Chọn format (định dạng) cho kênh podcast là một trong những quyết định đầu tiên bạn cần thực hiện khi lập kế hoạch xây dựng podcast. Bạn cần biết định dạng của mình trước khi đặt tên và tạo ảnh bìa, và chắc chắn là trước khi ghi tập đầu tiên.

Trong bài viết này, chúng tôi chia sẻ mọi thứ bạn cần biết về các định dạng podcast: khái niệm, các loại định dạng khác nhau và cách chọn định dạng cho riêng bạn. Cùng tìm hiểu nhé!

Định dạng Podcast là gì?

Định dạng podcast là cách sắp xếp nội dung chương trình của bạn. Chúng là các phương thức phân phối cung cấp cấu trúc cho podcast. Định dạng phù hợp sẽ giúp nội dung của bạn có tổ chức và giúp người nghe có thể truy cập được. Nếu không có một định dạng ổn định, chương trình của bạn sẽ rời rạc và lộn xộn.

Các định dạng podcast cũng tạo ra sự nhất quán cho người nghe của bạn. Khi bạn tuân theo một định dạng, người nghe của bạn sẽ biết điều gì sẽ xảy ra khi họ mở từng tập mới. Nếu chương trình của bạn solo vào một tuần, một chương trình hài kịch vào tuần sau và một câu chuyện hư cấu vào tuần sau đó, bạn sẽ rất khó để níu kéo người nghe của mình.

Thêm vào đó, một định dạng cố định sẽ giúp người nghe mô tả chương trình của bạn với bạn bè của họ. Họ sẽ có thể nói, "Đó là hai anh chàng đang uống bia và bàn luận những bộ phim mới nhất" hoặc "Đó là một câu chuyện dài tám tập về một thị trấn bị ma ám ở New England"... Hình thức tiếp thị truyền miệng này rất quan trọng đối với sự thành công của một chương trình, vì vậy bạn sẽ muốn người nghe dễ dàng quảng bá cho bạn.

Quan trọng nhất, gắn bó với một định dạng duy nhất sẽ giúp cuộc sống của bạn dễ dàng hơn rất nhiều. Việc lập kế hoạch nội dung sẽ đơn giản hơn nhiều khi bạn biết mình sẽ định hình nội dung như thế nào cho mỗi tập.

Ví dụ: nếu bạn chọn một hình thức phỏng vấn (nhiều hơn trong một phút), bạn có thể lên lịch cho khách mời hàng tuần hoặc hàng tháng trước ngày ghi hình thực tế của bạn. Điều này giúp bạn có thời gian để tìm đúng người và chuẩn bị cho cuộc phỏng vấn. Nếu bạn chọn một podcast kiểu đối thoại với người co-host, theo thời gian, bạn sẽ học được cách tách biệt lẫn nhau để tạo ra trải nghiệm hấp dẫn cho người nghe của mình.

8 Định dạng Podcast Phổ biến nhất

Trước khi bạn chọn một định dạng cho chương trình của mình, hãy đi sâu vào khám phá các định dạng podcast phổ biến sau đây. Mỗi loại đều có ưu và nhược điểm riêng. Khi bạn xem qua danh sách sau đây, hãy tự hỏi bản thân xem cái nào sẽ phù hợp với chương trình của bạn.

1. Định dạng podcast phỏng vấn

Một chương trình phỏng vấn thường có một (hoặc hai) người dẫn chương trình phỏng vấn một (hoặc vài) khách mời trong mỗi tập. Khách mời là những người có chuyên môn và kinh nghiệm trong ngành nghề của họ. Sau phần giới thiệu ngắn gọn về khách mời, người dẫn chương trình sẽ đưa ra các câu hỏi xoay quanh chủ đề của tập nhằm giải đáp những vấn đề, hé lộ câu chuyện và đúc rút kết luận từ bài học của họ. Vì mỗi khách mời là khác nhau, tốt nhất bạn nên tập trung vào họ để giữ cho chương trình của bạn có sự gắn kết.

