Beter | BNR
About
Available on
Community
278 episodes
HET RADBOUD UMC BOUWT EEN MRI-SCANNER WAARMEE WE DINGEN VAN HET MENSELIJK LICHAAM GAAN ZIEN DIE WE NOG NOOIT GEZIEN HEBBEN. ER WORDT GEFLUISTERD DAT DEZE SCANNER ZELFS JE GEDACHTEN KAN LEZEN. Neuro-radioloog Anja van de Kolk kan niet wachten tot het apparaat er staat. Het wordt een scanner met een magneet van 14 tesla. Dat overtoept de 11,7 tesla uit Parijs met afstand. Van der Kolk mag er mee gaan werken, onderzoek mee doen, maar wat ze met deze super gevoelige scanner kan zien in de hersenen, dat weet ze nog niet. “We hebben allerlei theorieën, we hebben allerlei onderzoeksideeën voor als ‘ie er staat, maar of het kan, dat is afwachten.” GEBOUW Professor Biomedische Magnetische Resonantie Tom Scheenen mag de magische machine bouwen. Er is een weiland in de buurt van het Radboud UMC voor beschikbaar gemaakt. Op dat veld moet een gebouw komen waar het apparaat ingebouwd gaat worden. Het speciale aan deze MRI is dat het een hele andere manier van bouwen is. Deze MRI hoeft niet met helium gekoeld te worden en dat is de reden dat de MRI een hogere sterkte krijgt dat de 11,7 tesla die met de huidige technieken gemaakt kan worden. DEMENTIE Doordat het zo'n hoge magneetsterkte heeft worden de beelden die deze scanner maakt nog veel scherper. Daarom verwacht Van der Kolk dat ze hiermee gaan ontdekken hoe bepaalde hersenziekten zoals epilepsie en dementie ontstaan. Je kan niet alleen beter zien wat er in en tussen cellen gebeurt, je kan (in theorie) ook plaatjes maken die bewegen. Zo kan je zien hoe bepaalde stoffen van het ene hersengebied naar het andere verplaatst. TESTEN In oktober gaan de onderzoekers testen of de nieuwe techniek werkt, of het materiaal dat ze gebruiken de krachten die ze erop willen loslaten kan verdragen. Als het project die test doorstaat, dan gaat het nog zo'n drie jaar duren voordat de MRI in Nijmegen staat en de eerste proeven gedaan kunnen worden. Voordat er mensen in liggen zal het dus nog even afwachten zijn, maar er is licht aan het einde van de tunnel. See omnystudio.com/listener https://omnystudio.com/listener for privacy information.
Donorwet De nieuwe donorwet is nu ruim drie jaar van kracht. Maar het aantal nieuwe donoren valt een beetje tegen. Volgens de Nederlandse Transplantatie Stichting ís er we een stijging zichtbaar, maar valt het aantal donoren nog binnen de 'verwachtte variatie binnen tien jaar'. In harde getallen: in 2019 doneerden 250 mensen na overlijden een of meerdere organen, in 2023 waren dat er 292. Nichon Jansen, beleidsmedewerker bij de Nederlandse Transplantatie Stichting, vindt de donorwet toch geen mislukking. 'Nu staat iedereen die ouder is dan 18 jaar in het donorregister met ja, nee, geen bezwaar of ze laten de beslissing over aan hun nabestaanden. De wet heet ervoor gezorgd dat iedereen een brief kreeg om een keuze te maken.' Frankensteinapparaat Dat roept natuurlijk de vraag op: hoe kunnen we het aantal donoren wél vergroten? In het Universitair Medisch Centrum Groningen hebben ze een stukje van die puzzel. Zij kunnen organen beter testen of ze geschikt zijn voor transplantatie. Dit doen ze met een soort nagebouwd lichaam, met bloedvaten, een hart, hersenen, zuurstoftoevoer. Hoogleraar experimentele transplantatie-chirurgie bij de Rijksuniversiteit Groningen, Henri Leuvenink vertelt in deze aflevering hoe dat Frankenstein apparaat, perfusieapparaat, precies werkt en voor welke organen ze het apparaat inzetten. Het apparaat heet nog een voordeel: als een lever zuurstof krijgt, kan het langer buiten het lichaam bewaard worden. Hierdoor wordt een transplantatie niet meer een ad hoc operatie die midden in de nacht gedaan wordt, maar kan het operatieteam gewoon om 9 uur 's ochtends, uitgerust aan de operatie beginnen. Dat zorgt voor minder complicaties en betere arbeidsomstandigheden voor de chirurg en de verpleegkundigen. Uitbreiding Nina vraagt zich af: kan de donorwet niet nog meer worden uitgebreid? Bijvoorbeeld op de Amerikaanse manier. Door bij het ophalen van je rijbewijs een Ja of Nee in het donorregister te zetten. Zou dat in polderend Nederland ook werken? BNR Beter In BNR BETER – OVER DE ZORG VAN MORGEN laten we zien welke oplossingen er bedacht worden om de zorg van morgen beter te maken. Worden die die oplossingen in de dan ook daadwerkelijk praktijk gebracht? En zijn deze zorginnovaties duurder of goedkoper? Presentator Nina van den Dungen interviewt de wetenschappers die de nieuwste zorginnovaties hebben uitgevonden en ze spreekt specialisten en verpleegkundigen die werken met de innovaties. Ook gaan we het land in om de innovaties in de praktijk te zien. Zie hier de cijfers van de orgaantransplantaties: https://www.transplantatiestichting.nl/medisch-professionals/cijfers-nts/orgaandonatie Meer informatie over het Groningse perfusie-apparaat vindt je hier: https://nieuws.umcg.nl/w/levertransplantatie-wordt-9-tot-5-operatie-dankzij-perfusiemachine See omnystudio.com/listener https://omnystudio.com/listener for privacy information.
