Jedeneen hett je al mol wat vun „Philosophie“ heuert. Bi Mennige weer dat de Ünnerricht in de School, den se noch weniger mucht hebbt as all den annern Ünnerricht. Overs, wat is dat eegentli, Philosophie? Heeten deiht dat je, wat man de Weisheit leev hett. „Philos“ is de Leevde un „Sophos“ de Weisheit. Un de Philosophen hebbt al jümmers doröver nodacht, wat dat allns schall. Also würkli allns! Worüm gifft dat de Welt, worüm sünd wi hier, wo kümmt wi her, wo goht wi hen un wat för Schoh schüllt wi dorto antrecken? Tscha. Gor ni so eenfach. Nu gifft dat den ol’n Snack ut de ole Griechiche Philosophie, de heet: „Ick weet, dat ick nix weet.“ Sokrates ut Athen schall dat fröher mol seggt hebben. So hett ook de Philosoph Cicero dat schreeven, de je overs bummeli 300 Johr no Sokrates levt hett. Sokrates sülms hett gor nix opschreeven. De weer mehr för’t Snacken. He keem noher jümmers blots in de Schriften vun anner Philosophen vör, Platon to’n Bispeel. De weer ’n Schööler vun Sokrates. Nu hett Platon düt över Sokrates schreeven un annere hebbt dat över em schreeven un bums, weer de Striedt dor. Blangbi: In de Philosophie hett dat noch nie ’n Fruunquote geeven. Dat weern meist allns Mannslüüd. Blots üm de 15 Perzent weern Fruunslüüd. Theano to’n Bispeel. Kinnt Ju ni? Overs ehrn Mann kinnt Ju! Ut’n Mathe-Ünnerricht: Pythagoras! Na jo, dat is so, as dat is. Overs nochol trüch to dat Nix weeten. Sowiet as sick dat rekontrueern lött, hett Sokates nie seggt, wat he nix weet. He hett anschiend mol seggt, dat he ’n ganzen Barg ni wusst hett. Over nix hett he even ni wusst, sünnern ’n lütt beten mehr. Nu kunn man sick frogen, wann man genog weet oder sogor to veel. Ook dat sünd philosophische Frogen. Un dat is je dat Scheune an de Philosophie. Man kann dat jümmers un överall moken. Dat kost nix, un in de Tied, in de man an Sinneern is, kann man ook keen dumm‘ Tüch anstelln. Worüm de Minsch in’t Allgemeine overs doch veel dumm‘ Tüch mokt anstatt mehr notodinken, dat weet ick ook ni... In düssen Sinn
Gliekberechtigung is je ’n Woord, wat dat al lang gifft. Un dat is richti un good so. Intwüschen hebbt Fruunslüüd nömli in veele Berieke desülbigen Möglichkeiten un Rechte as Mannslüüd. Annersrüm is dat overs ni jümmers so. Dat fallt mi besünners in Sommer op. Nu, wo de Sommers jümmers warmer ward, dörft Fruunslüüd ook in hoge Ämter un Professchoon‘ ganz sülmsverstännli in‘ Rock un to’n Bispeel ’n elegante Bluus‘ no ehr Arbeid gohn. Bi Mannslüüd is dat anners. Dor bruukt man sick blots mol frogen, wann man toletzt ’n Bunneskanzler in Hemd mit opkrempelte Ärmels un in korte Büx bi’n Regeerungsreed sehn hett. Na jo, vör Olaf Scholz weer je 16 Johr Angela Merkel Kanzlerin. Un de hett tomeist lange Büxen un Jacketts anhatt. Overs even ni, weil se dat musst hett, sünnern weil se dat so wull. Se harr anners kunnt. Weer se overs ni Fruu Angela, sünnern Herr Angelo Merkel ween, denn harr se gor ni doröver nodinken musst – denn weer se jümmers in Antog mit Krogen un Krawatte oder Fleeg in’t Parlament kom‘. Punkt. Dat man op de Bank vun‘ männlichen Kunnenberoder in korte Büx bedeent ward, dat beleevt man ook ni oder tominst selten. Un ook ick heff mi bi mennige Termine, sülms bi mehr as 30 Grod Warms, an de Etikette för Mannslüüd to holn un in mien Antog to stiegen. Annerlei wo dull ick in all de dorsten Plünn‘ an sweeten bün. Overs worüm, seggt mi mol, is dat so? Gliekberechtigung mutt doch in beide Richtung‘ Funktschoneern. Un ook op de leevsten Traditschoon‘ mutt sick de Klimawannel irgendwann mol utwürken. Sogor de, de seggt, wat dat den Klimawannel gor ni gifft, hebbt sick düsse Week wohrschienli al düchti den Sweet afwischt. Nu sünd wi overs in Düütschland. Dor köönt Mannslüüd in ehr warmed Tüch Füüer fangen un dat wurr nix ännern. Bi uns duuert allns lang. Veellicht mok ick bilütten eenfach mol ganz rebellisch den Anfang un goh‘ in Minirock un korted Hemd to Arbeid. Dat weer twor ni besünners „ästhetisch“, overs frisch un lufti... In düssen Sinn
