Trích từ buổi nói chuyện "Ba cách thiền làm quen với Biết trong cuộc sống hàng ngày" tại Sóc Sơn, 30.04.2023
CÁI BIẾT CHÂN THẬT
Không gian của Biết không khó để cảm nhận, chẳng qua là gần quá nên không nhìn thấy.
Cái Biết có màu gì? Nó trong suốt quá nên không nhìn thấy. Nhưng nếu có một người thầy chỉ cho con, thì con nhìn thấy được.
Tất cả những kinh nghiệm sống trong đời con đều giống như những tia chớp, những ảo ảnh, hiện ra và tan liên tục. Thân thể của con hồi nhỏ đã thay thế bằng một thân thể trưởng thành. Rồi thân thể trưởng thành này một ngày nào đó cũng biến mất hoàn toàn, thay thế bằng một thân thể già lão. Rồi thân thể già lão cũng biến mất hoàn toàn, thay thế bằng đám tro.
Những thứ đó không thể coi là thật, vì cái gì là thật thì không thể biến mất được. Chúng biến đổi liên tục và mất đi một cách dễ dàng. Thứ thực sự thật thì không thể biến đổi, không thế mất đi được. Còn tất cả những thứ giả hiện ra trong cái thật đấy rồi biến mất. Hãy tìm về cái thật, xem nó là cái gì?
Cái Biết này nó là chân thật vì nó không biến mất. Vì nó không thể nào bị hủy hoại được. Vì nó không có tuổi, vượt qua sự ảnh hưởng của thời gian. Vì nó không thể già đi được, dù thân thể này có già cỗi đi. Nó là cái chân thật duy nhất ở giữa những cái giả. Cuộc đời các con đi tìm hạnh phúc ở những cái dễ dàng biến mất, nên không thể có hạnh phúc bền vững. Vì vậy nên con cần khám phá ra một thứ vượt ra khỏi sự biến mất, vượt ra khỏi đau khổ.
Cái Biết có đầy đủ tính chất như vậy, nó không bị ảnh hưởng bởi đau khổ. Theo con, đau khổ đến thì cái Biết có mờ dần đi không? Tuổi già đến thì cái Biết có già theo không? Mọi thứ hiện ra trong Biết tan mất, thì Biết có tan theo không?
Khi con suy ngẫm về những điều đấy thì con nhận ra cái Biết này mới là cái chân thật, thực sự không bị ảnh hưởng bởi bất kỳ cái gì hết. Và nó luôn luôn ở với con, không bao giờ mất đi, kể cả con có biết hay không biết nó. Con đã khám phá ra một thứ vừa rất đơn giản nhưng rất vĩ đại.
Những thứ khác trong đời con nương tựa vào khi nó mất đi con sẽ rất đau khổ . Cái Biết này không mất đi được. Nó là chỗ đáng để nương tựa. Nó là người bạn không bao giờ rời bỏ con, và không thể rời bỏ con được.