Er is een groot tekort aan huisartsenpraktijken. Zo'n beetje de helft van de huisartsen heeft een patiëntenstop, meldde de NOS eind vorig jaar. En dat terwijl er juist meer huisartsen zijn dan ooit, volgens het Pensioenfonds voor Huisartsen, de SPH. Het probleem: de meesten huisartsen willen geen eigen praktijk. Ze zijn opgeleid tot arts, niet tot ondernemer. HUISARTSEN BEROEP Het beroep van huisarts is dan ook sterk veranderd door de jaren heen. Vroeger vormden de huisarts en zijn vrouw samen de hele praktijk. Nu is de huisarts werkgever van praktijkondersteuners, doktersassistenten en verpleegkundigen. Ze moeten contact onderhouden met het ziekenhuis, het verpleeghuis en de thuiszorg. En dan moeten ze ook nog digitaliseren en innoveren. BUURTDOKTERS Dat laatste lukt dus niet, ontdekte ook Bob Verhagen. Hij probeerde een paar jaar geleden een app voor meten van hoge bloeddruk in de huisartsenzorg te implementeren. De huisartsen waren enthousiast, maar ze hadden maand na maand geen tijd om het in hun praktijk toe te passen. ‘Huisartsen ’, stelt Verhagen. Hij richtte daarom een huisartsenketen op, genaamd Buurtdokters. Een franchise waarbij de huisarts mede-eigennaar is van een praktijk en Buurtdokters vooral de zakelijke kant van de praktijk organiseert. ‘Wij geloven is een huisarts in de buurt, een huisarts die je persoonlijk kent’, aldus Verhagen. Er zijn nu 17 Buurtdokters. Dat aantal moet de komende jaren groeien naar minimaal 30 om Buurtdokters rendabel te maken. Digitale huisarts Een volkomen andere aanpak is die van de digitale huisarts Arene. Zij hebben veertig dokters die op zzp-basis voor Arene werken. Op afstand. Ze horen en zien patiënten via de telefoon, de mail of via beeldbellen. Want 85 procent van de hulpvragen die bij een huisarts komen kunnen prima telefonisch of digitaal afgehandeld worden, ontdekte Arene. Voor de overige 15 procent kunnen patiënten van Arene als passant langs bij een lokale huisartsen. ‘Arene neemt misschien wel de kersen van de taart, is een klacht. Maar de lokale huisartsen mogen onze patiënten morgen overnemen. Het punt is: dat kunnen ze niet. We hebben een groot huisartsentekort en Arene is een oplossing daarvoor’, vertelt Tom Kliphuis, bestuurder van Arene. Wat is beter? Een huisartsenketen of digitale huisartsen? Hierover discussieren Kliphuis en Verhagen in deze aflevering van BNR Beter, de podcast over de zorg van morgen. See omnystudio.com/listener https://omnystudio.com/listener for privacy information.
KAN KUNSTMATIGE INTELLIGENTIE DAADWERKELIJK ARTSEN VERVANGEN? HOOGLERAAR GEERT LITJENS ZEGT VAN WEL! WAT ER ALLEMAAL AL MOGELIJK IS EN WAAR HET NAARTOE GAAT MET AI IN DE ZORG HOOR JE IN DEZE AFLEVERING VAN BNR BETER. AI kan allerlei taken van de zorg overnemen. Tenminste, dat wordt beweerd. Maar in werkelijkheid zijn er vooral AI-toepassingen voor radiologen, en zelfs die zijn nog niet beter dan de radiologen van vlees en bloed. RADIOLOGIE Om te beginnen kan een radioloog namelijk álle foto’s beoordelen, terwijl de huidige AI-toepassingen alleen geschikt zijn voor één type beoordeling. Bijvoorbeeld het beoordelen van de botleeftijd van kinderen met een groeistoornis. Maar ja, zulke beoordelingen krijgen radiologen sporadisch op hun bord. Terwijl ze gemiddeld 100 beelden per dag beoordelen. Daarnaast kunnen radiologen iets wat AI nog niet kan: redeneren. Zo kan AI een beschadigde long detecteren. Maar een radioloog neemt ook mee dat het een foto is van een oudere patiënt. ‘Eén longontsteking en de longen zien er al zo uit’, redeneert radioloog Merel Huisman, die in de reportage van deze aflevering te horen is. ARTSENTEKORT Ongeveer de helft van de ziekenhuizen gebruikt momenteel een of meerdere AI, weet Kicky van Leeuwen, eigenaar van Romion Health, een bedrijf dat een overzicht maakt alle AI-toepassingen. Maar volgens radioloog Huisman is er nog geen enkele AI beter in het beoordelen van foto’s dan de radiologen. En toch meent Radboud UMC hoogleraar Al voor de analyse van medische beelden in de pathologie en radiologie Geert Litjens dan AI artsen gaat vervangen. ‘Of liever gezegd: AI gaat artsen vervangen die we graag zouden hebben maar die er helaas niet zijn.’ DOORLEREN Litjens kijkt verder dan het heden. AI ontwikkelt zich enorm snel, sneller dan we tien jaar geleden dachten. Momenteel trainen we AI om ‘even goed te zijn als een arts’, maar AI kan veel verder gaan. ‘We hebben ooit bedacht dat we artsen in verschillende specialismen indelen: oncoloog, radioloog, patholoog, uroloog. Als mens kunnen we immers maar zoveel jaar studeren. Zes jaar geneeskunde en dan nog zes jaar voor een specialisatie. Op een goed moment moet je ook aan het werk gaan. Maar een AI-algoritme heeft geen specialisatie nodig. Je hoeft niet te zeggen: jij kan alleen naar pathologie plaatjes kijken. Een AI leert veel sneller dan de mens en hoeft niet te stoppen met leren om aan het werk te gaan.’ BNR BETER In de uitzending van BNR Beter meer over wat AI nu kan en wanneer AI een arts gaat vervangen. En wil je weten welke AI er nu al toepasbaar zijn in de zorg, dan kan je terecht bij het bedrijf van Kicky van Leeuwen, Romion Health. See omnystudio.com/listener https://omnystudio.com/listener for privacy information.