Annerletzt harr ick den ganzen Dag noch ni so recht wat mang de Kusen kreegen, as ick recht lot mit‘ Auto op’n Weg no Huus weer. Dorüm heff ick mi gau noch ’n poor Knackwuss‘,’n poor Frankfurter oder Wiener as man ook seggt, ut’n Supermart mitnohm. De wull ick mi denn in’t Huus mit ’n beten Semp wechneihn. Nu harr mien Madam mi overs noch wat vun’t Meddageeten trüchstellt. Dat hett mi düschti freut. So heff ick de Knackwuss‘ in’t Köhlschapp packt. Un dor heff ick ehr denn erstmol liggen loten. Dor kunn ehr je ook nix passeern, in’t Köhlschapp blifft je allns frisch – heff ick dacht. Dat weer overs gor ni so. No twee Doog hebbt de Dingers ganz knitteri un falti utsehn un se weern so labberi, dat ick överhaupt keen Appetit mehr op ehr harr. Ick wull ehr jüst wechsmieten, dor reep mien Fruu dormang, de dat mittkreegen hett: „Nä, smiet ehr ni wech! Hau ehr in hitted Woter, denn sünd se werr good.“ Tscha, vörstelln kunn ick mi ni, wat se dor seggt hett. Liekers heff ick ’n Putt ut‘ Schapp wöhlt, un dormit op’n Herd Woter warm mokt. Un in dat hitte Woter heff ick de labberige Wuss‘ denn so’n beten skeptisch rinsmeeten. Jo, un denn fung ick ook al bald dat Staun‘ an: No ni mol fief Minuten, hebbt de Dinger so schmuck un drall utseh’n, as weern se jüst op de Welt kom‘. Dösig, in’t Köhlschapp wurrn se old un schedderi utsehn. Overs in’t hitte Woter sehn se mitmol richti frisch un safti un twindi Johr jünger ut. Harr man mi vörher froogt, denn harr ick tippt, wat dat sick genau annersrüm verholn wurr. Över düsse regelrecht magische Verwannlung heff ick an nästen Morn in de Bodstuuv noch nodacht. As ick mi nöömli in’t Adams-Kostüm in‘ Speegel bekeeken heff, dor fulln mi so’n poor Parallel’n to de Wuss‘ op, as ick ehr ut‘ Köhlschapp holt heff. An un för sick wull ick in den Momang je duschen. Overs denn heff ick noch mol kort överleggt un mi doch leever hitt‘ Woter in de Bodwann inloten. Denn ’n günstigere Frischzelln-Kur kann man je gor ni kriegen... In düssen Sinn
Tante Meier op’n Köökendisch Dat is je gor ni so lang her, dat Natuurschutzorganisatschoon‘ vör dat Insektenstarven warnt hebbt. Dor wurr je ook dorto oproopen, Insekten to telln. Intwüschen ward dor overs gor ni mehr vun snackt. Un ick froog mi, worüm dor ni mehr vun snackt ward. Sünd all de Insekten al tellt worrn, so as bi’n Zensus? Oder hett sick rutstellt, wat dat doch noch genog Insekten gifft? Hett man bi de Ümweltverbänne veellicht de Lust an’t Telln verlorn? Man weet dat ni. Wat ick overs weet, is dat de Stuuvenfleegen wiet dorvun wech sünd, uttostarven. Ick tell meddewieln je blots noch de Fleegen, de ick breedhaut heff. Un de, de ick ni tofot krieg, schiet‘ allns vull. Op allns wat ’n helle Farv hett, mokt se düsse lütten swatten Plackens. Ick heff annerletzt op’n Köökendisch mehr as 30 vun de Placken op ’n Fläche tellt, de ni grötter weer as mien Duumnogel. Veellicht hett de Fleeg, de düssed Kunststück trechkreegen hett, je wat falsched eeten un dorvun ’n flotten Otto kreegen. Dösig is blots, dat ick mien Leevdag noch keen Fleeg bi