strategie en zeker geen beleggingsstrategie. OVER DE COLUMN VAN CORNÉ VAN ZEIJL Corné van Zeijl is analist en strateeg bij Cardano en belegt ook privé. Reageer via c.zeijl@cardano.com. Deze column kun je ook iedere donderdag lezen in het FD. https://fd.nl/auteur/corne-van-zeijl See omnystudio.com/listener https://omnystudio.com/listener for privacy information.


VEEL BELEGGERS ZITTEN MET BLOSJES OP DE WANGEN. ALLES, MAAR DAN OOK ALLES DOET HET GOED: AANDELEN, OBLIGATIES, GOUD, CRYPTO’S EN ZELFS ONROERENDGOEDAANDELEN. DIE RALLY IS BEGIN NOVEMBER GESTART (ZIE OOK MIJN COLUMN NOVEMBERMAAND KOOPJESMAAND). EEN ECHTE ALLES-RALLY. De oorzaak van deze stijging is een mix van veel optimisme over wat kunstmatige intelligentie (AI) gaat brengen, een aantal meevallende inflatiecijfers en een voorzitter van de Federal Reserve die tijdens de laatste rentevergadering nog wat extra olie op het vuur gooide. Zelf zetten de Fed-leden drie verlagingen in de zogeheten dot plot. In die puntenwolk staan al hun renteverwachtingen met stippen ingetekend. De Fed gaat dus de rente verlagen zonder dat er een economische noodzaak is. Gewoon voor de zekerheid, net zoals in 1995 en in 1998. Dat klinkt ook logisch met een werkloosheid van slechts 3,7%, een loongroei van 4% en dalende inflatie. De Fed zegt dan wel drie verlagingen, maar de markt hoort zes. Tenminste, die zitten momenteel in de markten ingeprijsd voor heel 2024. Als je zes renteverlagingen verwacht, ga je uit van een flinke recessie. Mr. Market verwacht blijkbaar dat de Fed flink moet ingrijpen om te veel economische schade te voorkomen. De enorme rentedaling op de obligatiemarkt geeft dat ook aan. Een daling van ruim 1% in slechts twee maanden tijd komt vrijwel nooit voor. Alleen tijdens crises, zoals die in 2020 of de grote financiële crisis van 2008. Nu is de rentedaling er wel, maar de crisis niet. De extreme beweging is ook te verklaren door de hedgefondsen. Die gokten eind oktober nog op een rentestijging. En nu op een rentedaling. Deze partijen hebben daarom massaal obligaties gekocht en dat zorgt voor hogere koersen en dus een lagere rente. Aandelenbeleggers zijn optimistisch, maar op heel andere gronden. Natuurlijk vinden die een rentedaling wel fijn. Vandaar dat ze nu maar liefst twintig maal de verwachte winsten voor Amerikaanse aandelen betalen. Twee maanden geleden was dat nog zeventien. Maar in tegenstelling tot de obligatiebeleggers verwachten zij juist wel een heel goede economie. De komende twaalf maanden gaan de Amerikaanse bedrijfswinsten met 11,4% stijgen. Dat is in historisch perspectief veel. Gemiddeld ligt de verwachte stijging net iets onder de 10%. Voor een dergelijke winsttoename moet de economie wel een beetje flink groeien. Het is niet voor niets dat ze massaal geld in aandelen stoppen. De instroom in S&P 500-indexfondsen was niet vaak zo groot. Het lijkt dus erg op een Goudlokje-scenario. Beleggers geloven graag in sprookjes. Alles lijkt perfect. Totdat de grote boze wolf langskomt. De alles-rally is eigenlijk een alles-is-perfect-rally. En als alles perfect moet zijn, is de kans op tegenvallers het grootst. OVER DE COLUMN VAN CORNÉ VAN ZEIJL Corné van Zeijl is analist en strateeg bij Cardano en belegt ook privé. Reageer via c.zeijl@cardano.com. Deze column kun je ook iedere donderdag lezen in het FD. https://fd.nl/auteur/corne-van-zeijl See omnystudio.com/listener https://omnystudio.com/listener for privacy information.


DE ONROERENDGOEDMARKT HEEFT HET ZWAAR. ALS VOORLOPIG HOOGTEPUNT KWAMEN DAAR DEZE WEEK DE FINANCIERINGSPROBLEMEN VAN HET DUITSE SIGNA BIJ. DAT IS EEN VAN DE GROOTSTE ONROERENDGOEDBEDRIJVEN VAN EUROPA EN ONDER ANDERE GEDEELTELIJK EIGENAAR VAN DE BIJENKORF. HET HEEFT IN TOTAAL €13 MRD AAN SCHULD UITSTAAN. NATUURLIJK ZATEN DE DUITSE OVERHEIDSBANKEN WEER BIJ DE GELDSCHIETERS. IETS DERGELIJKS ZAGEN WE OOK BIJ FOUTE AMERIKAANSE HYPOTHEKEN IN 2007/2008. OOK DAAR HADDEN DE LANDESBANKEN BOVENMATIGE EXPOSURE. WIE ZEI OOK ALWEER DAT BANKEN IN OVERHEIDSHANDEN ZOVEEL BETER ZIJN? In de afgelopen maanden zijn Signa’s party planners, jagers en het personeel van de privéjets ontslagen. Dan schieten de tranen je in de ogen. Niet vanwege het medelijden met deze werknemers, maar vooral van dit soort uitspattingen op bedrijfsniveau. Natuurlijk kan een bedrijf in theorie goed lopen als het dit soort fratsen uithaalt, maar in de praktijk is het vaak een teken dat het management niet meer met beide benen op de grond staat. De herinnering aan de ondergang van woningbouwcorporatie Vestia komt bovendrijven. Ook daar richtte één iemand met een te groot ego immense schade aan. De maatschappelijke gevolgen zijn nog altijd zichtbaar. Woningbouwcorporaties zitten nog immer op de blaren. Signa zou wel eens de kanarie in de kolenmijn kunnen zijn. Komende tijd moeten er flink wat schulden van onroerendgoedbedrijven worden afgelost en geherfinancierd. Banken zijn uitermate terughoudend om ze nieuw krediet te verschaffen. Dat betekent dat deze bedrijven mogelijk panden gedwongen moeten verkopen en dat drukt de prijzen weer. Genoeg ellende in de onroerendgoedmarkt dus. Toch schieten de koersen van beursgenoteerde onroerendgoedaandelen omhoog. In slechts zes weken tijd zijn de belangrijkste Europese onroerendgoedindices met 30% gestegen. Dat klinkt vreemd gezien alle ellende in die sector. Maar dat is het voordeel van de beurs. Beleggers wisten allang van die narigheid en die zat dus al in de koersen verwerkt. Ondanks de scherpe koersstijging van de afgelopen maand, staan deze aandelen nog altijd 40% onder de precoronatop. De laatste koersstijging komt vooral door de rentedaling. Onroerendgoedaandelen zijn uitermate rentegevoelig. Deze koersbewegingen zijn een prachtig voorbeeld dat de beurs toch een uitermate efficiënt systeem is om alle factoren supersnel in de prijs te verdisconteren. Ik zie bij grote beleggers steeds meer voorkeur voor niet-beursgenoteerde beleggingen. Want dan heb je geen last van koersfluctuaties. Toegegeven, Mr. Market heeft soms wel wat weg van iemand met een bipolaire stoornis, maar dat is nog altijd beter dan je ogen sluiten voor de werkelijkheid. Voordat je het weet, heb je uit vrees voor bewegende koersen een belang in een niet-beursgenoteerd onroerendgoedbedrijf met een ceo met een ego van hier tot Tokio. Dan maar wat koersfluctuaties in je portefeuille. OVER DE COLUMN VAN CORNÉ VAN ZEIJL Corné van Zeijl is analist en strateeg bij Cardano en belegt ook privé. Reageer via c.zeijl@cardano.com. Deze column kun je ook iedere donderdag lezen in het FD. https://fd.nl/auteur/corne-van-zeijl See omnystudio.com/listener https://omnystudio.com/listener for privacy information.