Ưu điểm:

Khách mời của bạn là điểm nhấn và nội dung chính của cuộc nói chuyện. Bạn chỉ cần điều khiển cuộc trao đổi.
Người nghe có thể bỏ qua cho những sai sót nhỏ (ví dụ như: những từ như ừ, à... và đoạn ngắt nghỉ ngắn) vì họ biết bạn đang trong một cuộc trò chuyện.
Mở rộng phạm vi tiếp cận khán giả mới vì khách mời của bạn sẽ quảng bá sự xuất hiện của họ trên chương trình của bạn, đặc biệt là với nhóm người hâm mộ của họ.
Chương trình của bạn khai thác nhiều quan điểm và ý kiến khác nhau, điều này kích thích sự thảo luận và tăng thêm giá trị cho người nghe của bạn.

Nhược điểm:

Đây là một định dạng cực kỳ phổ biến, vì vậy bạn sẽ phải mất thời gian để trở nên nổi bật.
Kỹ năng phỏng vấn cần sự kiên nhẫn và luyện tập thường xuyên.
Việc tìm kiếm một khách mời mới cho mỗi tập phim tốn rất nhiều công sức.
Bạn phải thực hiện một số nghiên cứu sâu về khách mời của bạn.
Theo một nghĩa nào đó, bạn dựa vào khả năng giải trí và cung cấp thông tin của khách mời. Nội dung của bạn sẽ bị ảnh hưởng nếu chúng khó hiểu, không rõ ràng hoặc nhàm chán, (trừ khi bạn có thể bù đắp).

Ví dụ về định dạng podcast phỏng vấn:

The Laptop Lifestyle with Alexis Teichmiller

The Straight Talking Guide to Launching Your First Product

2. Định dạng podcast độc tấu /độc thoại (solo)

Định dạng podcast này khá phổ biến. Nó được sử dụng bởi những người có một loại kiến thức chuyên môn cụ thể mà họ muốn chia sẻ. Bạn chỉ cần nói chuyện vào micrô. Nhiều podcaster mới bắt đầu với định dạng này vì nó quá đơn giản. Tất cả những gì bạn cần để bắt đầu là một micrô và một số phần mềm chỉnh sửa miễn phí.

Nếu bạn chọn định dạng podcast này, bạn sẽ phải quyết định số lượng bạn muốn lên kế hoạch cho mỗi tập. Một số podcaster cảm thấy thoải mái khi freetalk, nhưng những người khác lại gặp khó khăn khi nói trong 30-45 phút mà không có sự chuẩn bị chi tiết. Bạn có thể quyết định viết một kịch bản hoàn chỉnh cho mỗi tập trước khi bắt đầu thu âm.

Ưu điểm:

Bạn không cần phải dựa vào sự giúp đỡ hoặc tham gia của bất kỳ ai. Mọi thứ diễn ra theo lịch trình của riêng bạn và theo tốc độ của riêng bạn.
Khán giả của bạn biết đến bạn một cách thân mật. Điều này rất hữu ích cho việc xây dựng thương hiệu cá nhân.
Chỉnh sửa một giọng nói dễ dàng hơn nhiều so với chỉnh sửa nhiều giọng nói.
Nếu bạn không thích cách bạn đã nói điều gì đó, bạn có thể đơn giản nói lại và cắt bỏ những điều không ưng.

Nhược điểm:

Nói nhiều. Nói trong 30 đến 45 phút khá mệt mỏi. Và đó chỉ là khi bạn ghi lại nó một cách hoàn hảo ngay lần đầu tiên. Thực tế, bạn sẽ nói trong một giờ hoặc hơn cho mỗi tập.
Bạn không có bất kỳ ai để đưa ra ý tưởng (trừ khi bạn có đối tác hoặc đội nhóm đứng đằng sau hậu trường) hoặc giúp bạn quảng bá.
Nếu bạn lo lắng sau mic, bạn có thể cần luyện tập một chút trước khi ghi âm cho tập đầu tiên của mình.