Stamcellen van een kind gebruiken om een kapotte knie van een patiënt te repareren. Fascinerend, en ook een beetje eng. In het UMC Utrecht is deze behandeling ontwikkeld. Maar om het dan ook beschikbaar te krijgen voor iedereen, dat is lastig. Het vergt een heel traject aan onderzoek en bewijzen, toegang krijgen tot de juiste stamcellen en vooral de torenhoge kosten Knieklachten zijn een van de meest voorkomende klachten bij de huisarts. En jaarlijks worden er tussen de 15- en 20.000 knieprotheses geplaatst. Maar dat kan beter. Namelijk met de nieuwe experimentele behandeling, waarbij stamcellen van een kind worden gebruikt om de kapotte knie weer helemaal terug te laten groeien. Roel Custers is het brein achter dit project. Hij is orthopedisch chirurg aan het UMC Utrecht. In BNR Beter legt hij uit hoe de methode werkt en waarom het beter is dan de gangbare behandeling. Manon van Daal is bio-ethicus en ziet problemen met de consent die ouders geven als ze stamcellen van hun kinderen doneren en de hoge kosten om een behandeling door de EMA-keuring te krijgen. See omnystudio.com/listener https://omnystudio.com/listener for privacy information.
Vroeger was het vooral voor VERVOER van patiënten, maar tegenwoordig kunnen de ambulanceverpleegkundigen veel zelf diagnosticeren en behandelen. En dat is ook keihard nodig: want de druk op de Spoedeisende Hulp (SEH) van ziekenhuizen is gigantisch. Geregeld liggen SEH's gewoon vól, en kunnen er niet zomaar meer patiënten worden binnengebracht. In deze aflevering bespreekt Nina van den Dungen wat de ambulance allemaal precies kan opvangen, en wat er BETER kan. Dit doet ze samen met Chris Bruggeman, manager zorg, innovatie en onderzoek bij de regionale ambulancevoorziening (RAV) Brabant Midden-West-Noord, en Harm van der Pas, SEH-arts bij het Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis (ETZ) in Tilburg. Innovaties Het begint al op de meldkamer. In de zeer nabije toekomst gaat AI de meldkamer centralisten helpen om de ambulances zo goed mogelijk te verspreiden over de regio. Ook wordt er gewerkt aan een AI die meeluistert naar een melding en de centralist helpt om een inschatting te maken wat er aan de hand kan zijn. Gegevens uitwisseling Een groot obstakel, zeker voor de spoedeisende hulp, is de nationale uitwisseling van patiëntengegevens. Ooit is besloten om gegevensuitwisseling niet te centraliseren, want dat zou te veel macht geven aan de ICT-leveranciers. Het effect van deze beslissing merken ambulance- en SEH-medewerkers elke dag. Omdat zij geen inzage hebben in de medische geschiedenis van de patiënt, moeten zij handelen op dat wat zij op dat moment kunnen zien, meten en controleren. Hoe dat moet worden opgelost, daarover hebben Chris Bruggeman en Harm van der Pas wel een idee. Over BNR Beter In BNR BETER – OVER DE ZORG VAN MORGEN laten we zien welke oplossingen er bedacht worden om de zorg van morgen beter te maken. Worden die die oplossingen in de dan ook daadwerkelijk praktijk gebracht? En zijn deze zorginnovaties duurder of goedkoper? Presentator Nina van den Dungen interviewt de wetenschappers die de nieuwste zorginnovaties hebben uitgevonden en ze spreekt specialisten en verpleegkundigen die werken met de innovaties. Ook gaan we het land in om de innovaties in de praktijk te zien. See omnystudio.com/listener https://omnystudio.com/listener for privacy information.
