Duurzaam | BNR
About
Available on
Community
252 episodes
MILJOENEN WONINGEN MOETEN VAN HET GAS AF, VÓÓR 2050. MAAR OP VEEL PLEKKEN IN HET LAND WAAR INITIATIEVEN WORDEN GENOMEN, GROEIT DE WEERSTAND. HOE GAAN WE DAAR MEE OM? DEZE AFLEVERING IN HET KORT: ⇨ Aardgasvrije wijken, de stand van zaken ⇨ De derde succesfactor ⇨ Klimaatplannen van financiële sector Anderhalf miljoen huizen van het gas af, vóór 2030. Dat is wat de overheid als eerste stip op de horizon heeft gezet. Met nog maar zes jaar voor de boeg lijkt dat inmiddels een schier onmogelijke opgave te worden. Er zijn weliswaar op veel plekken initiatieven, maar van een grootschalige verbouwing lijkt nog geen sprake. Zo is er bijvoorbeeld veel weerstand tegen de aanleg van een nieuw warmtenet in Amsterdam. Anke van Hal https://www.dgbc.nl/professional/anke-van-hal-229 heeft wel een idee hoe dat komt. Ze is van Nyenrode Business Universiteit https://nyenrode.nl/ en was eerder ook betrokken bij de Projectgroep Aardgasvrije Wijken. De derde succesfactor Ze benadrukt het belang van - wat zij noemt - de derde succesfactor. https://www.aardgasvrijewijken.nl/documenten/handlerdownloadfiles.ashx?idnv=1442158 ‘Veel gesprekken over aardgasvrij gaan al snel over techniek en geld. Initiatiefnemers vergeten de mensen om wie het gaat er in een vroegtijdig stadium echt bij te betrekken’, aldus Van Hal. Ze woonde een poosje in Canada en zag daar van dichtbij hoe ze dit project daar aanpakken. Met buurtfestijnen, dreamwalls en ijsjes in ruil voor ingevulde feedbackformulieren. ‘Heel laagdrempelig, maar wel effectief.’ Klimaatplannen financiële sector Ons Groene Geweten is Nikki Trip https://af-advisors.com/team/nikki-trip/. Zij heeft het over De Nederlandsche Bank die de klimaatplannen van financiële instellingen in kaart heeft gebracht. Veel banken, pensioenfondsen en vermogensbeheerders hebben in 2019 het klimaat-commitment van de financiële sector https://klimaatcommitment.nl/ ondertekend. Uit de voortgangsanalyse van DNB blijkt dat het regelmatig ontbreekt aan concrete vertaling van doelstellingen naar acties. Ook worden bepaalde beleggingscategorieën soms buiten beschouwing gelaten. See omnystudio.com/listener https://omnystudio.com/listener for privacy information.
VAN WORTELS MET EEN BOCHEL TOT APPELS MET EEN DEUKJE. ALLERLEI GROENTEN EN FRUITSOORTEN DIE NIET AAN HET NU GELDENDE SCHOONHEIDSIDEAAL VOLDOEN, KRIJGEN IN NEDERLAND AL SNEL EEN ENKELTJE NAAR DE AFVALBAK. DEZE AFLEVERING IN HET KORT: ⇨ De strijd van No Waste Army ⇨ Poetin en het klimaat ⇨ Elektrisch rijden zwaar onder druk Er zijn al diverse partijen die hier tegen knokken en No Waste Army https://www.nowastearmy.nl/ heeft zich bij die strijd aangesloten. Het initiatief helpt boeren die blijven zitten met hun afgekeurde groenten en fruit. In een paar maanden hebben zich al meer dan 12.000 mensen zich bij No Waste Army aangemeld. Zij krijgen elke maand een box met groenten die net iets afwijken. Niet recht genoeg, een klein bobbeltje, een deukje of vlekje https://www.nowastearmy.nl/crowdfundingbijvoorbeeld. Daarnaast wordt geprobeerd om de groenten en fruit alsnog aan supermarkten te slijten, voor een eerlijke prijs. DE INKOOPORGANISATIES Op deze manier heeft No Waste Army al ruim 200.000 kilo groente en fruit kunnen redden. Het probleem zit ‘m volgens Thibaud van der Steen bij de inkooporganisaties. Die stellen allerlei esthetische eisen aan de producten die in de supermarktschappen liggen. Wel ziet Van der Steen voorzichtig wat beweging in deze opstelling. Binnenkort gaat zijn stichting met een inkooporganisatie in gesprek. Europese Natuurwet En ken je het verhaal over de Europese Natuurwet? Nou, die kwam er niet. Ongelooflijk, onverantwoord en onwelriekend zijn de gedachten die bij Harm naar boven kwamen borrelen. Italië, Polen, Hongarije en ook Nederland zijn tegen de wet die voor een grootschalige renovatie en uitbreiding van Europese natuurgebieden moet zorgen. ‘De natuur betekent leven, bestaansrecht, welvaart en ga zo maar door. Daar kun je niet tegen zijn’, aldus Harm. ‘Ik ben boos en wil er nog één o-woord aan toevoegen: onbedaarlijk dom.’ Poetin en het klimaat Ons Groene Geweten Aniek Moonen https://duurzaamheid.nl/aanjagers/aniek-moonen/ blikt terug op de presidentsverkiezingen in Rusland. Dat Poetin nog zes jaar aan de macht blijft, heeft ook gevolgen voor het klimaat. Het land heeft zich op het internationale wereldtoneel gecommitteerd aan klimaatneutraliteit in 2060. In de praktijk is de uitstoot de laatste jaren alleen maar verder toegenomen. ‘Klimaatverandering komt hem eigenlijk wel goed uit, want smeltend zeeijs op de Noordelijke IJszee opent nieuwe zeevaartroutes en maakt nieuwe winning mogelijk van olie, gas, mineralen en kritieke metalen’, aldus Moonen. See omnystudio.com/listener https://omnystudio.com/listener for privacy information.