Ví dụ về định dạng podcast độc tấu / độc thoại:

Chu Công Ước

The Present Writer

Giang ơi Radio

3. Định dạng podcast hội thoại (co-hosted)

Đây là một định dạng podcast phổ biến khác. Nó liên quan đến việc hai người có một cuộc trò chuyện thẳng thắn, những người thường có phản ứng hóa học tuyệt vời với nhau. Tuy nhiên, không giống như một định dạng podcast phỏng vấn, hai người này đều là người dẫn chương trình.

Trong nhiều trường hợp, mỗi người dẫn chương trình sẽ đóng một vai trò cụ thể trong cuộc trò chuyện. Một người có thể báo cáo đoạn tin tức, trong khi người kia cung cấp bình luận hoặc hài kịch. Một người có thể giảng dạy những bài học, trong khi người kia kể những câu chuyện từ kinh nghiệm của họ.

Ưu điểm:

Bạn chỉ chịu trách nhiệm cho một nửa cuộc trò chuyện. Bạn cũng có thể chia nhỏ tất cả các nhiệm vụ khác đi kèm với việc sản xuất và quảng cáo podcast.
Người hâm mộ cảm thấy như họ là một phần của câu lạc bộ hoặc nhóm, đặc biệt là khi người dẫn chương trình tạo ra một môi trường giải trí, thân thiện.
Thật dễ dàng để nghe một cuộc trò chuyện tự nhiên hơn là một kịch bản đã được chuẩn bị sẵn.

Nhược điểm:

Cả hai bạn cần phải thống nhất về mục đích và thông điệp tổng thể của mỗi tập để tránh xảy ra xung đột
Sẽ khó khăn hơn để chỉnh sửa hai giọng nói thay vì một.
Bạn phải chọn chủ đề mà cả hai đều biết (ít nhất là một chút).
Vì mỗi tập podcast dựa trên cuộc trò chuyện, bạn không thể viết kịch bản nhiều để chuẩn bị.

Ví dụ về định dạng podcast co-host:

Ta Đi Tây

the finding audio

4. Định dạng podcast hội thảo

Podcast hội thảo tương tự như podcast phỏng vấn, nhưng với nhiều người hơn. Mỗi tập có một người dẫn chương trình và một nhóm khách mời. Đối với người nghe của bạn, cảm giác giống như đang “nghe lén” một cuộc trò chuyện giữa những người bạn.

Ưu điểm:

Mỗi tập đều chứa đầy những ý kiến và hiểu biết độc đáo, thú vị.
Hầu như không có áp lực nào đối với người dẫn chương trình vì dàn khách mời thực hiện phần lớn cuộc nói chuyện. Một số người dẫn chương trình chỉ hỏi một vài câu hỏi trong toàn bộ chương trình và để cho các khách mời thực hiện hầu hết cuộc nói chuyện.

Nhược điểm:

Việc hoàn thiện buổi hội thoại với dàn khách mời khá mất công. Bạn sẽ phải điều phối lịch trình của mọi người. Là một podcaster mới, việc tìm kiếm dù chỉ một khách cũng là một thách thức.
Bạn sẽ phải làm việc để thu hút mọi người (để họ không im lặng trong 20 phút), nhưng bạn cũng sẽ phải ngăn họ nói chuyện với nhau.
Khách mời của bạn đương nhiên sẽ muốn nói về một chủ đề lâu hơn bạn muốn. Bạn sẽ phải học khi nào nên lên tiếng cắt lời lịch sự với mọi người và làm thế nào để tiếp tục một cách liền mạch.
Có một số thách thức về mặt kỹ thuật đi kèm với việc ghi lại âm thanh từ nhiều nguồn.