IN ÉÉN OCHTEND KLAAR ZIJN MET DE HELE BESTRALINGSKUUR VAN JE TUMOR. DAT KAN DANKZIJ EEN HIGHTECH MRI-SCANNER, DIE IN HET UMC UTRECHT IS ONTWIKKELD. KLINKT ALS EEN ENORME VOORUITGANG VOOR KANKERPATIËNTEN, MAAR IS DAT HET OOK? EN VOOR WIE IS DIT GESCHIKT? Een op de drie mensen krijgt kanker. Veel patiënten verwachten dan chemotherapie waar je kotsmisselijk van wordt en waardoor je je haren verliest. En als je pech hebt kunnen er ook nog wekenlange sessies met bestraling bijkomen. Kankerbehandelingen Maar zo hoeft een kankerbehandeling er helemaal niet uit te zien. Oncoloog Guus Bol vertelt in deze podcast dat kankertherapieën veel diverser zijn dan mensen vaak denken. 'Je hoeft lang niet altijd misselijk te worden van een chemo behandeling en als je een bestralingsbehandeling krijgt, hoeft dat nu niet meer altijd zes weken elke dag te zijn.' MRLinac Voor dat laatste doelt hij op het revolutionaire bestralingsapparaat dat het Universitair Medisch Centrum heeft uitgevonden. Dit bestralingsapparaat geeft live MRI-beelden van de patiënt. Op die manier kan de tumor live gevolgd worden, en kan de radiotherapeut heel gericht schieten op de tumor. Het levert voor de patiënt een veel prettigere en kortere behandeling op, met minder bijwerkingen. In plaats van zes weken elke dag te komen, hoeven patiënten maar vijf of soms maar één keer bestraald te worden. Gasten Hoogleraar beeldgestuurde radiotherapie en zelf ook radiotherapeut Martijn Intven vertelt wat deze MRLinac allemaal kan - en hoeveel deze innovatie kost. Medisch oncoloog Guus Bol, ook werkzaam aan het UMC Utrecht, vertelt wat deze behandelingen met zijn patiënten doen. Over BNR Beter In BNR BETER – OVER DE ZORG VAN MORGEN laten we zien welke oplossingen er bedacht worden. Hoe deze in de praktijk uitpakken en hoe patiënten en zorgprofessionals hiermee geholpen worden. Nina van den Dungen interviewt de uitvinders van de nieuwste zorginnovaties en ze spreekt specialisten en verpleegkundigen wiens werk verlicht worden door deze innovaties. Nina gaat samen met redacteur Sterre ten Houte de Lange op reportage naar de ziekenhuizen, UMC’s, zorginstellingen en laboratoria en testruimten waar deze nieuwe technieken worden ontworpen of voor het eerst worden ingezet in de patiëntenzorg. De vraag die we ons elke aflevering stellen: wat is het probleem waar de zorgprofessionals en patiënten tegenaan lopen? Wat is de oplossing die bedacht is? Is deze oplossing efficiënter, effectiever en goedkoper? Hoe kijken de behandelend artsen naar deze ontwikkelingen? Lukt het om de innovaties te implementeren? Welke obstakels komen de wetenschappers, uitvinders. Over de makers Presentatie door Nina van den Dungen. Nina is journalist en presentator bij BNR Nieuwsradio. Redactie door zorgjournalist Sterre ten Houte de Lange. See omnystudio.com/listener https://omnystudio.com/listener for privacy information.
BNR Beter is terug! Het programma over innovaties in de zorg. Dit is de eerste aflevering van een gloednieuw seizoen. In dit programma focussen we ons op de zorg van MORGEN, waarin er – hopelijk - nóg betere zorg kan worden geleverd met behulp van nieuwe technieken, digitalisering én natuurlijk met de onmisbare handen aan het bed. Hoe maken we de zorg elke dag BETER? Medicatie Een onmisbaar element in de zorg is medicatie: maar pillen en tabletten zijn voor volwassen patiënten ontworpen. Voor kinderen is het samenstellen van de juiste medicatie een enorme opgave. Zij kunnen niet de volwassenendoses slikken. En dan is er ook nog het hele slik-probleem. Voor de meeste kinderen is het al ingewikkeld om een paracetamolletje door te slikken. Zelfs als die een 'lekker’ smaakje hebben. Laat staan een halve hand vol verschillende pillen, wat voor ernstig zieke kinderen wel nodig is. De oplossing die hier nu meestal voor bedacht wordt is vaak dat het medicijn opgelost wordt in een drankje. Maar ook daar zijn allerlei problemen mee: kinderen vinden het nog steeds niet lekker, de drankjes zijn minder lang houdbaar en er zijn allerlei risico's dat er alsnog verkeerde dosering wordt gegeven. 3D-pillen printer Het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) heeft samen met fabrikant Doser een innovatieve oplossing bedacht. Zij kunnen met een high tech 3D-pillen printer hele kleine tabletjes maken, perfect op maat voor kinderen. Een paar drukken op de knop en twintig minuten later liggen er twintig tabletjes ter grote parelcouscous klaar voor de patiënt. Ziekenhuisapotheker Kirsten Schimmel van het LUMC vertelt hoe het gaat met het onderzoek naar deze pillenprinter. Zij leidt het project en begeleid promovendi en studenten die onderzoeken welke dosering het beste werkt en welk hulpmiddel nodig is. Kindercardioloog Derk Jan ter Harkel vertelt hoe hard deze middelen in zijn praktijk nodig zijn. Hij behandelt kinderen met hartproblemen uit het hele land. Zolang hij drankjes moet voorschrijven die in het LUMC gemaakt worden, moeten ouders elke drie weken naar het LUMC komen om het drankje te halen. 'Rondom vakanties is het helemaal een logistieke uitdaging.’ Over BNR Beter In BNR BETER – OVER DE ZORG VAN MORGEN laten we zien welke oplossingen er bedacht worden. Hoe deze in de praktijk uitpakken en hoe patiënten en zorgprofessionals hiermee geholpen worden. Nina van den Dungen interviewt de uitvinders van de nieuwste zorginnovaties en ze spreekt specialisten en verpleegkundigen wiens werk verlicht worden door deze innovaties. Nina gaat samen met redacteur Sterre ten Houte de Lange op reportage naar de ziekenhuizen, UMC’s, zorginstellingen en laboratoria en testruimten waar deze nieuwe technieken worden ontworpen of voor het eerst worden ingezet in de patiëntenzorg. De vraag die we ons elke aflevering stellen: wat is het probleem waar de zorgprofessionals en patiënten tegenaan lopen? Wat is de oplossing die bedacht is? Is deze oplossing efficiënter, effectiever en goedkoper? Hoe kijken de behandelend artsen naar deze ontwikkelingen? Lukt het om de innovaties te implementeren? Welke obstakels komen de wetenschappers, uitvinders. Over de makers Presentatie door Nina van den Dungen. Nina is journalist en presentator bij BNR Nieuwsradio. Redactie door zorgjournalist Sterre ten Houte de Lange. See omnystudio.com/listener https://omnystudio.com/listener for privacy information.