IK HEB MET EEN GOEDE VRIEND EEN JAAR GELEDEN EEN WEDDENSCHAP OVER DE OLIEPRIJS AFGESLOTEN. HET GING OM EEN FLES GOEDE WITTE WIJN. DIE WEDDENSCHAP LOOPT DEZE DONDERDAG AF. IK DACHT HEM OP MIJN SLOFFEN TE WINNEN. HET LEEK LOGISCH DAT DE OLIEPRIJS ZOU GAAN STIJGEN. MAAR JA, BEGIN VORIG JAAR LEKEN WEL MEER DINGEN LOGISCH, DIE ACHTERAF NIET ZIJN UITGEKOMEN. Mijn verwachting op een hogere olieprijs was gebaseerd op de verhoudingen van vraag en aanbod. De luchtvaart gebruikte toen nog steeds 2 miljoen minder olievaten per dag dan voor de coronaperiode. Na corona wilde iedereen weer op vakantie, dus dat zou voor een sterke toename van de vraag zorgen. Mensen wilden inhalen wat hij of zij aan vakanties hadden gemist. Het aantal vliegbewegingen is nu zelfs groter dan voor de pandemie uitbrak. Dus die vraag kwam er wel, maar het prijseffect niet. Ook de heropening van de Chinese economie zou voor een sterke vraag impuls zorgen. Dat viel tegen. De Chinezen hebben nooit een coronaspaarpotje gehad. Dus toen ze uit de lockdown kwamen, hadden ze ook niets extra’s om uit te geven, wat wij in de westerse wereld wel hadden. Daarnaast ging ik er van uit dat de VS hun strategische olievoorraden weer zouden aanvullen. Maar de Amerikaanse president Joe Biden, die flink wat olie had verkocht om de olieprijs te drukken, heeft dat tot op heden nog steeds niet gedaan. Dus ook deze verwachte vraag kwam er niet. En als laatste verwachte ik een recessie in de VS en in de eurozone. Daar zouden we dan tegen het einde van het jaar weer uit zijn. Een betere economie betekent meer vraag naar olie. Die recessie kwam er niet. Sterker nog: pas nu zien we langzamerhand de vooruitzichten voor de Amerikaanse economie verbleken. Dat is dan ook gelijk de belangrijkste verklaring voor de lagere olieprijs in de afgelopen maanden. En de bescheiden productiebeperking van de Opec+ is niet genoeg om de prijzen omhoog te houden. De argumentatie van mijn vriend destijds was simpelweg dat de olieprijs overbought was. Sentiment wint het vaak van de fundamenten, vooral op korte termijn. Ik heb nog eens teruggekeken wat de consensus toen was. De grote zakenbanken gingen uit van een olieprijs van $93 eind 2023. Dat zou een stijging van 27% zijn geweest. De consensus was dus al heel erg optimistisch. Ik had beter moeten weten. Op moment van schrijven hangt het erom of ik mijn weddenschap verlies of niet. Nu verwachten de Amerikaanse zakenbanken een prijs voor een vat Western Texas olie (WTI) van $85 eind 2024. Dan weet u dat alvast, mocht u ook een weddenschap willen aangaan. Maar uh, een fles wit was het toch? Of ben ik in de war met WTI? OVER DE COLUMN VAN CORNÉ VAN ZEIJL Corné van Zeijl is analist en strateeg bij Cardano en belegt ook privé. Reageer via c.zeijl@cardano.com. Deze column kun je ook iedere donderdag lezen in het FD. https://fd.nl/auteur/corne-van-zeijl See omnystudio.com/listener https://omnystudio.com/listener for privacy information.


CHARLIE MUNGER IS DOOD EN OVER DE DODEN NIETS DAN GOEDS. DAT IS IN ZIJN GEVAL ERG GEMAKKELIJK. ZIJN NECROLOGIE LAG BIJ DE MEESTE KRANTEN AL KLAAR. LOGISCH ALS JE 99 JAAR EN 11 MAANDEN BENT. IK BEWONDER MUNGER ALS BELEGGER WAAR JE VEEL VAN KAN LEREN. ZIJN BELEGGERSWIJSHEDEN ZAG JE DAN OOK OVERAL VOORBIJKOMEN. Daarnaast vind ik het ook heel bijzonder dat je op zo’n leeftijd nog in het management van een van de grootste beursgenoteerde bedrijven van de S&P 500 zit. Het geeft duidelijk aan dat als je doet wat je leuk vindt en je bent er nog toe in staat, je eigenlijk nooit met pensioen hoeft. Wat weinigen weten, is dat Munger eigenlijk de belangrijkste motor achter het succes van Berkshire Hathaway was. Warren Buffett was het vaakst in het nieuws, maar Munger was een succesvollere belegger voordat ze samen gingen werken. Buffett hanteerde voor die tijd de beleggingsstijl ‘cigar butts’, waarbij je goedkope afgedankte bedrijven koopt, in de hoop dat ze meer waard worden. De strategie is vergelijkbaar met het oprapen van een bijna opgerookte sigaar die nog één goede haal overheeft. Mungers strategie was er een van goede bedrijven kopen tegen een redelijke prijs en daar lang op blijven zitten. En als er eens een correctie kwam en je had je huiswerk goed gedaan, kon je deze bedrijven nog goedkoper kopen. Door zijn beleggingssucces heeft hij Buffett ook bekeerd. Berkshire Hathaway heeft sinds 1978, toen Munger toetrad, een rendement van 20% per jaar gemaakt. Als je toen $1 mln had geïnvesteerd, zou dat nu $3,7 mrd waard zijn. Omdat Munger in de loop van zijn leven zoveel aan goede doelen heeft weggegeven, was zijn vermogen ‘maar’ $2,6 mrd. Zijn kompaan Buffett bezit $97 mrd. Maar jaloezie heeft hij afgezworen in zijn leven. Daar word je niet gelukkiger van. Naast zijn beleggingslessen gaf Charlie Munger ook veel levenslessen. Om een paar bijzondere op te sommen: Hoe kun je een goede vrouw vinden? Door je zo te gedragen dat je een goede vrouw verdient. En probeer iedere dag een beetje wijzer te worden dan toen je opstond. Vandaar dat hij zo slim was. In honderd jaar ben je heel wat keren uit bed opgestaan. Mocht u zich op een regenachtige zondagmiddag vervelen (en dat soort dagen zijn er genoeg), lees dan eens wat van de management letters van Berkshire Hathaway door. Die staan vol met dit soort wijze lessen. En heel wat anders dan het gebruikelijke management blablabla dat u bij een normaal beursgenoteerd bedrijf vindt. Nee, er mogen best wat meer Charlie Mungers in het bedrijfsleven rondlopen. En ook daarbuiten overigens. OVER DE COLUMN VAN CORNÉ VAN ZEIJL Corné van Zeijl is analist en strateeg bij Cardano en belegt ook privé. Reageer via c.zeijl@cardano.com. Deze column kun je ook iedere donderdag lezen in het FD. https://fd.nl/auteur/corne-van-zeijl See omnystudio.com/listener https://omnystudio.com/listener for privacy information.