Ví dụ về định dạng podcast kiểu hội thoại:

Political Gabfest

The BeanCast™ Marketing Podcast

Care and Feeding | Slate's parenting show

5. Định dạng podcast kể chuyện phi hư cấu

Truyện phi hư cấu là các tập podcast về các sự kiện có thật trong cuộc sống. Bạn có thể đi sâu vào một loạt các vụ giết người, ghi lại một cuộc thám hiểm lên đỉnh Everest hoặc tái hiện một sự kiện lịch sử... Bạn có thể kể một câu chuyện cho mỗi tập hoặc kéo dài câu chuyện của mình trên toàn bộ chuỗi nội dung. Hoặc bạn có thể chỉ cần báo cáo tin tức.

Đây là một định dạng podcast tuyệt vời cho những người nghe muốn tìm hiểu thêm về thế giới của chúng ta. Bạn có cơ hội để mọi người tiếp xúc với những ý tưởng, khái niệm và sự kiện mới.

Ưu điểm:

Định dạng podcast này rất dễ “gây nghiện” cho những người muốn biết thêm về một chủ đề cụ thể.
Bạn có thể kết hợp các yếu tố âm thanh khác, như chương trình phát sóng tin tức, đoạn phim hoặc âm thanh môi trường để nâng cao trải nghiệm của người nghe.
Có những câu chuyện không giới hạn để bạn lựa chọn.

Nhược điểm:

Thật khó để tuân theo một lịch trình xuất bản nhất quán vì một số tập phim mất nhiều thời gian hơn những tập khác để sản xuất.
Bạn phải biết chính xác những gì bạn đang nói. Người nghe không chấp nhận cho những sai lầm về độ chính xác.
Đây là một định dạng tốn nhiều công sức và thời gian, đặc biệt là khi nghiên cứu.
Đây là một định dạng podcast đầy thử thách nếu không có một đội nhóm nào hỗ trợ bạn

Ví dụ về định dạng podcast kể chuyện phi hư cấu:

This American Life

S-Town

Radiolab

6. Định dạng podcast kể chuyện hư cấu (theater format)

Đây là những câu chuyện hư cấu được kể qua nhiều tập, tương tự như truyền hình kịch tính. Một số được thuật lại bằng một giọng nói duy nhất. Những người khác sử dụng nhiều diễn viên lồng tiếng, hiệu ứng âm thanh và các yếu tố âm thanh khác. Cũng giống như các chương trình truyền hình, các podcast này sử dụng sự căng thẳng, cao trào và những câu chuyện của họ để kể câu chuyện của họ.

Đây là một định dạng tuyệt vời dành cho những người thích sáng tạo, những người thích tạo nhân vật, thêu dệt các cốt truyện và xây dựng thế giới hư cấu. Nếu bạn thích viết tiểu thuyết hoặc làm phim, định dạng này có thể phù hợp với bạn. Trên thực tế, một số nhà văn viễn tưởng chỉ đơn giản là đọc những câu chuyện của họ giống như sách nói và phát hành chúng dưới dạng các tập podcast.

Ưu điểm:

Khán giả rất dễ “dính” vì họ cần biết điều gì sẽ xảy ra tiếp theo, đặc biệt là nếu bạn kết hợp tốt các tập của mình với nhau.
Đây là định dạng podcast ít phổ biến nhất, vì vậy có rất ít sự cạnh tranh giữa các podcast khác.
Bạn phải làm tất cả, vì vậy bạn có thể bớt lo lắng về độ chính xác thực tế.

Nhược điểm:

Đó là một định dạng khác thường, vì vậy việc xây dựng khán giả sẽ mất nhiều thời gian và công sức.
Bạn sẽ phải cạnh tranh với mọi nguồn kịch và kể chuyện khác, bao gồm TV, phim và YouTube.
Vì tất cả các tập đều liên quan đến nhau, về cơ bản bạn phải lập kế hoạch trước cho toàn bộ “mùa” của mình để đạt được tất cả các điểm cốt truyện phù hợp và kết thúc đúng chỗ.
Đây là một định dạng không thích hợp cho những người không sáng tạo.