CLAIMEN DAT JE BEDRIJF DUURZAAM, KLIMAATNEUTRAAL OF ECOFRIENDLY IS. ZO’N GROEN LIKJE VERF OP JE PRODUCT SMEREN, MAG BINNENKORT NIET ZOMAAR MEER. DEZE AFLEVERING IN HET KORT: ⇨ Nieuwe regels voor greenwashen ⇨ Het nut van klimaatangst ⇨ Een gevelsteen die CO2 opneemt Je komt ze overal in het winkelschap tegen: producten met groene blaadjes en algemene duurzaamheidsclaims. Het is een manier waarmee producenten hun klanten proberen te verleiden. Lang niet al die claims zijn eerlijk en daarom wil de Europese Commissie hier nu een stokje voor steken. Er is nieuwe wetgeving aangenomen die stelt dat merken met dit soort beloftes op hun producten daar ook het bewijs voor moeten gaan leveren. Greenwashing aangepakt In deze aflevering duiken we in de wereld van greenwashing https://milieudefensie.nl/actueel/wat-is-greenwashing. Dat is een misleidende marketingstrategie waarbij een bedrijf zich onterecht presenteert als milieuvriendelijk en duurzaam. Wat zeggen de nieuwe regels over dit fenomeen eigenlijk, welke claims zijn straks nog toegestaan en hoe streng gaat er gehandhaafd worden? Die vragen stellen we aan Jelien Roelofs https://lastinglegal.nl/. Ze is anti-greenwash jurist en adviseert bedrijven over het voeren van duurzaamheidsclaims op hun etiketten. Klimaatangst Harm haalt een nieuw onderzoek aan over klimaatangst https://www.trouw.nl/duurzaamheid-economie/klimaatangst-dat-is-juist-een-gezonde-reactie-zegt-de-klimaatpsychotherapeut~b9e045dc/?referrer=https://www.google.com/, onder 1300 Britse volwassenen. Leidt dat ertoe dat mensen nu wel of niet in actie komen? ‘Het is de laatste jaren een trend te noemen: als we het hebben over het klimaat en de toekomst, dan moet dat positief en vol hoop’, zo vertelt hij. Het monster recht in de bek kijken en zeggen waar het op staat wordt vaak veroordeeld als verlammend en niet productief.’ Het Britse onderzoek laat echter zien dat dit niet zo hoeft te zijn. See omnystudio.com/listener https://omnystudio.com/listener for privacy information.
Een carrière duurt al gauw 80.000 uren. Hoe kun jij die tijd inzetten om de wereld een beetje duurzamer te maken? Deze aflevering in het kort: ⇨ Duurzame ambitie op de werkvloer ⇨ Collega’s enthousiast krijgen voor verandering ⇨ Een nieuwe marktplaats van reststromen Marnix Kluiters https://duurzaamheid.nl/aanjagers/marnix-kluiters/ en Mark Siegenbeek van Heukelom https://www.thestartupofdreams.nl/our_team/mark/ zijn de auteurs van het nieuwe boek ‘Duurzame Ambitie https://www.managementboek.nl/boek/9789047015994/duurzame-ambitie-mark-siegenbeek-van-heukelom’. Zij vertellen hierin wat mensen op de werkvloer kunnen doen om hun omgeving te verduurzamen. Ze putten daarbij uit lessen van leiderschapsexperts, psychologen, ecologen, transitie-deskundigen en economen. Minder CO2 de atmosfeer in, schoner water, geen bodemverontreiniging en een opgeruimde natuur. Iedereen wil het, maar om daar te komen wijzen veel mensen in eerste instantie naar politici, CEO’s, ondernemers en andere landen. Centraal in deze uitzending staat de vraag: wat kun je zelf eigenlijk doen om het verschil te maken? Ze adviseren onder meer om veranderingen in kleine stapjes te doen en geen aandacht te schenken aan zaken die je niet kunt beïnvloeden. > LUISTER OOK: waarom luisteren we zo slecht naar klimaatwetenschappers? https://www.bnr.nl/podcast/duurzaam/10538584/waarom-luisteren-we-zo-slecht-naar-klimaatwetenschappers Morele Ambitie Het betoog van Kluiters en Siegenbeek van Heukelom doet denken aan de oproep van Rutger Bregman https://decorrespondent.nl/rutgerbregman, die pleit voor meer morele ambitie op de werkvloer https://www.moreleambitie.nl/. Toch zijn er wel verschillen, zegt Kluiters. ‘Bregman wil mensen uit hun - wat hij noemt - betekenisloze adviseurs- en advocatenbanen krijgen. Wij vinden daarentegen dat je je baan ook kunt heruitvinden. Ook bij grote corporates kun je effect hebben.’ Marktplaats voor restmaterialen Harm deelt nieuws over WasteBase.eu http://wastebase.eu, een nieuwe marktplaats waar fabrikanten hun reststromen kunnen verhandelen. Op deze manier kunnen ze de waarde van hun restmateriaal maximaliseren en tegelijkertijd bijdragen aan een duurzamere en circulaire toekomst. Het platform is gemaakt door Ramon de Longh en Romaike Slikker. Zij zagen bij bedrijfsbezoeken hoeveel stansresten van metaal of folie, knipresten van stof en kunststoffen spuitgietresten er werden weggegooid. Dat probleem wil WasteBase.eu oplossen. See omnystudio.com/listener https://omnystudio.com/listener for privacy information.