ARGENTINIË HEEFT GEKOZEN VOOR EEN NIEUWE PRESIDENT, JAVIER MILEI. KIEZERS WAREN HELEMAAL KLAAR MET DE ECONOMISCHE ELLENDE. ENORME STAATSCHULDEN EN EEN INFLATIE VAN 143%. LOGISCH DAT DE RENTE DAN ZO HOOG IS. OP ARGENTIJNSE STAATOBLIGATIES KRIJGT U IN AMERIKAANSE DOLLARS 22% PER JAAR. HET GEEFT AAN HOEVEEL VERTROUWEN BELEGGERS IN HET LAND ALS DEBITEUR HEBBEN. HET POPULISTISCHE BELEID VAN DE PERONISTEN HEEFT IN DE AFGELOPEN DECENNIA DIEPE WONDEN ACHTERGELATEN, WAARDOOR DE FINANCIËLE PROBLEMEN GROOT ZIJN. DE BUITENLANDSE RESERVES ZIJN IN VIER JAAR TIJD VAN $60 MRD NAAR $20 MRD GEKELDERD. Toch behoorde Argentinië vroeger tot de rijkste landen ter wereld, net als de Verenigde Staten. ‘Zo rijk als een Argentijn’, luidde ooit een Frans gezegde. Tegenwoordig is het land afgedaald tot nummer 21 op de wereldranglijst. De economie van de VS is nu ruim dertig keer groter. Het verschil is het populisme van de Peron-beweging. Populisme is er vooral goed in de economie op korte termijn te stimuleren door cadeautjes te geven, maar de rekening komt altijd later. Italië in de jaren zeventig en tachtig is daar ook een goed voorbeeld van. Na veertig jaar zit men nog steeds met de schuldenellende. In Argentinië moest het dus anders en koos de bevolking voor een populist van de andere kant, eentje à la Donald Trump. Opvallend is dat je als trumpiaan blijkbaar een raar kapsel moet hebben. De nieuwe president wil het mes in het overheidsapparaat zetten. Vandaar dat Milei campagne voerde met een kettingzaag - alles voor de beeldvorming. Diverse ministeries en de centrale bank worden afgeschaft. De Argentijnse peso wordt vervangen door de Amerikaanse dollar als betaalmiddel. Dat belooft interessant te worden. De Amerikaanse Fed bepaalt dus voortaan het monetaire beleid in Argentinië, maar die kijkt natuurlijk alleen naar de Amerikaanse economie. Na de verkiezingen schoten de aandelenkoersen omhoog. Ook beleggers denken: alles beter dan de huidige situatie. Maar bedenk dat deze enthousiaste beleggers slechts financiële toeristen zijn. In andere markten heb je langetermijnbeleggers. Het verleden heeft geleerd dat dat geen goede strategie is in Argentinië. Deze beleggers zijn in no time weer verdwenen als blijkt dat het Milei-beleid ook niet werkt. Argentinië leert dus dat populisme op korte termijn een leuk feestje geeft, maar op lange termijn is het een economisch drama. Ik ken geen voorbeelden waar het goed is afgelopen. De economie en de maatschappij kunnen best wat klappen hebben, dat hebben we wel in de VS onder Trump gezien. Maar als het lang genoeg doorgaat, bezwijken deze fundamenten. Leuk al dat gratis bier, maar de rekening komt altijd. En voordat u het weet, kiest u uit ellende voor een man met een raar kapsel, een leren jasje en een kettingzaag. OVER DE COLUMN VAN CORNÉ VAN ZEIJL Corné van Zeijl is analist en strateeg bij Cardano en belegt ook privé. Reageer via c.zeijl@cardano.com. Deze column kun je ook iedere donderdag lezen in het FD. https://fd.nl/auteur/corne-van-zeijl See omnystudio.com/listener https://omnystudio.com/listener for privacy information.


DE VLAG GING UIT TOEN DEZE WEEK DE NIEUWSTE AMERIKAANSE INFLATIECIJFERS WERDEN GEPUBLICEERD. DE KERNINFLATIE, DUS EXCLUSIEF VOEDING EN ENERGIE, DAALDE VAN 4,1% NAAR 4,0%. DAT KLINKT MISSCHIEN NIET ECHT SPANNEND, MAAR DE S&P 500-INDEX VLOOG MET 2% OMHOOG. EN DE RENTE OP AMERIKAANSE STAATSOBLIGATIES DAALDE IN NO TIME VAN 4,65% NAAR 4,45%. VOOR OBLIGATIEBELEGGERS IS DAT EEN ONGEKENDE SCHERPE BEWEGING. Powell kijkt tegenwoordig ook naar de super-kerninflatie. Daar wordt naast voeding en energie ook nog het effect van de huizenmarkt uitgehaald, zoals wij ook in Europa naar de inflatie kijken. Dat doet de Fed omdat de daling van de huizenprijzen met grote vertraging in de cijfers terechtkomt. Een centrale bank stemt zijn monetaire beleid af op de inflatie die wordt veroorzaakt door vraag en aanbod. En dan heeft het inderdaad weinig zin om naar de huizenprijzen van een jaar geleden te kijken. Die super-kerninflatie was overigens ook lichtjes gedaald, naar 3,7%. Na deze cijfers denken beleggers zeker te weten dat de inflatiehobbel achter ons is. De markt gaat nu al uit van vier renteverlagingen door de Fed volgend jaar. Blijven dromen zou ik zeggen. Dat gaat veel langer duren. Als je nog maar net zo’n enorme inflatiehobbel achter de rug hebt, zal de Fed lang wachten totdat hij echt zeker weet dat de geldontwaarding weer onder controle is. Beleggers mogen dan tevreden zijn, consumenten zijn dat zeker niet. Die zijn uitermate gevoelig voor prijsstijgingen. Er is dan ook een hoge correlatie tussen het consumentenvertrouwen en de inflatie. Nu de inflatie daalt, zou dat vertrouwen dus weer moeten stijgen. Maar nog steeds hoor je veel geklaag dat die daling wel leuk is, maar lagere inflatie betekent nog steeds prijsstijgingen. Feitelijk klopt dat. Sommige mensen willen dat de prijzen terug naar het precoronaniveau gaan. Dan kunnen ze lang wachten. Dat gaat niet meer gebeuren. En eigenlijk is dat maar goed ook. Want in de tussentijd zijn de lonen ook flink gestegen. Dus als de prijzen zouden dalen, zou er ook een daling van de lonen moeten komen. Daar zit niemand op te wachten. Het is bovendien een bekend psychisch fenomeen dat mensen snel gewend zijn aan een salarisstijging, maar de prijzen van vroeger nog lang onthouden. Ja, vroeger was een biertje nog twee gulden. Op sociale media zie ik veel vingers wijzen naar overheden en centrale banken als veroorzakers van deze inflatie. Maar goed, stelt u zich eens voor dat er tijdens de coronacrisis geen steun was gegeven. Dan zou de uitval van de vraag een dramatisch effect op de economie hebben gehad. Dat we een inflatiehobbel hebben gekregen is een vervelend bijeffect. Maar wel veel beter dan een complete ineenstorting van de economie. Dan maar een beetje inflatie. OVER DE COLUMN VAN CORNÉ VAN ZEIJL Corné van Zeijl is analist en strateeg bij Cardano en belegt ook privé. Reageer via c.zeijl@cardano.com. Deze column kun je ook iedere donderdag lezen in het FD. https://fd.nl/auteur/corne-van-zeijl See omnystudio.com/listener https://omnystudio.com/listener for privacy information.