Ví dụ về định dạng podcast kể chuyện hư cấu:

Welcome to Night Vale

We're Alive

7. Định dạng podcast tái sử dụng nội dung

Tái sử dụng nội dung là khi bạn lấy nội dung đã tồn tại và biến đổi nó theo cách nào đó để nhận được nhiều giá trị hơn. Bạn có thể thêm vào, tách ra hoặc chuyển đổi nó sang một phương tiện mới. Một số blogger chỉ cần lấy nội dung đã viết sẵn và sử dụng lại thành podcast để có trải nghiệm âm thanh.

Ví dụ, một tổ chức tôn giáo có thể biến bài giảng hàng tuần của họ thành một podcast có thể tải xuống. Một diễn giả có thể ghi lại và phát hành các bài giảng của mình. Một diễn viên hài có thể xuất bản các bản ghi âm từ thói quen độc lập của mình.

Ưu điểm:

Dễ dàng tạo ra nội dung này vì bạn đã có sẵn. Bạn chỉ cần thực hiện một số chỉnh sửa để định dạng nó giống như một podcast.
Vì bạn không phải làm nội dung, bạn không cần ngân sách lớn.

Nhược điểm:

Vì nội dung ban đầu không dành cho podcast, nên nó có thể không ổn lắm. Ví dụ: một giảng viên có thể yêu cầu khán giả của mình “giơ tay”, điều này rõ ràng là không tương tác thông qua podcast.
Mọi người có những cách khác để nhận được nội dung giống hệt nhau.

Ví dụ về định dạng podcast tái sử dụng nội dung:

TED Radio Hour

The Moth

The Rachel Maddow Show

8. Định dạng podcast của riêng bạn

Một trong những điều yêu thích về podcasting là nó cũng năng động như viết hoặc video. Bạn có thể làm bất cứ điều gì bạn thích để trở nên nổi bật, xây dựng khán giả và thu hút người nghe của bạn.

Nếu bạn muốn làm điều gì đó độc đáo mà không phù hợp với định dạng podcast truyền thống - không sao cả! Thử nghiệm phong cách của riêng bạn hoặc kết hợp nhiều phong cách với nhau để tạo ra một cái gì đó hoàn toàn mới.

Cách chọn định dạng podcast phù hợp cho chương trình của bạn

Bây giờ bạn đã biết các định dạng podcast hàng đầu, có thể bạn đang tự hỏi, "Vậy định dạng nào phù hợp với tôi và chương trình của tôi?". Để chọn định dạng podcast phù hợp cho chương trình của bạn, chúng tôi khuyên bạn nên tham khảo ba câu hỏi quan trọng sau.

Cách tốt nhất để truyền đạt thông tin về chủ đề của bạn là gì?

Điều đầu tiên bạn nên xem xét là cách bạn muốn truyền tải thông tin của mình. Trong hầu hết các trường hợp, trả lời câu hỏi này sẽ quyết định định dạng podcast cho bạn.

Ví dụ: nếu bạn muốn cho khán giả nghe lời khuyên ở mức độ chuyên môn mà cá nhân bạn không có, thì định dạng podcast phỏng vấn có ý nghĩa nhất. Đây là một cách đơn giản và hiệu quả để mang lại kiến thức chuyên môn từ những người hiểu biết các chủ đề đó. Nếu bạn muốn kể một câu chuyện không có thật, định dạng podcast kể chuyện hư cấu là hợp lý nhất.

Cân nhắc cả giai điệu của chương trình của bạn. Bạn có ý định hài hước không? Điều đó dễ thực hiện hơn nhiều với nhiều người, vì vậy bạn nên chọn các định dạng hội thoại hoặc co-host. Bạn có ý định trở nên ôn hòa và khắc kỷ không? Các định dạng độc thoại hoặc kể chuyện phi hư cấu có thể thích hợp hơn cho chương trình của bạn.

Định dạng nào sẽ giúp chương trình của bạn nổi bật?