DE GOLFSTROOM IN DE ATLANTISCHE OCEAAN DREIGT BINNEN 100 JAAR STIL TE VALLEN, CONCLUDEREN WETENSCHAPPERS VAN DE UNIVERSITEIT UTRECHT. DAT HEEFT GROTE GEVOLGEN VOOR HET KLIMAAT IN WEST-EUROPA. Deze aflevering in het kort: ⇨ Een college over golfstromen ⇨ Een nieuwe ijstijd in Noordwest-Europa ⇨ Pfas in groente en fruit René van Westen https://www.uu.nl/medewerkers/RMvanWesten is hoofdonderzoeker van het team dat met deze conclusie komt. Door het smelten van de Groenlandse ijskap https://nl.wikipedia.org/wiki/Groenlandse_ijskap#:~:text=De%20Groenlandse%20ijskap%20(Groenlands%3A%20Sermersuaq,wereld%2C%20na%20de%20Antarctische%20ijskap. komt er meer warm water in de Atlantische Oceaan terecht. Deze ontwikkeling vertraagt de AMOC https://www.knmi.nl/over-het-knmi/nieuws/is-het-mogelijk-dat-de-golfstroom-plotseling-sterk-verzwakt, zoals deze golfstroom wordt genoemd. Daardoor wordt er minder hitte uitgewisseld over de hele planeet en dat heeft vooral impact op het klimaat op ons continent. VOEDSEL- EN WATERTEKORTEN Als de AMOC stilvalt, dan kan het in Noordwest-Europa 5 tot 15 graden kouder worden. Op het zuidelijk halfrond wordt het daarentegen warmer. Er zijn wetenschappers die denken dat deze veranderingen tot grote voedsel- en watertekorten kunnen leiden in de wereld. ‘Tot nu toe wisten we eigenlijk niet binnen welk tijdsbestek dit zich zou gaan voordoen. Onze conclusie is nu dat het wel eens veel sneller kan zijn dan eerder gedacht, binnen nu en honderd jaar. Daarvoor is wel meer onderzoek nodig.’ PFAS IN FRUIT EN GROENTE Harm windt zich intussen op over de conclusies uit een nieuw rapport van PAN Europe, het Pesticide Action Network https://www.pan-netherlands.org/. Wat blijkt namelijk? Nederlandse groente en fruit wordt volop bespoten met pfas-pesticiden. Tussen 2011 en 2021 werden in de EU in groenten en fruit residuen van 31 verschillende pfas-pesticiden aangetroffen. Het aantal groenten en fruit met residuen van tenminste één pfas-pesticide in de EU is in tien jaar verdrievoudigd. See omnystudio.com/listener https://omnystudio.com/listener for privacy information.
BIJ GRONINGEN SEAPORTS WORDT DIT NAJAAR EEN NIEUWE FABRIEK GEOPEND DIE WEL RAAD WEET MET MOEILIJK TE RECYCLEN PLASTICS EN TEXTIELAFVAL. ZE MAKEN ER STRAKS DUURZAME BOUWMATERIALEN VAN. Deze aflevering in het kort ⇨ De uitdagingen voor de circulaire economie ⇨ Het recyclen van chipszakken en andere plastics ⇨ Een nieuw product: beton van suiker In Nederland wordt jaarlijks meer dan 1600 miljoen kilo huishoudelijk plastic https://www.milieucentraal.nl/minder-afval/afval-scheiden/plastic-verpakkingen-en-voorwerpen/ geproduceerd. Het grootste deel daarvan krijgt na gebruik een enkeltje richting de verbrandingsoven. Moeilijk te recyclen, heet dat dan. Het gaat vooral om verpakkingen met meerdere laagjes plastic die aan elkaar zijn geplakt. Het gaat onder meer om chipszakken en sapverpakkingen. Producenten gebruiken meerlaagse materialen die verschillende soorten plastic en soms metaalfolies combineren. Dat maakt het scheiden en recyclen van de afzonderlijke materialen erg moeilijk. De Unwastor Uppact https://uppact.com/heeft een machine ontwikkeld die wel raad weet met deze voedselverpakkingen. Deze zogeheten Unwastor kan vanaf dit najaar 4.000 ton afval per jaar verwerken. Met de grondstoffen die overblijven worden straatmeubilair, walbeschoeiing, looppaden en steigers gemaakt https://dvhn.nl/groningen/eemsdelta/Demofabriek-UPPACT-maakt-palen-en-planken-uit-plastic-en-textielafval-in-Farmsum-28847138.html. Op den duur wil het bedrijf groeien naar een capaciteit van 1.500 ton afval per jaar. Ons groene geweten is Klaske Kruk van Circularities https://circularities.com/. Zij maakt de verwijzing naar Umincorp https://umincorp.com/, de gloednieuwe plastic recyclingfabriek in Rotterdam die al een poosje stil staat. Het bedrijf kan niet concurreren tegen het veel te goedkope virgin plastic. SUGARCRETE Harm verwijst intussen naar een samenwerking van University of East London https://uel.ac.uk/ en medewerkers van het bedrijf Tate en Lyle Sugars https://www.tateandlylesugars.com/. Zij hebben een toepassing gevonden voor bagasse, het vezelachtige restafval van suikerriet dat overblijft nadat de voedselindustrie er alle bruikbare nutriënten uit heeft geperst. Na een zoektocht ontstond Sugarcrete https://uel.ac.uk/sugarcrete. Dat bouwmateriaal is goedkoper, duurzamer en vijf keer lichter dan beton. Het scheelt maar liefst 80 procent CO2-uitstoot. See omnystudio.com/listener https://omnystudio.com/listener for privacy information.