PAS GELEDEN HOORDE IK IEMAND OP DE RADIO WEER EENS TEKEER GAAN TEGEN DE BANKEN. HET IS EEN SCHANDE DAT ZE ZO WEINIG SPAARRENTE GEVEN. BLIJKBAAR HAD DEZE PERSOON TEVEEL SPAARGELD. NU IS DIT EEN POPULAIRE STELLING EN ERG MAKKELIJK. DUS, TIJD OM HET EENS VOOR DE BANKEN OP TE NEMEN. EN NEE, IK WERK NIET BIJ EEN BANK. EN NEE, IK HEB GEEN BANKAANDELEN. TENMINSTE, IK BEN NATUURLIJK WEL VIA DE OVERHEID AANDEELHOUDER IN ABN AMRO, MAAR DAT IS IEDEREEN IN NEDERLAND. Laten we eerst eens beginnen bij de stelling dat de spaarrente te laag is. Dat klopt. Deze man had het over ING. Daar is de spaarrente 1,25% op bedragen boven de €10.000. Als je je geld aan de Nederlandse staat geeft tot half januari, krijg je 3,4%. Dat is dus bijna drie keer zo veel. Maar goed, zo’n obligatie valt bij de fiscus onder beleggingen, dus mag je er gelijk 2% aan belasting over betalen. Dan houd je na een hoop gedoe netto hetzelfde over. Zie ook mijn column Sparen is dom. Dus ja, banken geven een belachelijk lage rente. Maar de argumentatie was dat banken een maatschappelijke instelling zijn. Uh, nee. Banken zijn in het bezit van de eigenaren, de aandeelhouders en die hebben genoeg reden tot klagen. Het rendement op het eigen vermogen is belachelijk laag. Ik heb het even bij ING gecheckt: gemiddeld 7% over de afgelopen vijf jaar. Bij een ‘gewoon’ bedrijf zouden aandeelhouders allang hebben aangedrongen op verkoop aan een of andere private-equitypartij. Dat lage rendement is ook wel logisch. Banken moeten veel kapitaal aanhouden, want we willen geen bankencrisis meer. Banken betalen gewone winstbelasting, maar daarbovenop ook nog een bankenbelasting ,en straks nog extra bankenbelasting. Daarnaast moeten ze nog kapitaal inleggen voor het depositogarantiestelsel en hebben ze enorme kosten door de controle op witwaspraktijken. Daarom moet je op lange termijn ook niet in banken beleggen. Het aandeel ING is de afgelopen twintig jaar 55% bij de brede Europese index achtergebleven. De man op de radio klaagde dat ING €3,5 mrd teruggaf aan de aandeelhouders door middel van een aandeleninkoop. Zo kan je tenminste het rendement op eigen vermogen nog een beetje opkrikken. Die €3,5 mrd is eerder een doekje voor het bloeden. En in de tijd dat de ECB-rente negatief was, berekenden ze dat voor kleine spaarders niet door. Ze legden er dus geld op toe. Nu verdienen ze wat meer en loopt iedereen gelijk te miezemauzen Dus ja, de banken geven een belachelijk lage rente. Dan kan je klagen en zeuren, maar niemand dwingt je om je spaargeld daar aan te houden. Je bent gewoon zelf te lui om het naar een normaal renderend alternatief te brengen. OVER DE COLUMN VAN CORNÉ VAN ZEIJL Corné van Zeijl is analist en strateeg bij Cardano en belegt ook privé. Reageer via c.zeijl@cardano.com. Deze column kun je ook iedere donderdag lezen in het FD. https://fd.nl/auteur/corne-van-zeijl See omnystudio.com/listener https://omnystudio.com/listener for privacy information.


DE HUIDIGE MARKT VOELT ALS EEN BEARMARKT. DE AEX EN DE S&P 500 ZIJN IN AUGUSTUS, SEPTEMBER EN OKTOBER GEDAALD. DAT IS IN DE AFGELOPEN ZEVENTIG JAAR PAS VIJF KEER EERDER VOORGEKOMEN. EN IEDERE KEER LEVERDE NOVEMBER DAARNA EEN MOOIE PLUS OP, GEMIDDELD 3,7%. DAT PAST WEL EEN BEETJE BIJ HET SEIZOEN. VOOR DE SEIZOENSBELEGGERS ONDER U: DAN IS NU DE TIJD GEKOMEN OM TE KOPEN. DE AFGELOPEN MAANDEN ZIJN MEESTAL NIET ZO GOED, MAAR NOVEMBER EN DECEMBER GOEDE BEURSMAANDEN. IN HET VERLEDEN WAS DE KANS OP EEN AEX-VERLIES IN NOVEMBER 34% EN IN DECEMBER SLECHTS 17%. Veel beleggers schuiven dit seizoensbeleggen onder het hoofdstuk wichelroedelarij. Dat is mooi. Hoe minder beleggers denken dat dit seizoenseffect bestaat, hoe langer de werking ervan. Onderzoek van de New York Fed toonde aan dat het vooral komt omdat de dagen in deze periode snel korter worden. Daar worden beleggers niet vrolijker van. En sombere beleggers kopen geen aandelen. Daarna wordt dat verlies weer ingehaald. Veel beleggers denken in 1-factormodellen. De beurs gaat gemiddeld in november omhoog, dus moet je in november kopen. Maar de werkelijkheid is een stuk complexer. De aandelenmarkt is eerder een 1000-factormodel. En niet alle factoren wegen even zwaar. Een van de zwaar wegende zijn de winsten. Logisch, op lange termijn zijn winsten de voornaamste reden waarom je aandelen koopt. Als de winsten stijgen, wordt het bedrijf meer waard. Andere beleggers zijn daarom bereid om meer te betalen voor uw aandelen. Maar op korte termijn betalen die beleggers soms veel te veel of veel te weinig voor de winststroom. Of, zoals Benjamin Graham, de leermeester van Warren Buffett, het zei: ‘Meneer Markt is een man die iedere dag aan je deur verschijnt. Hij biedt aan om aandelen te kopen of te verkopen. Soms biedt hij ze te goedkoop aan als hij heel erg somber is, soms veel te duur als hij enthousiast is. Aan u de keuze om daar op in te gaan of niet. Morgen is hij weer terug.’ Daarom is er zoveel focus op de publicatie van de winstcijfers. Het geeft een kleine aanwijzing over de richting aan de winsten. Het huidige winstseizoen is wel oké. Er was in Europa op een daling van 13% gerekend, maar tot dusverre is dat ‘slechts’ -7%. Toch reageren de koersen daar niet echt op. Bedrijven met slechte cijfers worden hard afgestraft, bedrijven met goede cijfers worden slechts matig beloond. En, misschien wel belangrijker, de verwachtingen voor het vierde kwartaal worden neerwaarts bijgesteld. De cijfers zijn dus wel goed, maar de verwachtingen gaan niet omhoog. Ondanks de koersdalingen blijven aandelen daardoor duur. Maar misschien is het goed om toch een beetje met het seizoen mee te bewegen. De statistieken zijn nu in uw voordeel. OVER DE COLUMN VAN CORNÉ VAN ZEIJL Corné van Zeijl is analist en strateeg bij Cardano en belegt ook privé. Reageer via c.zeijl@cardano.com. Deze column kun je ook iedere donderdag lezen in het FD. https://fd.nl/auteur/corne-van-zeijl See omnystudio.com/listener https://omnystudio.com/listener for privacy information.