BNR Beter is terug van weggeweest! In dit gloednieuwe seizoen interviewt presentator Nina van den Dungen specialisten, verpleegkundigen en wetenschappers over de nieuwste zorginnovaties. Wat zijn de nieuwste kankerbehandelingen? Hoe helpt AI de zorg? En welke apparaten maken het werk van artsen en verpleegkundigen makkelijker? Welke wearables kunnen helpen om ernstige ziektes te voorkomen? In BNR Beter – Zorgen voor Morgen laten we zien welke oplossingen er bedacht worden. Hoe deze in de praktijk uitpakken en hoe patiënten en zorgprofessionals hiermee geholpen worden. Nina gaat samen met redacteur Sterre ten Houte de Lange op reportage naar de ziekenhuizen, UMC’s, zorginstellingen en laboratoria en testruimten waar deze nieuwe technieken worden ontworpen of voor het eerst worden ingezet in de patiëntenzorg. De vraag die we ons elke aflevering stellen: wat is het probleem waar de zorgprofessionals en patiënten tegenaan lopen? Wat is de oplossing die bedacht is? Is deze oplossing efficiënter, effectiever en goedkoper? Hoe kijken de behandelend artsen naar deze ontwikkelingen? Lukt het om de innovaties te implementeren? Welke obstakels komen de uitvinders en zorgprofessionals tegen bij de implementatie van deze innovaties? See omnystudio.com/listener https://omnystudio.com/listener for privacy information.
Van de makers van BNR Beter, een nieuwe podcast! KOMT ER NA 40 JAAR EINDELIJK EEN EINDE AAN DE ALLESVERNIETIGENDE WERELDWIJDE HIV-EPIDEMIE? VIER MENSEN ZIJN INMIDDELS GENEZEN, MAAR HOE DAN? EN WAT IS DE VOLGENDE STAP? HOELANG ZAL HET NOG DUREN VOOR HIV HELEMAAL DE WERELD UIT IS? Presentatie: Loiza Lamers & Angela Groothuizen See omnystudio.com/listener https://omnystudio.com/listener for privacy information.
Van de makers van BNR Beter, een nieuwe podcast! DOUBLE DUTCH KRIJGT EEN HELE ANDERE BETEKENIS ALS PREP OP DE MARKT KOMT. PREP BESCHERMD TEGEN HIV, MAAR IS IN NEDERLAND LANG NIET VOOR IEDEREEN BESCHIKBAAR. EEN POLITIEKE KEUZE WAARDOOR DE PROTESTEN WEER AANZWELLEN EN DE POLITIEK EN ACTIVISTEN OUDERWETS LIJNRECHT TEGENOVER ELKAAR STAAN. Presentatie: Loiza Lamers & Angela Groothuizen See omnystudio.com/listener https://omnystudio.com/listener for privacy information.
Van de makers van BNR Beter, een nieuwe podcast! NA JÁREN AANMODDEREN IS ER EINDELIJK EEN GOED WERKEND MEDICIJN. MOOI, MAAR OOK EEN ENORME OMSCHAKELING, ALS JE TOT VOOR KORT LEEFT ALSOF ELKE DAG JE LAATSTE KAN ZIJN. EN DAN DOEN ZWITSERSE WETENSCHAPPERS EEN FASCINERENDE EN BAANBREKENDE ONTDEKKING.. Presentatie: Loiza Lamers & Angela Groothuizen See omnystudio.com/listener https://omnystudio.com/listener for privacy information.
Van de makers van BNR Beter, een nieuwe podcast! "FIGHT AIDS, ACT UP.’ JONGEREN EISEN OP RADICALE WIJZE EEN STOEL AAN TAFEL BIJ POLITIEK EN WETENSCHAP. HUN LOT LIGT IN DE HANDEN VAN BELEIDSMAKERS, ONDERZOEKERS EN GROTE FARMACEUTEN. HET IS EEN KWESTIE VAN LEVEN OF DOOD. DE AIDSEPIDEMIE GRIJPT OM ZICH HEEN EN DE TIJD DRINGT... Presentatie: Loiza Lamers & Angela Groothuizen See omnystudio.com/listener https://omnystudio.com/listener for privacy information.
Van de makers van BNR Beter, een nieuwe podcast! HET LEVEN VIEREN. NIETS WORDT BELANGRIJKER DAN DAT ALS IN DE JAREN 80 EN 90 HIV RONDWAARD IN HET AMSTERDAMSE NACHTLEVEN. OVERDAG EEN BEGRAFENIS, IN DE AVOND EEN FEEST OM HET VERDRIET TE VERGETEN. EN DAT TERWIJL VEEL JONGEREN NÉT UIT DE KAST DURVEN TE KOMEN. Presentatie: Loiza Lamers & Angela Groothuizen See omnystudio.com/listener https://omnystudio.com/listener for privacy information.
Van de makers van BNR Beter, een nieuwe podcast! ALS DE EERSTE NEDERLANDSE HIV-PATIENT IN 1982 HET ZIEKENHUIS BINNENSTAPT IS DE WERELD NOG ONWETEND OVER DE GROOTSE EPIDEMIE DIE ZICH OVER LANDSGRENZEN VERSPREID. ER ZIJN GEEN MEDICIJNEN, EN MENSEN ZIJN BANG EN WANHOPIG. MAAR DIE ROERIGE JAREN 80 LIGGEN INMIDDELS ACHTER ONS, HOE IS HET OM NU, 40 JAAR LATER, HIV TE HEBBEN? Presentatie: Loiza Lamers & Angela Groothuizen See omnystudio.com/listener https://omnystudio.com/listener for privacy information.