Tiếp theo, bạn sẽ muốn xem xét cách bạn có thể làm cho chương trình của mình nổi bật giữa đám đông. Bạn có thể phát huy tốt hơn đối thủ cạnh tranh của mình bằng cách podcasting về cùng một chủ đề, nhưng ở một định dạng khác. Khi người nghe tìm kiếm các chương trình mới, họ sẽ lướt qua một loạt các chương trình kiểu phỏng vấn và chỉ dừng lại khi có điều gì đó nổi bật.

Ví dụ: nếu mọi người trong thị trường ngách của bạn đang sử dụng định dạng podcast phỏng vấn, bạn có thể thử sử dụng một nhóm khách mời để tạo sự khác biệt. Bạn có thể chọn sử dụng một định dạng truyền thống khó cho thị trường ngách của bạn, vì bạn biết rằng bạn sẽ là người duy nhất làm điều đó. Hoặc bạn có thể trở nên thực sự kỳ lạ và biến các bài học của mình thành những câu chuyện bằng cách sử dụng định dạng podcast kể chuyện hư cấu. Điều đó sẽ bất thường đến mức mọi người sẽ phải kiểm tra nó.

Một lợi ích khác của việc chọn định dạng podcast nổi bật so với đối thủ cạnh tranh là bạn không phải lấy khán giả của đối thủ cạnh tranh để phát triển. Nếu chương trình của bạn đủ khác biệt so với các chương trình khác có cùng chủ đề, người nghe sẽ chọn nghe cả hai vì họ không cảm thấy lặp lại.

Định dạng nào phù hợp với phong cách của bạn?

Cuối cùng, điều quan trọng là phải xem xét sở thích cá nhân, tính cách và phong cách của bạn. Là người tổ chức podcast, bạn phải thích định dạng của mình. Bạn phải thích thú khi ngồi xuống để tạo và ghi lại các tập podcast mới. Bạn phải thích thú khi nói về chương trình của mình và quảng bá nó một cách không ngừng nghỉ.

Hãy nhìn nó như thế này: Nếu bạn không thích định dạng của mình, bạn sẽ sợ hãi khi tạo ra nội dung mới. Bạn sẽ phải vật lộn để tìm ra động lực để tìm kiếm những vị khách mới. Bạn sẽ hỏi khách của bạn những câu hỏi mờ nhạt. Bạn sẽ ổn định ở mức "đủ tốt" bất cứ khi nào bạn tạo một kịch bản podcast, thay vì cố gắng tạo ra nội dung tốt nhất có thể.

Hơn nữa, nếu thích những gì đang làm, bạn sẽ trở nên tốt hơn theo thời gian vì bạn sẽ quan tâm đến nó. Bạn sẽ liên tục tìm cách để làm cho chương trình của mình tốt hơn, sản xuất nội dung hay hơn và tương tác với khán giả của mình. Bạn sẽ đủ quan tâm và nỗ lực nhiều hơn để tiếp cận vị khách khó tính đó, giải thích chủ đề phức tạp đó hoặc nâng cao giá trị sản xuất chương trình của bạn.

Đừng chọn một định dạng hoàn toàn không phù hợp với bạn. Bạn sẽ ghét công việc, nhanh chóng kiệt sức và có thể là sớm từ bỏ. Đảm bảo chọn định dạng podcast khiến bạn hài lòng.

Cuối cùng,

Như bạn có thể tưởng tượng, việc bạn chọn định dạng podcast có ảnh hưởng lớn đến chương trình của bạn. Nó sẽ hướng dẫn cách bạn tạo nội dung, người bạn mời làm khách và cách bạn (và có thể là nhóm của bạn) làm việc để ghi và xuất bản các tập. Không có luật lệ nào nói rằng bạn phải sử dụng một trong các định dạng podcast mà chúng tôi đã liệt kê ở trên, nhưng chúng phổ biến vì một lý do - chúng đang hoạt động! Hãy nghiên cứu và lựa chọn một cách khôn ngoan.