IK VIND DE ITALIAANSE PREMIER GIORGIA MELONI EEN GOEDE POLITICUS. ALLES WAT ZE DOET, DOET ZE VOOR HAAR LAND. ALLEEN IS DAT NIET GOED VOOR EUROPA. MELONI WIL DAT ITALIANEN WEER TROTS OP ITALIË WORDEN. MAAR ALS JE ZO DOORGAAT MET HET LAND VOL TE LADEN, MAAK JE ER GEEN TROTSE BEWONERS VAN, MAAR BEDELAARS. Meloni wil namelijk €24 mrd extra uitgeven om de economie te stimuleren. En hoe stimuleert ze de economie? Met belasting verlagen en met het verhogen van de uitkeringen en de salarissen van ambtenaren. Daarbovenop komt nog eens €13 mrd extra aan rentebetalingen vanwege de gestegen rente. Ach, als je al €2700 mrd aan staatsschuld hebt uitstaan, maakt het ook niet meer uit. En zo komt Italië weer een stapje dichter bij een schuldencrisis. Er komt een moment dat beleggers beseffen dat deze situatie onhoudbaar is. De ECB zag dat al een tijdje geleden aankomen en heeft daarom bij voorbaat het TPI-instrument klaargezet. To Protect Italy, tenminste, zo hebben beleggers het vertaald. Daarmee kan de ECB extra Italiaanse obligaties kopen als de rente van dat land te ver oploopt. Uit een rondgang onder beleggers blijkt dat men verwacht dat de ECB dit instrument zal inzetten bij een renteverschil tussen de Duitse en Italiaanse obligaties boven de 2,50%. Dat is nu iets boven de 2,00%. Het probleem is dat Frankrijk steeds meer op een tweede Italië gaat lijken. De overheidsschulden in percentage van de economie, zijn er van alle eurolanden het snelst gestegen. En ook Frankrijk komt met plannen om de staatsschuld verder op te laten lopen. Recentelijk kwam de regering met een subsidie voor huizenkopers, omdat woningen zo duur zijn. Ik vraag me weleens af of deze politici ook zo met hun eigen huishoudportemonnee omgaan. Gelukkig komen er nieuwe Europese begrotingsregels aan. De Maastricht-regels gaan naar de prullenbak. Tja, als je je niet houdt aan de oude regels, dan verzin je toch gewoon nieuwe? Helaas is daar in Nederland in het huidige verkiezingsgeweld totaal geen aandacht voor. Voeg daar bij het feit dat anti-Europapartijen een steeds grotere stem krijgen. De AfD (extreemrechts en anti-Europa) is nu bijvoorbeeld de tweede partij in Duitsland. En die willen echt niet voor de Italiaanse schulden opdraaien. Ik voerde deze discussie met een Engelse collega in de kroeg (na het werk). Hij is een fervent bremainer, dus antibrexit. Maar als hij de Europese financiële en politieke situatie van nu beziet, lijkt het een treinramp in slowmotion. Je weet dat dit een keer fout gaat. Hij sluit niet uit dat de Britten over een jaar of tien terugkijken en dan blij zijn dat het Verenigd Koninkrijk uit deze politieke wanorde is gestapt. Ik ben bang dat dit zomaar eens een realistisch scenario kan worden. OVER DE COLUMN VAN CORNÉ VAN ZEIJL Corné van Zeijl is analist en strateeg bij Cardano en belegt ook privé. Reageer via c.zeijl@cardano.com. Deze column kun je ook iedere donderdag lezen in het FD. https://fd.nl/auteur/corne-van-zeijl See omnystudio.com/listener https://omnystudio.com/listener for privacy information.


HET IS 19 OKTOBER, BEURSCRASH DAY. HET IS ALWEER ZESENDERTIG JAAR GELEDEN DAT BLACK MONDAY PLAATSVOND, DE BEURSKRACH IN 1987, MAAR HET STAAT IN MIJN GEHEUGEN GEGRIFT. HET IS DE ENIGE NACHT DAT MIJN BELEGGINGEN MIJ WAKKER HIELDEN. DAT IS SINDSDIEN NOOIT MEER VOORGEKOMEN. SELL DOWN TO THE SLEEPING POINT (VERKOOP TOT JE WEER KAN SLAPEN), IS EEN WIJS BEURSGEZEGDE. IK HEB DEZE LES OP EEN HARDE MANIER GELEERD. Het betekent waarschijnlijk ook dat ik sindsdien veel te veilig heb belegd en dus te weinig rendement heb gemaakt. Als je de kranten van toen erop naslaat, werden er diverse triggers en oorzaken gegeven. Zoals de Palestijnse opstand. En het feit dat aandelenkoersen al zolang aan het stijgen waren, dat een correctie niet kon uitblijven. Een andere verklaring vond men in het strakke monetaire beleid van de Fed na het Louvreakkoord. Daardoor daalde ook de geldhoeveelheid en dat is meestal een teken dat er een recessie aankomt. De trigger werd gevonden in de automatische handelssystemen. Als je het niet weet, kun je altijd de computer de schuld geven. Zo te zien is zelfs achteraf verklaren niet altijd even makkelijk. Zou er morgen een crash komen, dan zou je ook nu bijna al deze verklaringen kunnen noemen. Ik kijk liever naar de fundamentele oorzaken van de crash. En die waren simpel, de rente steeg in rap tempo. Hij stond begin 1987 op 7% en vlak voor de beurscrash op 10%, terwijl tegelijkertijd de waardering van aandelen steeg. Aandelenbeleggers stonden erbij en keken ernaar. Tot het moment dat men het vertrouwen verloor en er paniek uitbrak. En ook nu zien we weer een stijgende rente plus hoge waarderingen. Het geeft mij een beetje een 1987-gevoel. Maar aangezien u in deze column al genoeg sombere verhalen leest, zal ik het proberen van de positieve kant te benaderen. In 1987 stond de rente 10% en nu nog niet op de helft. En nu worden de winsten en de waarderingen gedreven door de Magnificent 7, de grote techfondsen, zoals Apple, Meta en Amazon. Daar blijven de winsten almaar stijgen, wat de economie ook doet. Of het nou een recessie wordt of een softlanding-scenario. Tenminste, daar gaan beleggers nu van uit. Maar goed, voorlopig worden de Amerikaanse winsten ietsje omhoog bijgesteld. Hoe je het ook wendt of keert, dat is positief. Het belangrijkste verschil is misschien wel de risicopremie. Dat is het verschil op het verwachte rendement op aandelen en op obligaties. In 1987 daalde die van +1% naar -3%. Nu van +3% naar +1%. Dus nee, 2023 is geen 1987. Maar bedenk wel, de geschiedenis herhaalt zich nooit precies, maar rijmt wel. Dus ik sluit een lightversie van 1987 toch niet uit. Hè, ben ik toch weer somber. Maar misschien hoort dat er wel een beetje bij, op Beurscrash Day. OVER DE COLUMN VAN CORNÉ VAN ZEIJL Corné van Zeijl is analist en strateeg bij Cardano en belegt ook privé. Reageer via c.zeijl@cardano.com. Deze column kun je ook iedere donderdag lezen in het FD. https://fd.nl/auteur/corne-van-zeijl See omnystudio.com/listener https://omnystudio.com/listener for privacy information.