JARENLANG STREED ZE TEGEN DE TABAKSLOBBY, MAAR INMIDDELS HEEFT BÉNÉDICTE FICQ HAAR PIJLEN GERICHT OP GROTE BEDRIJVEN DIE DE NATUUR OM ZEEP HELPEN. EERST TATA STEEL EN - RECENTER NOG - CHEMOURS. DEZE AFLEVERING IN HET KORT: ⇨ Het nut van klimaatrechtszaken ⇨ De duurzame drijfveren van Benedicte Ficq ⇨ De Atlantische stroming valt stil In het najaar van 2023 deed Ficq namens 3.000 omwonenden aangifte tegen Chemours in Dordrecht https://www.rijnmond.nl/nieuws/1738297/advocaat-benedicte-ficq-strijdt-tegen-chemours-dat-zon-ceo-moet-zeggen-dat-hij-de-komende-maanden-in-de-gevangenis-zit. Ze wond er geen doekjes om: alle leidinggevenden van het bedrijf die iets te maken hebben gehad met het lozen van PFAS moeten worden vervolgd. Eerder bond ze ook al de strijd aan met Tata Steel in IJmuiden https://fd.nl/samenleving/1478339/topadvocaat-ficq-de-ceo-van-tata-steel-moet-de-gevangenis-in. Ze beschuldigt de staalproducent van ernstige milieuvervuiling in de directe omgeving, door de uitstoot van gevaarlijke stoffen. ‘De leidinggevenden van dit soort grote bedrijven mogen niet denken dat ze dit straffeloos mogen doen’, aldus Ficq. DE AANPAK VAN MILIEUVERVUILINGZe vertelt hoe deze twee zaken er nu voorstaan. Verder willen wij natuurlijk graag weten wat haar drijft om het tegen dit soort grote vervuilers op te nemen. Ficq is één van de bekendste advocaten van ons land. Jarenlang stond ze verdachten bij, waaronder diverse criminelen. Naast haar inspanning om de tabaksindustrie https://financialfocus.abnamro.nl/inspiratie/sleutelmoment-benedicteficq/#:~:text=De%20tabaksindustrie%20heeft%20het%20frame,vreemd%20opkijkt%20als%20iemand%20rookt. strafrechtelijk te vervolgen, een zaak die internationale aandacht kreeg, richt Ficq zich nu dus op het aanpakken van milieuvervuiling en de gevolgen daarvan voor de volksgezondheid. KLIMAATALARMHarm haalt een nieuwe studie in Science Advances https://www.science.org/journal/sciadv?utm_source=gophotonics aan, met een nogal dramatische waarschuwing. De Amoc https://nl.wikipedia.org/wiki/Golfstroom#:~:text=De%20Golfstroom%20of%20Noord%2DAtlantische,van%20de%20stroom%20afgeleid%20is., dat is de golfstroom in de Zuid-Atlantische Oceaan, stevent af op een kritisch kantelpunt. Eén die het klimaat over de hele wereld gaat beïnvloeden op een manier die we sinds de laatste ijstijd niet meer hebben gezien. Wetenschappers van de Universiteit Utrecht https://studenttheses.uu.nl/handle/20.500.12932/36246stellen nu dat dit mogelijk nog deze eeuw gebeurt. See omnystudio.com/listener https://omnystudio.com/listener for privacy information.
ZE WON DE SPINOZAPREMIE ÉN EEN NOBELPRIJS. JOYEETA GUPTA GELDT ALS ÉÉN VAN DE MEEST INVLOEDRIJKE KLIMAATWETENSCHAPPERS VAN ONS LAND. DEZE AFLEVERING IN HET KORT: ⇨ Zo zit het met aardsysteemgrenzen ⇨ Wat is klimaatrechtvaardigheid ⇨ Fossiele industrie verdoezelde klimaatbewijs Opvallend genoeg is zij bij het grote publiek in Nederland niet heel bekend. Gupta https://www.uva.nl/en/profile/g/u/j.gupta/j.gupta.html werd geboren in Delhi, studeerde aan Harvard en kwam door de liefde zo’n 35 jaar geleden in Nederland terecht. Haar interesse in klimaat en milieu werd aangewakkerd door de giframp bij Union Carbide in Bhopal https://nl.wikipedia.org/wiki/Giframp_Bhopal, in 1984. Duizenden mensen overleden of werden ernstig ziek. De lakse manier waarop de Amerikaanse eigenaar met deze ramp omging was voor haar aanleiding om zich met klimaatrechtvaardigheid te gaan bemoeien. ‘We hebben op aarde een beperkte milieugebruiksruimte en veel hulpbronnen zijn in het bezit van een select, rijk gezelschap’, aldus Gupta. Ze noemt dat absurd. In het gesprek met haar gaat het verder nog over tipping points https://en.wikipedia.org/wiki/Tipping_points_in_the_climate_system. Belangrijkste klimaatsystemen op de aarde die in het rood lopen, zoals de Groenlandse ijskappen https://nl.wikipedia.org/wiki/Groenlandse_ijskap en het permafrostgebied in Siberië https://www.knmi.nl/over-het-knmi/nieuws/toenemende-regenval-versnelt-afsmelten-permafrost#:~:text=Ongeveer%2020%20procent%20van%20alle,wel%20tientallen%20meters%20dik%20zijn.. Ze legt uit wat er gebeurt als die instorten. Kupta is als wetenschapper betrokken geweest bij belangrijke internationale panels en commissies, waaronder het Intergovernmental Panel on Climate Change https://www.ipcc.ch/ (IPCC). In die rol won ze in 2007 zelfs een Nobelprijs https://fd.nl/samenleving/1503630/klimaatwetenschapper-joyeeta-gupta-mijn-buren-weten-niet-dat-ik-een-nobelprijs-heb-gewonnen#:~:text=Het%20is%20echt%20waar%3A%20in,de%20Nobelprijs%20voor%20de%20Vrede., samen met Al Gore. Harm wijst in zijn relaas naar een publicatie in het tijdschrift Animal Welfare https://www.ufaw.org.uk/the-ufaw-journal/animal-welfare. Daarin wordt voor het eerst onthuld hoe ongelooflijk veel vis er ieder jaar wereldwijd wordt gevangen. Een extreem groot gedeelte daarvan wordt verwerkt tot vismeel en olie voor boerderijdieren. Kleine vissen spelen een essentiële rol aan de basis van de voedselketen in de oceanen. Hij roept dan ook op tot vangstbeperking. See omnystudio.com/listener https://omnystudio.com/listener for privacy information.