De Nederlandse zorg en het leger werken veel samen. Nederlandse artsen en verpleegkundigen zijn oproepkrachten van het leger, helpen bij de trainingen van militaire medics en andersom werd het leger in de coronatijd ingezet ter ondersteuning van de ziekenhuizen. Sebastiaan Vermeulen is het dagelijks leven anesthesioloog in het Erasmus MC in Rotterdam en reservist luitenant-kolonel en vertelt over wat hij in defensie leerde en kon bijdrage. Zorgvernieuwers In de verpleeghuizen is het hollen of stilstaan. Iedereen moet tegelijkertijd uit bed en aan tafel, waarna de verpleegkundigen even op adem kunnen komen voor de lunch-gekte weer losbarst. Het levert korte dienstjes op, en het haastig werken doet altijd afbreuk aan de kwaliteit van de zorg. Tonos Care heeft hier iets op bedacht: een app die met behulp van een slim algoritmen veel betere roosters kan maken voor patiënt én verpleegkundige. See omnystudio.com/listener for privacy information.
Een hoofd vol watten, slappe spieren, weinig concentratie en vooral geen veerkracht voor zelfs maar de kleinste tegenslagen. Een gebroken nacht kan je opbreken. Maar liefst een op de vijf mensen heeft slaapproblemen. Zij vallen moeilijk in slaap of worden te vroeg wakker. Neuroloog en somnoloog Claire Donjacour, werkzaam bij Stichting Epilepsie Instellingen Nederland (SEIN), weet alles over slaapproblemen, slaapziekten, slaaphygiëne en leefstijlregels om beter te slapen. Een van haar opmerkelijkste tips: ga mínder lang in bed liggen als je slaapproblemen hebt. Zorgvernieuwers De meeste wetenschap bouwt voort op de reeds bekende theorieën, technieken en bewezen effectieve behandelmethoden. Maar wat zou er gebeuren als dokters gebruik zouden maken van de ervaringen van patiënten en díe theorieën, technieken en behandelingen zouden testen? Met die insteek startte hoogleraar moleculaire biologie in het Amsterdam UMC Bianca Brundel vijf onderzoekslijnen naar boezemfibrilleren. Ze gaat onderzoeken of en hoe de boezemfibrilleren gerelateerd is aan stress, blootstelling aan pesticiden, genetica en of het met voedingssuplementen kan worden verminderd. See omnystudio.com/listener for privacy information.
Het festivalseizoen is in full swing. Maar rock en roll kan niet zonder alcohol en drugs vinden sommige mensen. Met die middelen vervagen de grenzen en dan gaat flirten wel eens iets mis. Sterker nog, val al het seksueel grensoverschrijdend gedrag vindt 61 procent plaats tijdens het uitgaan. Ymke Kelders, programmamedewerker seksualiteit en zorg bij Rutgers vertelt over de campagne ‘Ben jij ok?’. Wat betreft drugs ontmoedigd het Trimbos-instituut al het drugsgeruik Maar voor de koppige pillenslikker, heeft drugsonderzoeker Laura Smit-Rigter harm-reductie-tips. Zorgvernieuwers Het is zomer en dus is het teken-seizoen. Onderzoeker Freek van de Schoor maakt ons iets minder bang voor de parasiterende bloedzuigers. Slechts 2% van alle mensen met een tekenbeet krijgt ernstige klachten door de ziekte van Lyme. Hij vertelt erover en over het nut en de onzin van testen op Lyme. See omnystudio.com/listener for privacy information.
Eenzaamheid is net zo ongezond als het roken van 15 sigaretten per dag. Tweederde van de ouderen is eenzaam en sinds corona is er een nieuwe groep eenzame ouderen bijgekomen. Ouderenpsychiater en voorzitter van de van de NVvP-afdeling ouderenpsychiatrie Didi Rhebergen maakt zich hierover grote zorgen en vertelt hoe je eenzaamheid en depressie kan herkennen bij een oudere en wat er tegen te doen. Zorgvernieuwers In het Catharine ziekenhuis in Eindhoven gebruiken ze Artificial Intelligence om hartfalen te detecteren. Elk jaar wordt bij ongeveer 40.000 patiënten in Nederland hartfalen vastgesteld, maar diagnostiek duurt nu nog heel lang. AI, artificial intelligence, kan die diagnostiek waarschijnlijk enorm versnellen. See omnystudio.com/listener for privacy information.
Stop met de overdaad aan vitaliteitsworkshops. HR-afdelingen zouden veel kritischer moeten kijken naar de impact van hun eigen interventies en hun bestuurders om de oren moeten slaan met data. Er is een schreeuwend personeelstekort in de zorg en met de vergrijzing gaat dat tekort nog veel meer oplopen. Daarom moet er goed gezorgd worden voor de mensen die in de zorg werken. Maar dat lukt nu nog niet. Het ziekteverzuim in de sector ligt met 7 procent boven het Nederlandse gemiddelde van 5 procent. Anouk ter Arve, programmamanager bij IZZ, begeleidt al tien jaar zorgorganisaties in het gezond en veilig werken. Ze ziet al tien jaar dezelfde fouten en oplossingen en schreef er het boek over Zuurstof voor zorgprofessionals. Zorgvernieuwers Hoe kan de zorg en behandelingen beter, slimmer, efficiënter en effectiever? In zorgvernieuwers deze week de bodymap tool. Een online gesprekstool waarmee jongeren met een chronische aandoeningen en hun hulpverleners behandellast kunnen bespreken. Femke van Schelven ontwikkelde en onderzocht deze tool. See omnystudio.com/listener for privacy information.