ALS DE KOERSEN MET 20% ZIJN GEDAALD VANAF DE TOP, DAN SPREKEN WE VAN EEN BEARMARKT. IN AANDELENLAND KOMT DAT EENS IN DE VIER TOT ZES JAAR VOOR. IN OBLIGATIELAND BIJNA NOOIT, TENZIJ HET OM EEN LAND MET EEN DUBIEUZE REPUTATIE GAAT. MAAR NU ZIJN DE KOERSEN VAN EUROPESE EN VAN AMERIKAANSE TIENJARIGE OBLIGATIES MET RUIM 25% GEDAALD. WE ZITTEN DUS IN EEN ECHTE OBLIGATIEBEARMARKT. DAT IS UNIEK. In de afgelopen maanden schoten de rentepercentages extra hard omhoog. Achteraf had iedereen een verklaring: de sterke Amerikaanse economische groei, de stijgende olieprijs, of de stijging van de dot plot, de puntenwolk met de renteverwachtingen van de Fed-leden. Wie die dot plot-verklaring aanhoudt, moet wel heel goede ogen hebben, want de verschillen waren amper zichtbaar. De mooiste verklaring vind ik de stijging van de term premium. Veel mensen moesten eerst even googelen wat de term premium precies inhoudt. Het is de premie die je op tienjarige obligaties ontvangt, in vergelijking met tien éénjarige leningen na elkaar. Er zijn diverse diepgaande studies met allerlei enorme modellen over gemaakt, maar die bieden geen toegevoegde waarde. De term premium is namelijk helemaal geen verklaring, maar het gevolg van vraag en aanbod. En daar is wel het een en ander in veranderd. Zo zullen Amerikaanse banken niet zoveel staatsobligaties meer kopen. Sommige regionale banken hadden er te veel van op hun balans staan, wat leidde tot de bankencrisis dit voorjaar. Ook de Chinese overheid is met de huidige geopolitieke spanningen niet zo happig meer om te kopen. En de grootste opkoper, de Amerikaanse Federal Reserve, zit nu eerder aan de verkoopkant. Geen QE (quantitative easing) meer, maar QT (quantitative tightening). Ook aan de aanbodzijde is het nodige veranderd. De Amerikaanse overheid moet gigantische bedragen lenen: $4500 mrd in de komende twaalf maanden. Maar het was allang bekend dat de financiën daarvan uit de hand lopen. Zie ook mijn column van augustus: Garantie op 150% koerswinst. De tekorten van de VS gaan nu zelfs die van Italië voorbij. Dan heb je het wel heel bont gemaakt. De afgelopen maand is het voor de markt opeens een probleem geworden. Ik blijf het bijzonder vinden dat een bestaand probleem opeens wordt ontdekt en dan pas een issue is voor beleggers. Maar wat nu? Het is een goede beleggingsstrategie om in een bearmarkt te kopen. Maar houd er rekening mee dat koersen altijd nog verder kunnen dalen. Op Amerikaanse staatsobligaties ontvangt u nu een mooie 4,6% rente. Maar of het echt een goede langetermijnbelegging is? Het geruzie onder Amerikaanse politici, de enorme staatsschuld van $33.500 mrd en het continue begrotingstekort van 6% geven duidelijk aan dat deze Treasury's geen risicoloze belegging meer zijn. OVER DE COLUMN VAN CORNÉ VAN ZEIJL Corné van Zeijl is analist en strateeg bij Cardano en belegt ook privé. Reageer via c.zeijl@cardano.com. Deze column kun je ook iedere donderdag lezen in het FD. https://fd.nl/auteur/corne-van-zeijl See omnystudio.com/listener https://omnystudio.com/listener for privacy information.


ENIGE TIJD GELEDEN SCHREEF IK OVER DE IPO-GOLF, DIE IK ERG OPPORTUNISTISCH VOND. DE KOERSGOLFJES VAN ARM, KLAVIYO EN INSTACARD WAREN DAN OOK IN NO TIME UITGEDOOFD. IK VERTELDE U OOK DAT DE BEURSGANG VAN BIRKENSTOCK ERAAN ZAT TE KOMEN. DAT IS EEN UITERMATE INTERESSANTE BELEGGINGSCASE. In mijn onderzoek ben ik ver gegaan, heel ver. Als eerste heb ik diverse Birkenstock-winkels bezocht. Het hoge prijsniveau in vergelijking met concurrenten was bijzonder. De echte Birkenstock-fan zal direct wijzen op de superieure kwaliteit. Hetgeen ik door eigen ervaring wens te betwijfelen. Maar alsof dat niet genoeg was, ben ik ook naar de film Barbie geweest. Dat was een unieke ervaring. Ik was letterlijk de enige man in de zaal. Mocht u zich afvragen wat die film met deze emissie te maken heeft: Birkenstock is door Barbie een hype geworden onder fashionista’s. Binnen een paar dagen waren alle roze Birkenstocks uitverkocht. In mijn vorige column stipte ik al even aan dat ook Birkenstock waarschijnlijk toegevoegd gaat worden aan de lange reeks met IPO-teleurstellingen. Ook als je verder onderzoek doet dan alleen winkels en de barbiefilm bezoeken, ziet het er niet goed uit. De verkoper, een private-equityfirma (het eerste alarmsignaal), wil een beurswaarde van €8 mrd zien. Dat is ongeveer tweemaal het bedrag wat die er in 2021 voor heeft betaald. Een bijzonder aantrekkelijk rendement in slechts twee jaar tijd (tweede alarmsignaal). Het lijkt erop alsof het bedrijf met stoom en kokend water naar de beurs toe moet. Logisch: nu is de barbiehype er, straks niet meer (alarmsignaal 3). De waardering is meer dan stevig te noemen. Als Birkenstock eenzelfde waardering krijgt als vergelijkbare bedrijven, zoals Crocs en Dr. Martens, dan kom je op een bedrijfswaarde van €2 mrd tot €3 mrd uit, en geen €8 mrd. Waarschuwingssignaal 4. Het merk zou nog verder kunnen groeien. Maar het heeft al een enorme groei achter de rug. De gemiddelde Amerikaanse klant heeft thuis 3,6 paar Birkenstocks staan. Het verzadigingspunt lijkt mij dichtbij. Zeker als de Amerikaanse consument het toch wat moeilijker gaat krijgen. Waarom zou je dan nog een vierde paar Birkenstocks willen kopen. En waarom wil Birkenstock eigenlijk naar de beurs? Mag ik even een quote laten horen? 'The company's aim to raise its global profile while still retaining its roots in Germany.' Dit is duidelijk investmentbankonzintaal en daarmee het vijfde alarmsignaal. Is er dan geen enkel scenario te bedenken waarin een belegging in dit aandeel wel een succes zal worden? Ik kan het in ieder geval niet bedenken. Misschien is dat mijn gebrek aan fantasie. Dat is waarschijnlijk volledig verdampt na het zien van de barbiefilm. OVER DE COLUMN VAN CORNÉ VAN ZEIJL Corné van Zeijl is analist en strateeg bij Cardano en belegt ook privé. Reageer via c.zeijl@cardano.com. Deze column kun je ook iedere donderdag lezen in het FD. https://fd.nl/auteur/corne-van-zeijl See omnystudio.com/listener https://omnystudio.com/listener for privacy information.