Ondanks alle goeie bedoelingen wil het met die circulaire economie https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/circulaire-economie nog niet echt vlotten. Een nieuw initiatief van financiële instellingen moet de sector een handje helpen. Deze aflevering in het kort: ⇨ Financieren van circulaire modellen ⇨ Steeds meer zonnestroom ⇨ Het verschil tussen weer en klimaat Circulaire ondernemers hebben nog steeds veel moeite om bankfinanciering op te halen. Financiële instellingen hebben om die reden de Kopgroep Circulair Financieren https://www.dnb.nl/groene-economie/platform-voor-duurzame-financiering/kopgroep-circulair-financieren/ in het leven geroepen, bedoeld om dit probleem op te lossen. Zij presenteren deze week de Circulair Risk Scorecard, een soort framework waarmee circulaire bedrijven beter op waarde worden geschat. SCHAARSTE VAN GRONDSTOFFEN Het risicomodel kijkt naar aspecten die bij de beoordeling van de meeste kredietaanvragen nu nog geen rol spelen. Denk aan de circulariteit van het product en de schaarste van de gebruikte grondstoffen. Daarnaast wordt ook rekening gehouden met de robuustheid van contracten, de marktcompetitiviteit en de ervaring van het managementteam. Twee mensen van de Kopgroep Circulair Financieren zijn Tessa Eerenberg van Rabobank https://www.rabobank.nl/over-ons/in-het-kort/waar-we-ons-op-richten/duurzaamondernemen/circularbusiness en Jeroen van Muiswinkel van Copper8 https://www.copper8.com/. Zij leggen uit hoe dit initiatief de circulaire economie een duw in de juiste richting kan geven. NATIONAAL SOLAR TRENDRAPPORT https://www.solarsolutions.nl/trendrapport/ John (hij vervangt Harm die grieperig is) noemt verder nog het Nationaal Solar Trendrapport 2024 https://www.solarsolutions.nl/trendrapport/, dat vorige week werd gepresenteerd in Den Haag. De groei van zonnestroom was in de eerste helft van 2023 ongekend hoog. In de tweede helft van het jaar nam dit weer wat af, toch doen we het in Nederland erg goed. Naast Europees kampioen zijn we nu ook wereldkampioen met ongeveer 3,5 zonnepanelen per inwoner. EXTREME KOU Ons groene geweten is Yvette Watson, van The 2B Collective. Zij haalt een onderzoek van World Weather Attribution https://www.worldweatherattribution.org/. Het was de laatste weken namelijk behoorlijk fris in Scandinavië, met temperaturen van 35 graden onder nul https://www.bnr.nl/nieuws/internationaal/10536889/extreme-kou-houdt-scandinavie-in-zijn-greep. Dat betekent niet dat er geen sprake is van opwarming, stelt dit instituut. Zo’n koudegolf in Scandinavië komt nu eens in de vijftien jaar voor, rond 1900 was dat nog elke drie jaar. See omnystudio.com/listener https://omnystudio.com/listener for privacy information.
DE WETENSCHAPPELIJKE KLIMAATRAAD https://www.wkr.nl/ (WKR) WIL DAT HET NIEUWE KABINET EXTRA VAART MAAKT MET HET TERUGDRINGEN VAN DE CO2-UITSTOOT. STUREN OP MINDER CONSUMPTIE IS ÉÉN VAN DE ADVIEZEN. Maar of deze zoveelste aanbeveling vanuit de wetenschap aankomt? Minder spullen kopen is een boodschap die bij het grote publiek al snel op de nodige weerstand stuiten. Veel burgers maken zich weliswaar zorgen om het klimaat, maar voelen er nog weinig voor om iets van hun welvaart in te leveren. De WKR stelt voor om klimaat-onvriendelijke producten zwaarder te belasten en duurzame alternatieven zoals openbaar vervoer een stuk goedkoper te maken. Zo moet de uitstoot van broeikasgassen in 2040 al met minimaal 90 procent zijn gedaald. Voorzitter Jan-Willem Erisman https://www.universiteitleiden.nl/medewerkers/jan-willem-erisman#tab-1 legt uit dat het gedrag van burgers een belangrijke rol kan spelen bij het halen van deze doelen. Erisman hamert er verder op dat de overheid harde keuzes moet maken. ‘Wel of geen zware industrie in Nederland. Wel of geen landbouw op deze schaal. ‘Daarvoor moet je bereid zijn om naar de lange termijn te kijken’, aldus Erisman. ‘Als je bijvoorbeeld vaststelt dat de zware industrie voor Nederland behouden moet blijven, dan moet er nu fors geïnvesteerd worden in waterstof https://www.bnr.nl/podcast/duurzaam/10514754/welke-toekomst-heeft-waterstof-in-nederland. DE NIEUWE ECONOMIE INDEX Harm bespreekt verder nog de vijfde editie van de Nieuwe Economie Index https://www.mvonederland.nl/ (NEx). Dit is het jaarlijkse onderzoek van het duurzame-bedrijven-netwerk MVO Nederland. Wat blijkt? Slechts 17,5 procent van de Nederlandse economie is duurzaam. Dat is maar één procent meer dan een jaar eerder en zelfs de kleinste stijging in vijf jaar. Zijn conclusie is dat de verduurzaming tegen de grenzen van het huidige beleid aanloopt. Dat is volgens hem niet toegankelijk, niet voordelig en niet begrijpelijk genoeg. Hierdoor gaan ondernemers afwachten, zo vertelde Wouter Scheepens https://www.mvonederland.nl/wie, directeur-bestuurder van MVO Nederland eerder al. Een rechts kabinet, dat de urgentie van een snelle verduurzaming niet onderschrijft, gaat dat volgens Harm alleen maar erger maken. See omnystudio.com/listener https://omnystudio.com/listener for privacy information.