De helft van de volwassenen overgewicht en als het zo doorgaat krijgt een op de drie mensen diabetes type 2. Daarom zet het Diabetesfonds zich in voor een gezondere leefomgeving, waarin het betaalbaar en makkelijk is om gezond te eten. Diena Halbertsma is de kersverse directeur van het Diabetesfonds. Ze was hiervoor 16 jaar directeur bij het Longfonds, waar ze een vergelijkbare taaie klus had: zorgen dat Nederlanders stoppen met roken. Ze vertelt hoe ze hoop houdt bij zo'n schijnbaar onmogelijke klus. Zorgvernieuwers Bij de diagnose ALS verandert er veel in het leven van de patiënt. Het lichaam werkt steeds minder goed mee. Daarom worden ALS-patiënten begeleid door een groot team van specialisten. Maar die terugkerende ziekenhuisbezoeken zijn ook erg vermoeiend. Met deze klacht is Esther Kruitwagen- van Reenen, revalidatiearts bij het UMC Utrecht, aan de slag gegaan. En met een groot team van specialisten en technici heeft ze een app ontwikkeld die het leven van de patiënt vergemakkelijkt en de zorg verbetert. See omnystudio.com/listener for privacy information.
De zorg kan wel wat ontwerpkracht gebruiken. Want als genezing niet meer mogelijk is, dan is medisch denken niet afdoende. De patiënt moet veel meer gezien worden als mens met een leven. Ontwerpers kunnen de vraag verhelderen en oplossingen binnen de gegeven context bedenken. Judith Rietjens doet onderzoek naar zelfmanagement van patiënten en ontdekte dat ontwerpers hier heel goed bij kunnen helpen. Op dit moment loopt een grote studie naar het programma Leven met kanker, een programma voor lotegenotencontact voor mensen die ongeneeslijk ziek zijn, en hun naasten. Ook werkt Rietjens aan manieren om de zorg beter vorm te geven, bijvoorbeeld door een zorgpad in kaart te brengen als een metrokaart. Sociaal ontwerper Lotte de Haan ondersteunt mensen met een beperking in het bedenken en verbeteren van hulpmiddelen waardoor deze mensen meer autonomie krijgen en minder zorg nodig hebben. See omnystudio.com/listener for privacy information.
Magnesium is net zo belangrijk als haar evenknie calcium, maar veel minder bekend. Een magnesiumtekort kan spierkrampen, vermoeidheid en depressie veroorzaken. Microbioloog Jeroen de Baaij van het Radboudmc nn zijn collega onderzoeker en nefroloog Tom Nijenhuis onderzoeken de oorzaken van magnesiumtekort en hoe deze te behandelen. Zorgvernieuwers Met een QR-code naast de deur van bewoners, kunnen medewerkers van ouderenzorgorganisatie Cardia simpel en veilig de belangrijkste gegevens van bewoners scannen. Het scheelt medewerkers tot een half uur per dienst en levert meer privacy op voor de patiënten. See omnystudio.com/listener for privacy information.
De maand mei is blaaskanker awareness maand. Deze vorm van kanker staat voor mannen in de top 5 van meest voorkomende kankers en bij vrouwen de top tien. Toch is het een relatief onbekende kankersoort. Daarom organiseert het Erasmus MC deze maand de Kanker Awareness maand. Uroloog Joost Boormans weet dat blaaskanker vaak pas in een laat stadium ontdekt wordt. Een alarmerend signaal van blaaskanker is als er bloed in de plas zit. Maar omdat vrouwen doorgaans niet opkijken van bloed in de pot, omdat het bij een normale menstruatie hoort, valt het hun pas laat op. Daarom voert het Erasmus MC de campagne: plas je bloed? Dat is niet goed. Tahlita Zuiverloon doet onderzoek naar nieuwe behandelingen van blaaskanker. 30 tot 50 procent van de patiënten reageert namelijk niet op de gebruikelijke behandeling, waarbij de blaas wordt gespoed met een gedeactiveerde tuberculose bacterie. Via de ‘patiënt in a dish’-methode, onderzoekt Tahlita welke medicijnen wel aanslaan. Zorgvernieuwers Bewegingswetenschapper Margot Bootsma promoveerde op de manier waarop mensen bewegingen aanleren, en dan met name de verschillen tussen hoe jonge en oude mensen dat doen. Fundamenteel onderzoek, maar Margot heeft nu al tips voor fysiotherapeuten en revalidatieartsen. See omnystudio.com/listener for privacy information.
Het ministerie van Onderwijs Cultuur en Wetenshap heeft een groep van Nederlandse hersenwetenschappers 21,9 miljoen gegeven om onze hersenen beter in kaart te brengen. Zij gaan onderzoeken hoe de hersenen onze spraak, bewegingen en gedachten aansturen. En hoe mensen met ernstige hersenproblemen kunnen worden geholpen. Een van de manieren om dat te doen is via implantaten in de hersenen die stroomstootjes geven. Dat klinkt als science fiction maar voor mensen met epilepsie, Parkinson, heftige depressie. Hier doet psychiater Damiaan Denys onderzoek naar aan de Universiteit van Amsterdam. Implantaten kunnen ook gebruikt worden om de hersenen uit te lezen zodat mensen met het zogeheten Locked In Syndrom weer kunnen communiceren. Dit is het onderzoeksgebied van neuroloog Nick Ramsey. See omnystudio.com/listener for privacy information.