DE BEURZEN STAAN WAT ONDER DRUK. TOCH LAAT DE AEX DIT JAAR NOG EEN AARDIGE PLUS ZIEN. MAAR VOOR DE GEMIDDELDE NEDERLANDSE BELEGGER VOELT DAT WAARSCHIJNLIJK TOCH WAT ANDERS. DIE ZIT RELATIEF VEEL IN KLEINERE NEDERLANDSE BEDRIJVEN. DE MIDKAP IS DIT JAAR MET MAAR LIEFST 11% GEDAALD. EN VORIG JAAR STOND ER OOK AL EEN MIN VAN 14%. Vooral beurslievelingen, zoals Alfen, Just Eat Takeaway, Flow Traders en Galapagos, hebben flinke klappen gekregen. Nu zien we bij beurslievelingen vaker grote koersbewegingen. Eerst loopt iedereen achter elkaar aan, maar als deze aandelen eenmaal uit de gratie vallen, is de koersdaling extra groot. De overwaardering loopt er dan uit. De genoemde aandelen zijn daar uitstekende voorbeelden van. Een slimme belegger kijkt niet teveel naar de koers, maar vooral naar wat voor waarde hij ervoor terugkrijgt. Die waarde van de bedrijven is vooral in de winstgevendheid te vinden. Bij de AEX-aandelen zien we dat de koersen en de winsten in lijn zijn gestegen. Beide zijn 5% hoger. De koersen in de Midkap zijn dus met 11% gedaald, maar de winsten stegen met 8%. Dat klinkt als een aantrekkelijke combinatie. De Midkap heeft daardoor een bescheiden waardering van 10,6 maal de verwachte winst. Volgens de theorieboekjes verdient u op langere termijn meer met kleinere bedrijven. Dat heeft een logische verklaring. Grote beleggers laten deze aandelen links liggen omdat er te weinig liquiditeit is. Dat verklaart waarom ze relatief goedkoop zijn. En als je voortdurend goedkopere aandelen koopt, terwijl de winst gewoon doorgroeit, komt het wel goed met dat rendement. En als die kleintjes succesvol zijn en groot worden, dan zullen die grote beleggers die aandelen ook kopen en zo de waardering omhoog stuwen. Dat levert een extra bonus op. Maar zoals u ziet kan een langetermijnstrategie weleens op korte termijn even niet werken. Aan de andere kant van het spectrum heb je de grote aandelen. Deze zijn erg duur, vooral de zogenaamde Magnificent Seven: Apple, Microsoft, Google, Amazon, Meta, Tesla en Nvidia. Gemiddeld staan deze op 28 maal de verwachte winst. Deze hoge waardering hebben ze vanwege de grote AI-belofte. Straks gebruikt iedereen AI. En vooral de grote zeven zullen hiervan profiteren. Het doet me toch wel erg aan de grote internet belofte van 2000 denken. En u weet hoe dat is afgelopen is. Langzamerhand daalt het realisme bij beleggers in. Ja, de waardering van Amerikaanse aandelen is hoog en de sterk gestegen rente biedt een aantrekkelijk alternatief. Als de grote aandelen dalen, zullen de kleintjes gewoon mee naar beneden gaan. Maar als die koersdaling eenmaal is geweest en u zoekt dan naar koopjes, zou ik toch eens op de kleintjes letten. Want wie het kleine niet eert ... OVER DE COLUMN VAN CORNÉ VAN ZEIJL Corné van Zeijl is analist en strateeg bij Cardano en belegt ook privé. Reageer via c.zeijl@cardano.com. Deze column kun je ook iedere donderdag lezen in het FD. https://fd.nl/auteur/corne-van-zeijl See omnystudio.com/listener https://omnystudio.com/listener for privacy information.


IPO'S ZIJN WEER HOT. WE HEBBEN NET DE SUCCESSEN VAN ARM EN INSTACART GEHAD. DE WACHTKAMER MET BEDRIJVEN DIE STAAN TE POPELEN OM OOK NAAR DE BEURS TE GAAN, IS FLINK GEVULD. ZOALS, OM ER MAAR EENS EEN PAAR TE NOEMEN: MOBILEYE, DISCORD, STRIPE, VINFAST, REDDIT, TIKTOK, EPIC GAMES EN DEALROOM.NET. DE MOOISTE IS MISSCHIEN WEL BIRKENSTOCK, DE SANDALENMAKER. De beursintroductie van Arm was zorgvuldig georkestreerd. Eerst werd er een aantal succesvolle klanten gebeld of ze mee wilden doen, zoals Apple, Nvidia en Amazon. Als dergelijke bedrijven meedoen, dan moet het wel goed zijn, is de gedachte die ze bij beleggers in het hoofd willen planten. De ingelegde bedragen zijn voor deze bedrijven kleingeld, maar dat maakt voor het verhaal niet uit. Een ander hoofdstuk uit het boek Hoe krijg ik een succesvolle IPO is melden dat er veel meer vraag is dan aanbod. Eerst gaf Arm aan dat er vijf keer zoveel vraag was, een paar dagen lager was dat tien keer. Daarna staat in datzelfde boek dat je de koersrange moet verhogen. Vervolgens meldt je dat de inschrijving eerder sluit vanwege de grote vraag. Al deze berichten schreeuwen stuk voor stuk dat de beursintroductie een succes is. Je moet er nú bij zijn, anders mis je de boot. Beleggers die geen stukken toegewezen kregen, kopen dan alsnog op de aandelenmarkt. Daardoor schiet de koers omhoog en voilà: de IPO is een succes. Er valt trouwens wel wat af te dingen op dat succesverhaal. Na de eerste ronkende krantenkoppen over de koersstijging bij de introductie, zakte de koers van zowel Arm als Instacart weg. Dat beeld zien we vaker. De openingswinst krijgt alle aandacht, de glijvlucht daarna is niet zo nieuwswaardig. Overigens werd een beperkt percentage naar de beurs gebracht. Slechts 10% van de Arm-aandelen is geplaatst, de rest houdt grootaandeelhouder SoftBank aan. Dus je kan dat eerste kleine plukje heel goedkoop in de markt zetten, want de meeste aandelen heb je nog. NB: SoftBank kocht vlak voor de beursintroductie voor $60 per stuk Arm-aandelen van zijn eigen Vision Fund en betaalde daarmee een stuk meer dan de emissieprijs. Hoezo succesverhaal? Bij de Birkenstock-introductie moest ik nog even denken aan een ander episch schoenenmerk, Dr. Martens. Ook daar was de beursintroductie een succes. De koers was na de beursintroductie £5, inmiddels staat hij op £1,45. En dat in anderhalf jaar tijd. Al deze teleurstellingen werden in 2002 uitvoerig beschreven in een onderzoek van Jay Ritter. De eerste dag een koerssprong, en daarna een lange teleurstellende periode van underperformance. Als ik naar de huidige opwinding over IPO’s kijk, is er niets veranderd. Tja, als je niet leert van je fouten, ben je gedoemd ze te herhalen. OVER DE COLUMN VAN CORNÉ VAN ZEIJL Corné van Zeijl is analist en strateeg bij Cardano en belegt ook privé. Reageer via c.zeijl@cardano.com. Deze column kun je ook iedere donderdag lezen in het FD. https://fd.nl/auteur/corne-van-zeijl See omnystudio.com/listener https://omnystudio.com/listener for privacy information.