IN GROTE DELEN VAN NEDERLAND ZIT HET ELEKTRICITEITSNET TJOKVOL. WAT BETEKENT DAT VOOR DE ENERGIETRANSITIE EN DE KLIMAATDOELEN? Die vraag stellen we aan Joris Laponder, directeur van Zaptech. We willen ook in 2024 meer warmtepompen, meer zonnepanelen en veel meer elektrische auto’s op de weg. Maar al die groene ambities dreigen vast te lopen door de files op het stroomnet. Met Laponder bespreken we de actuele situatie en de mogelijke oplossingen. Van energy hubs tot het temperen van piekbelasters en nieuwe, slimme innovaties. See omnystudio.com/listener https://omnystudio.com/listener for privacy information.
NOORWEGEN ZET DE VOLGENDE STAP IN DIEPZEEMIJNBOUW IN HET NOORDPOOLGEBIED. ANDERE LANDEN KIJKEN INTUSSEN NIEUWSGIERIG MEE. Noorse bedrijven mogen de zeebodem gaan verkennen en voorstellen doen hoe ze daar in de toekomst grondstoffen kunnen delven. Het gaat in dit gebied onder meer om kobalt, dat belangrijk is voor de productie van batterijen. Deepzeemijnbouw is zeer omstreden. Over de risico’s voor het leven in de diepe zee is nog weinig bekend, vertelt Rene Kleijn. Hij is professor Industriële Ecologie aan de Universiteit Leiden. Bovendien bestaat het risico dat klimaatverandering door deze activiteiten wordt aangejaagd. See omnystudio.com/listener https://omnystudio.com/listener for privacy information.
DE NEDERLANDSE STARTUP RECARBN GAAT IN CANADA CO2 UIT DE ATMOSFEER FILTEREN EN LAAT HET DAAR MINERALISEREN. Daarvoor gaat het bedrijf een partnership aan met Deepsky, een soort projectontwikkelaar voor direct air capture-bedrijven. De proefinstallatie van Recarbn heeft een capaciteit van 50 ton koolstofdioxide per jaar en is gebaseerd op technologie die is ontwikkeld aan de Universiteit Twente. Door slim gebruik te maken van speciaal adsorptiemateriaal en een warmte- plus een koelvat denkt het bedrijf de kosten uiteindelijk terug te kunnen brengen naar 100 euro per ton CO2. Sophia Hummelman is één van de founders van Recarbn en vertelt over de missie, de technologie, de gedroomde impact en de vervolgstappen. See omnystudio.com/listener https://omnystudio.com/listener for privacy information.
HET IS 2024 EN DAARMEE IS DE CORPORATE SUSTAINABILITY REPORTING DIRECTIVE GAAN GELDEN, BETER BEKEND ALS CSRD. Zo moeten bedrijven in hun jaarverslag bijvoorbeeld gaan rapporteren over de impact die ze hebben op de natuur en het klimaat. Dit geldt weliswaar alleen voor grote bedrijven, toch betekent dit niet dat mkb’ers rustig achterover kunnen leunen. Zij moeten als leveranciers namelijk data gaan aanleveren waar hun opdrachtgevers om vragen. Esther van Doesburg is de Chief Innovation Officer bij SDU en legt uit hoe bedrijven zich op deze nieuwe realiteit moeten voorbereiden. See omnystudio.com/listener https://omnystudio.com/listener for privacy information.
SUSPHOS IS ÉÉN VAN DE MEEST VEELBELOVENDE DUURZAME STARTUPS VAN NEDERLAND. HET BEDRIJF HAALT FOSFATEN UIT RIOOLSLIB, ZODAT HET NIET IN RIVIEREN, MEREN EN BEEKJES TERECHTKOMT. Overmatige algengroei, troebel water, gebrek aan zuurstof, vissterfte en verlies aan biodiversiteit. Zo hebben we in één zin de problemen met een overdaad aan fosfaat in onze wateren wel ongeveer samengevat. Marissa de Boer is de founder van Susphos, dat een gepatenteerde chemische technologie heeft ontwikkeld om fosfaat terug te winnen uit afvalwater en andere reststromen. Binnen drie jaar wil de startup de eerste commerciële fabriek hebben draaien. See omnystudio.com/listener https://omnystudio.com/listener for privacy information.
DE WERELD WIL WEG VAN OLIE, GAS EN STEENKOOL, ZO STAAT ER IN DE SLOTVERKLARING VAN DE COP IN DUBAI. MAAR WAT ZEGT DIE BELOFTE NOU EIGENLIJK? Die vraag leggen we voor aan twee mensen die bij de klimaatconferentie waren. Het zijn Eveline Speelman van Systemiq en Kornelis Blok, emeritus hoogleraar van de TU Delft. Zij noemen het resultaat van deze COP een belangrijk signaal, maar geen historische doorbraak zoals de klimaattoppen in Kyoto en Parijs dat bijvoorbeeld wel waren. Daarvoor is de eindtekst volgens hen te vaag. Hoopvol zijn zij wel over de snelheid waarmee duurzame energie alsmaar goedkoper wordt. Muriel Arts is ons groene geweten. See omnystudio.com/listener https://omnystudio.com/listener for privacy information.
DE AMERIKAANSE OVERHEID ZIET IN KERNFUSIE OP TERMIJN EEN MOGELIJKHEID OM EEN DEEL VAN HET KLIMAATPROBLEEM OP TE LOSSEN. Dat zei John Kerry afgelopen week. Hij is de klimaatgazant die door Washington naar Dubai is gestuurd voor de COP. Kernfusie bootst een proces na van de zon. Onder hoge druk en extreme hitte (200 miljoen graden) smelten atoomkernen, waarbij een enorme hoeveelheid energie vrijkomt. CO2-neutraal en zonder risico van een meltdown. Marco de Baar is directeur bij het Dutch Institute for Fundamental Energy Research en vertelt over de technische uitdagingen en het toekomstperspectief van kernfusie. See omnystudio.com/listener https://omnystudio.com/listener for privacy information.