Maar de ideologie dat iedereen zo lang mogelijk thuis moet blijven wonen en daar verzorgd moet worden klinkt heerlijk, maar het heeft ook een keerzijde, want mensen die zorgmijden, verdwijnen met deze aanpak steeds meer uit beeld. Tara Koenders, adviseur dementie bij Vilans, legt uit dat het belangrijk is om een diagnose dementie niet te lang uit te stellen. Terwijl Sjef van der Klein sociaal werker bij Contour de Twern uit Tilburg, vraagt zich af wanneer zorgmijden een probleem is en vooral voor wie het een probleem is. Zorgvernieuwers Chirurgen vertalen de 2D-röntgenscan naar het lichaam waarop ze een operatie uitvoeren. Maar met de hologram-techniek die Annabel Groenenberg heeft ontwikkeld hoeft dat binnenkort niet meer. Zij ontwikkelde een techniek om met een HoloLens, een soort slimme skibril, een 3D-scan van het lichaam te projecteren op het lichaamsdeel dat geopereerd gaat worden. Daardoor kan de chirurg al precies zien waar hij moet zijn voor het mes erin gaat en kan er veel nauwkeuriger geopereerd worden. See omnystudio.com/listener for privacy information.
Artsen zijn er om het leven van de patiënt op zijn minst iets dragelijker te maken. Maar zolang artsen de mens achter die patiënt niet leren kennen, kunnen ze onmogelijk weten hoe ze het leven van de patiënt kwalitatief kunnen verbeteren. Daar praat ik over met Patrick Vriens, vaatchirurg bij het Elisabeth TweeSteden ziekenhuis en hoogleraar Kwaliteit van leven in de medische setting aan de Tilburg University. Hij houdt zich bezig met het beter inzichtelijk maken van wat voor de patiënt de kwaliteit van leven bepaald en hij is gefascineerd door de invloed die de gemoedstoestand van de patiënt heeft op het fysieke herstel. Ook in de uitzending chirurg in opleiding Kelly Dreuning, die recent gepromoveerd is op de verbetering van de behandeling van liesbreuken bij kinderen. Zij ontdekte wat een verschil een kleurplaat kan maken voor de kinderen. See omnystudio.com/listener for privacy information.
Een dikke lip, rode ogen, jeuk, niesaanvallen, diarree en benauwdheid. Als je ooit een allergische reactie hebt gehad, laat je het wel uit je hoofd om dat was die reactie veroorzaakt ooit nog eens in je mond te stoppen. Maar dat is nou precies wat kinderarts en allergoloog Ted Klok wél doet. Hij zegt met zijn nieuwe behandelmethode 90 procent van de allergieën te kunnen genezen. Zorgvernieuwers In plaats van de buik open snijden voor een operatie gebruiken we al decennia lang kijkoperaties. Patiënten lopen minder risico op infecties en kunnen sneller herstellen. Maar nu blijkt dat patiënten na zo’n kijkoperatie toch nog veel last hebben. De ‘veredelde fietspomp’ waarmee buiken worden opgeblazen voor zo’n kijkoperatie zijn nogal verouderd, stellen onderzoekers van de Erasmus Universiteit. Zij verbeterde de fietspomp en doopten hem de Next Generation Insufflator. IDE Group Nederland gaat ervoor zorgen dat het slimme apparaat binnenkort voor alle chirurgen bruikbaar is. See omnystudio.com/listener for privacy information.
We zien dagelijks de beelden van gebombardeerde steden, wanhopige mensen en verscheurde gezinnen. Nederland verwacht 50.000 Oekraïense vluchtelingen op te vangen. De oorlog en vluchtreis zorgen voor de nodige stress en lichamelijke problemen. Hoe is de medische en psychische zorg geregeld voor Oekraïners en andere vluchtelingen in ons land? Inge Goorts adviseur en projectleider gezondheid van statushouders bij Pharos, vertelt dat we niet moeten denken dat alle vluchtelingen getraumatiseerd zijn. De acute zorg is goed geregeld, maar veel vluchtelingen, ook Oekraïners, hebben mondzorg nodig. Maar wordt nu juist niet vergoed. Zorgvernieuwers Jaarlijks worden er twee miljoen infuusbehandelingen gedaan. Van antibiotica tot chemotherapie. 40 procent van deze behandelingen kunnen volgens Cliff Bos, oprichter van CareXS, thuis, met Connected Infuuszorg Thuis. See omnystudio.com/listener for privacy information.
Vermoeidheid, concentratieproblemen, prikkelbaarheid, hoofdpijn en piekernachten. Een burn-out is bepaald geen pretje, maar wat is het precies? Sinds de eeuwwisseling is het percentage Nederlandse werknemers met burn-outklachten opgelopen van 10 naar 17 procent en wat de naschokken van corona zullen zijn laten zich raden. Onderzoeker Karen Nieuwenhuijsen ontdekte onder andere dat elke euro die je besteedt aan preventiemaatregelen, zich elf keer terugbetaald. Waarom investeren werkgevers dan niet in preventie? Nieuwenhijsen vertelt welke concrete maatregelen werkgevers kunnen nemen. Zorgvernieuwers Internist nefroloog Martijn van den Hoogen ontwikkelde samen met zijn collega’s de SeCreT-box voor patiënten die een niertransplantatie hebben gehad of die een chronische nierziekte hebben. De box verbetert de data, zorgt voor gemak voor de patiënt en brengt de specialist dichter bij huis. See omnystudio.com/listener for privacy information.