IN DE TREIN NAAR LONDEN NAM IK MIJN OUDE AANTEKENINGEN NOG EENS DOOR. IK LAS DAT IK BEGIN 2023 VERWACHTTE DAT ER EEN RECESSIE ZOU KOMEN. VERUIT DE MEESTE BELEGGERS GINGEN DAAR TOEN VAN UIT. DAT WAS WEL EEN MAKKELIJKE VOORSPELLING, DACHTEN WE TOEN, FLINK WAT INDICATOREN GAVEN AAN DAT ER EEN RECESSIE ZOU KOMEN. Zo was er de ISM-index. Die inkopersindex geeft al sinds 1948 aan waar het heen gaat met de economie. En met zo’n lang trackrecord heb je enig recht van spreken. Ook uit de yieldcurve, het verschil tussen de Fed-rente en de tienjaarsrente, bleek duidelijk dat we zware economische tijden tegemoet zouden gaan. En de yieldcurve heeft altijd gelijk gehad. Wat men even vergat is dat de voorspeltijd weleens erg lang kan zijn. En dat is nu niet anders. De yieldcurve geeft al bijna een jaar lang aan dat we een recessie in gaan. Het grappige is dat de yieldcurve ook de coronarecessie aankondigde en die kwam er dan ook. Niet dat het iets met de yieldcurve te maken had, maar het trackrecord bleef daardoor intact. Nu moet je je nooit laten verblinden door een enkele indicator en stoppen met zelf nadenken. Er zijn ook wel wat factoren op te noemen waarom het dit keer anders is. De arbeidsmarkt is nog erg krap. En de rentegevoeligheid van de Amerikaanse economie is een stuk minder geworden. Daardoor hebben de renteverhogingen van de Fed minder effect. Veel Amerikanen zijn zo slim geweest om de rentevastperiode van hun hypotheek te verlengen. Dus ook al stijgt de rente flink, je hebt er geen last van als je je hypotheek voor tien jaar hebt vastgezet. Alleen wordt wel een huis voor nieuwe kopers onbetaalbaar en dat raakt uiteindelijk de economie. Vandaag de dag is de consensusverwachting van een keiharde recessie voor de Amerikaanse economie veranderd in een softlandingscenario. Gezien de stellige overtuiging die iedereen had dat er een recessie zou komen, weet u nu hoeveel die consensusmening waard is. Ik kan u aanraden om eens naar de LEI te kijken, de Leading Economic Indicator van de Conference Board. Hier hebben alle knappe koppen van die board over nagedacht. Het is een combinatie van tien indicatoren die allemaal een uitstekend track record hebben. Acht van de tien staan op rood. Alleen de aandelenmarkt (ja, die voorspelt de economie ook) en de werkeloosheidsuitkeringsaanvragen staan nog op groen. Aandelenbeleggers komen er ook nog wel achter. Die zitten nu nog in het softlandingkamp, maar als ze er eenmaal achter zijn, dan is LEIden in last. OVER DE COLUMN VAN CORNÉ VAN ZEIJL Corné van Zeijl is analist en strateeg bij Cardano en belegt ook privé. Reageer via c.zeijl@cardano.com. Deze column kun je ook iedere donderdag lezen in het FD. https://fd.nl/auteur/corne-van-zeijl See omnystudio.com/listener https://omnystudio.com/listener for privacy information.


AI IS DE TOEKOMST. ALTHANS, DAT DENKEN VEEL BELEGGERS. IK ZIT IN HETZELFDE KAMP EN DENK DAT WE OVER EEN JAAR OF WAT VERSTELD ZULLEN STAAN OVER WAT AI ALLEMAAL KAN. DATZELFDE KON JE OVERIGENS OOK OVER HET INTERNET ZEGGEN IN 2000, MAAR WEINIG BELEGGERS ZIJN DAAR RIJK VAN GEWORDEN. TOCH ZIJN DE VERWACHTINGEN OVER HET GEBRUIK VAN INTERNET OVERTROFFEN. DE EFFECTEN VAN EEN NIEUWE TECHNOLOGIE WORDEN ALTIJD OVERSCHAT QUA SNELHEID IN PRAKTISCH GEBRUIK, EN ONDERSCHAT IN DE UITEINDELIJKE EFFECTEN. DE INTERNETHYPE IS DAAR EEN MOOI VOORBEELD VAN. BIJ AI ZAL HET NIET ANDERS ZIJN. AI biedt dus mogelijkheden. Dus als je AI zou laten beleggen, zouden er toch briljante rendementen uit moeten komen? Bloomberg-onderzoeker Matt Levine heeft de rendementen van dertien beleggingsfondsen onderzocht die beleggen op basis van een algoritme. Alle dertien bleven ze hopeloos achter bij de brede index, vooral omdat ze niet meededen met de hele AI-hype. Dus AI gelooft er zelf niet in. Misschien omdat het algoritme het sentiment van de gemiddelde belegger onderschat, al kan het natuurlijk ook uiteindelijk toch gelijk krijgen. Een andere manier om AI te benaderen, is om je geld gewoon in een of meerdere AI-aandelen of -fondsen te stoppen. Als lezer van het FD wist u dat natuurlijk al in een vroeg stadium, dankzij mijn column Ai AI. Natuurlijk wordt u nu gezien als de financiële goeroe. U was er vroeg bij, al was het met maar met een paar honderd euro. In welk aandeel of fonds u precies had moeten stappen, dat heb ik destijds niet verteld, dat bleek nog erg moeilijk te zijn. Achteraf weten we dat u al uw geld in Nvidia had moeten stoppen. Het aandeel steeg met 232%. Maar achteraf is een koe in de kont kijken. Ook onze eigen Besi (+90%) en ASM International (+92%) surften mee op de hype. Het leek van te voren logisch dat ook Microsoft tot de toppers zou behoren, maar dat aandeel ging ‘slechts’ 39% omhoog. Dat klinkt veel, maar het techbedrijf staat daarmee onderaan het lijstje van de zogeheten Magnificant Seven: Apple, Microsoft, Amazon, Google, Nvidia, Tesla en Meta. Als je het niet weet, zou de meest logische keuze een indexfonds zijn geweest. Ik heb vier indexfondsen gevonden die beleggen in het AI-thema, en in elk daarvan is natuurlijk Nvidia opgenomen. Dan zit je wel goed zou je zeggen, maar het tegendeel blijkt waar: de vier fondsen deden het allemaal dramatisch slechter dan de S&P 500. Twee staan zelfs in het rood over de afgelopen drie jaar. De conclusie is dat je wel een briljant idee kan hebben, maar dat je bij de uitvoering ervan toch nog volledig de plank kan misslaan. Beleggen blijft toch een beetje moeilijk, ook al krijg je hulp van een algoritme. OVER DE COLUMN VAN CORNÉ VAN ZEIJL Corné van Zeijl is analist en strateeg bij Cardano en belegt ook privé. Reageer via c.zeijl@cardano.com. Deze column kun je ook iedere donderdag lezen in het FD. https://fd.nl/auteur/corne-van-zeijl See omnystudio.com/listener https://omnystudio.com/listener for privacy information.