JE KRIJGT HET MAKKELIJK VAN A NAAR B EN DE ENERGIEDICHTHEID IS EEN STUK HOGER DAN HET SPUL IN GASVORM. HET NEDERLANDSE BEDRIJF H2FUEL PIONIERT MET WATERSTOFPOEDER. Ruud Koornstra (SDG7-coördinator en Nationaal Energiecommissaris) is als ambassadeur bij deze startup betrokken. Hij vertelt hoe we met waterstofpoeder de transitie naar meer groene energie kunnen versnellen. Zo is dit volgens hem een effectieve manier om veilig grote hoeveelheden duurzaam opgewekte stroom op te slaan. Niet voor een paar uur, maar zelfs over de seizoenen heen. See omnystudio.com/listener https://omnystudio.com/listener for privacy information.
DE HAVEN VAN ROTTERDAM IS NIET ALLEEN DE GROOTSTE VAN EUROPA, HET IS OOK DE MEEST VERVUILENDE. WEL WORDEN ER FLINKE STAPPEN GEZET RICHTING KLIMAATNEUTRAAL IN 2050 Zo’n zeven jaar geleden werd deze route op papier uitgestippeld. ‘Nu gaan we van PowerPoint naar praktijk’, zegt Nico van Dooren van Port of Rotterdam. Hij is degene die de transitie naar een duurzamere haven in goede banen moet leiden en noemt een aantal concrete voorbeelden. Zo staat er nu een windmolenpark van 300 megawatt in het havengebied, werd onlangs gestart met de aanleg van een waterstofnetwerk en zijn alle belangrijke besluiten over CO2-opslag (CCS) genomen. Ook vaart er inmiddels een aantal binnenvaartschepen op stroom. See omnystudio.com/listener https://omnystudio.com/listener for privacy information.
IN 2022 GING WERELDWIJD ZO’N 6,6 MILJOEN HECTARE BOS VERLOREN, 4 PROCENT MEER DAN HET JAAR ERVOOR. EN OM JE EVEN EEN VOORSTELLING TE GEVEN: DAT ZIJN 14 VOETBALVELDEN PER MINUUT. De helft van al die kap is illegaal, bedoeld voor mijnbouw, landbouw en de aanleg van nieuwe wegen. Het Wereld Natuur Fonds (WNF) heeft een tool ontwikkeld die ontbossing met kunstmatige intelligentie wil tegengaan. Het systeem maakt gebruik van satellietbeelden en doet aan de hand daarvan nauwkeurige voorspellingen over plekken waar illegale bomenkap wordt verwacht. In Afrika en Indonesië is al met succes getest, binnenkort rolt WNF de tool uit in het Amazone-regenwoud. En dat is hard nodig, want daar is de afgelopen vijftig jaar een bos verdwenen ter grootte van 26 keer Nederland. See omnystudio.com/listener https://omnystudio.com/listener for privacy information.
DE NEDERLANDSE INDUSTRIE STAAT VOOR DE GROOTSTE UITDAGING IN HAAR 150-JARIG BESTAAN: DE CO2-UITSTOOT NAAR NUL KRIJGEN. Van Tata Steel tot Shell Pernis en Chemours. De grote spelers in het industriële domein liggen al lange tijd onder vuur. Toch is het sluiten van deze fabrieken volgens hoogleraar Gert-Jan Kramer niet de oplossing. Hij leidt het Sustainable Industry Lab, een kennisplatform van de Universiteit Utrecht die onderzoek deed naar het een klimaatneutrale industrie. Hun belangrijkste conclusie? Het kan. Dat is mede te danken aan de gunstige ligging aan de Noordzee, waardoor veel windenergie beschikbaar is. Met de elektriciteit en waterstof die dat oplevert kan de productie duurzaam worden. See omnystudio.com/listener https://omnystudio.com/listener for privacy information.
DUURZAME INNOVATIES ZIJN KEIHARD NODIG OM HET KLIMAAT TE REDDEN, DE NATUUR TE HERSTELLEN EN HET LEVEN VOOR ONS MENSEN OP DEZE PLANEET AANGENAAM TE HOUDEN. De Wubbo Ockels Innovatieprijzen zijn weer uitgereikt. Dit zijn awards voor veelbelovende ideeën en producten die een wezenlijk verschil kunnen maken voor een groenere wereld. In deze uitzending spreken we een aantal winnaars. Zo wil Jessica den Outer de natuur een stem geven. Zeg maar: een rivier of bos als rechtspersoon. Arctic Reflections werkt aan een technologie om het ijs op de Noordpool te redden. Deze winter gaat het Nederlandse bedrijf de eerste testen uitvoeren op Spitsbergen. See omnystudio.com/listener https://omnystudio.com/listener for privacy information.
DAT WE MOETEN AFKICKEN VAN ONZE FOSSIELE VERSLAVING IS DUIDELIJK. MAAR HOE GAAT ZO'N NIEUW, DUURZAAM ENERGIESYSTEEM EIGENLIJK FUNCTIONEREN? Dat vragen we aan Ad van Wijk. De Delftse waterstofprofessor gaat met emeritaat en schreef zijn visie op in een nieuw boek: ‘Groene energie voor iedereen’. Van Wijk pleit voor een radicaal andere inrichting van ons energiesysteem, waarin ook materialen, water en voedsel een belangrijke rol spelen. Dit is volgens hem een kwestie van integraal overheidsbeleid. Daarnaast moet Nederland volgens hem niet langer inzetten op verduurzamen per sector, maar kiezen voor een gerichte aanpak per gebied. See omnystudio.com/listener https://omnystudio.com/listener for privacy information.
WAT FAIRPHONE DOET MET TELEFOONS, DOET ROETZ BIKES MET DE FIETS. HET BEDRIJF HEEFT EEN MODULAIR MODEL ONTWIKKELD DAT EEN LEVEN LANG MEEGAAT. En dat is hard nodig. Elk jaar belanden er in Nederland namelijk een miljoen fietsen op de afvalberg, ook als er maar één of twee onderdelen stuk zijn. De nieuwe Roetz Life bestaat uit twaalf componenten die makkelijk zijn te vervangen. Wiel stuk? Het bedrijf komt razendsnel met een ander wiel, neemt het kapotte exemplaar in en lapt deze vervolgens weer op, klaar voor de volgende gebruiker. CEO Tiemen ter Hoeven vertelt hoe het ontwerp van ‘s wereld eerste modulaire fiets tot stand is gekomen. See omnystudio.com/listener https://omnystudio.com/listener for privacy information.
NOG RUIM EEN MAAND EN DAN GAAT NEDERLAND WEER NAAR DE STEMBUS. WAT STAAT ER IN DE VERSCHILLENDE PARTIJPROGRAMMA’S OVER MILIEU EN KLIMAAT? Dion Huidekoper is de kersverse voorzitter van de Jonge Klimaatbeweging. Hij heeft alle programma’s verzameld en de hoofdstukken over duurzaamheid, klimaat en energie nauwkeurig bestudeerd. Hoe wil de VVD de Nederlandse industrie gaan vergroenen, waarom zet de BoerBurgerBeweging in op biomassa in plaats van windmolens en wat bedoelt D66 eigenlijk met die klimaatbonus? Deze aflevering is geen stemadvies, maar geeft je wel de broodnodige klimaatinformatie voor 22 november. See omnystudio.com/listener https://omnystudio.com/listener for privacy information.
NIEMAND IS TEGEN EEN SCHONE EN DUURZAAM BEWOONDE PLANEET. DE VRAAG IS ALLEEN: WIE GAAT DAT BETALEN? In deze aflevering gaat het over de financiering van duurzame innovaties en groene projecten. Te gast is Edwin Netjes van KplusV, die overheden en bedrijven adviseert over de financiering van transities. Volgens hem worden duurzame businesscases door ondernemers niet altijd goed op papier gezet, waardoor mogelijke geldschieters afhaken. Ook stelt hij vijf concrete veranderingen voor om de financierbaarheid van groene innovaties te verbeteren. See omnystudio.com/listener https://omnystudio.com/listener for privacy information.
EEN SPECIALE COMMISSIE MET TIEN WIJZE MENSEN MOET HET KABINETSBELEID GAAN TOETSEN AAN DUURZAME LANGE TERMIJN-DOELEN. Daarvoor pleit hoogleraar Transitiekunde aan de Erasmus Universiteit Jan Rotmans. In zijn nieuwste boek ‘De perfecte storm’ beschrijft hij hoe tal van systemen in Nederland nu krakend en piepend richting hun houdbaarheidsdatum gaan, van de landbouw tot het volgelopen elektriciteitsnet. Volgens hem heeft de overheid veel te lang vastgehouden aan polderen en het uitstellen van moeilijke klimaatbeslissingen. En dat terwijl de grootste problemen nog moeten komen. See omnystudio.com/listener https://omnystudio.com/listener for privacy information.
OP STEEDS MEER PLEKKEN IN DE WERELD WORDT CO2 AFGEVANGEN. HET NEDERLANDSE BEDRIJF PAEBLL WERKT AAN EEN TECHNOLOGIE DIE DAAR STEENPOEDER VAN MAAKT. Het gaat in de kern om een natuurlijk proces dat de aarde al miljarden jaren gebruikt om koolstofdioxide op te nemen. Paebll bootst dat proces na, maar doet dat een miljoen(!) keer sneller. Het eindproduct is steenpoeder, dat als duurzame grondstof kan worden ingezet voor de betonindustrie. Momenteel kan het bedrijf 100 kilogram per dag produceren, maar oprichter Pol Knops stelt dat hij snel kan opschalen. See omnystudio.com/listener https://omnystudio.com/listener for privacy information.
HITTEGOLVEN, HOOSBUIEN EN HEEL VEEL DROOGTE. HET KLIMAAT IS AAN HET TERUGPRATEN EN DIT LIJKT NOG MAAR HET BEGIN. IN DE WEEK DAT BNR HAAR 25-JARIG JUBILEUM VIERT, STAPPEN WIJ IN DE TIJDMACHINE. Het is 2048. De wereld zat de afgelopen 25 jaar in een afkickkliniek voor fossiele brandstof-verslaving. En de vraag is: zijn we inmiddels clean en wat voor wereld heeft dat opgeleverd? Daarover gaan we in gesprek met Heleen de Coninck, ze werkt als klimaatwetenschapper aan de TU Eindhoven en de Radboud Universiteit Nijmegen. Vast staat in ieder geval dat de weersextremen gaan toenemen. Ze pleit voor meer klimaatrechtvaardigheid, zodat er voldoende draagvlak blijft voor de noodzakelijke maatregelen. See omnystudio.com/listener https://omnystudio.com/listener for privacy information.
VEEL GLETSJERS ZIJN AAN HET VERDWIJNEN EN DAT HEEFT GROTE GEVOLGEN. NIET ALLEEN VOOR DE MENSEN DIE DAAR WONEN, MAAR OOK VOOR ONS. Tim van Hattum van Wageningen University & Research was dit weekend één van de tien Nederlandse klimaatexperts die meedeed aan de loodzware Jungfrau Marathon in Zwitserland. Hun doel: aandacht vragen voor de snel smeltende gletsjers. Wetenschappers stellen in onderzoek vast dat in het meest optimistische scenario 49 procent van de gletsjers verdwenen is in het jaar 2100. De problemen die daarmee ontstaan gaan niet enkel over het stijgen van de zeespiegel. We hebben al dat smeltwater namelijk hard nodig voor onze drinkwatervoorziening. See omnystudio.com/listener https://omnystudio.com/listener for privacy information.