ehr Geschäft sehn heff. De flücht anschiend blots op Tante Meier, wenn keeneen tokieken deiht. Na jo, de hebbt je ook ’n poor Duusend Oogen, mit de se no vöör, no achter, no Backbord un no Stüüerbord to desülbige Tied kieken künnt. Heuern künnt se overs ni, denn ick heff ehr all ’n poor Hunnert mol vertellt, wat se annerwegens ut de Büx gohn schüllt. Dat hett overs noch nie wat nützt. Veellicht wüllt se je ook gor ni heuern. Jo, ick weet: Dat is ni nett vun mi, dat ick al so veele Fleegen platt haut heff. Dat is ni good för’t Karma un so. Overs ick bün liekers ni bang, dat ick dormit de Stuuvenfleeg as Gattung utlöschen warr. Dor gifft dat eenfach to veele vun. Schüllt se doch annerwegens henfleegen. Bi uns in’t Huus hett ehr keeneen to’n Eeten un to’n op ’n Disch schieten inlodt. Un blangbi is dat je ook so, dat, wenn man würkli mol een vun de dorsten nervigen Brummers mit de Fleegenklatsch oder ook mit de Hand erwischt un ehr över’n Jordan schickt hett, fuurts fief annere no de Beerdigung ansuust kümmt... In düssen Sinn
Oh Lüüd, an’t Enn vun’t Johr bruuk ick langsom mol ’n frisched Auto. Nu heuer ick overs to de Lüüd, de sick niemols ’n niedet Auto kööpen wurrn. Dat so’n Koor no ’n poor Johr blots noch dat Halve wert is, dat kann mi ni mol dat klöögste Finanzgenie gesundreeken. Mien Auto mutt je ook wat trecken köön‘ – unsen Wohnwoog to’n Bispeel. Un ’n Elektroauto, wat dat kann, dat kann ick mi ni leisten. Noch dorto mutt ick togeeven, wat ick ’n Fründ vun de Autos bün, de hüüt so 20, 30 Johr old sünd. So’n oln Damper heff ick nu ook. De hett 350000 Kilometers op’n Wecker. Un de Moschien wurr nochmol so veel loopen. Overs de Karrosserie wurr dat ni mehr mitmoken. Un wat de Klimabilanz angeiht, is dat ook ni jüst dat Geele vun’t Ei. Nu informeer ick mi al siet ’n halved Johr doröver, wat mien nästed Auto ween kunn. Un wenn man sick de Erfohrungsberichte vun anner Lüüd dörleest, denn is dat Fazit: Allns wat jünger as 20, 30 Johr is, kannst vergeeten. To veel Elektronik. Överhaupt ward allns so buut, wat man jümmers weller mol ’n Barg Geld an de Warksteed överwiesen mutt. Liekers kom ick över kort oder lang ni üm ’n niedet Auto rüm. Un wenn ick ’n frische Koor heff un mien ole ni mehr verköfft krieg, denn mutt ick je ook sehn, wonehm ick dormit afblief. Dorför will ick je ni ook noch extra wat betohln mööten. Overs tominst för den Kummer heff ick al ’n Lösung: Wenn man nömli op de A23 vun Heid‘ no Süden fohrt, denn kümmt man je an‘ Rastplatz „Dithmarscher Geest“ vorbi. Un op den Rastplatz steiht al siet Februar ’n sülbergrauen Ford Mondeo ohn‘ Nummernschillers. Ick heff dacht, wat man sien Auto, wenn man dat ni mehr bruukt, gor ni op so ’n öffentlichen Parkplatz entsorgen dörft. Overs dor heff ick mi anschiend tüüscht. Denn dörf ick dat je wohrschienli ook. Tscha, een Probleem weniger: Wenn ick also würkli noch ’n anstänniged niedet gebruukted Auto finn‘, denn stell ick mien oln Woog eenfach ohn‘ de Schillers blang den Ford op de Raststeed, un denn bün ick em los. Overs so wiet bün ick leider noch ni... In düssen Sinn
Middeweeken heff ick mien Auto optankt – Superbenzin för 1,99. Ölmulti schull man ween. Dor kriegt man, wenn alle annern in de Krise sünd, ook noch Toschüsse vun Staat. Na jo. Annerlei. An de Kasse wull ick betohln. Vör mi stunn noch een, de sick düt un dat an Söötkrom utsöcht hett. So harr ick noch ’n beten Tied, de Överschriften in de Zeidung‘ to studeern. Un in de Zeidung mit de besünners grooten Överschriften stunn: „Jeder tweete Düütsche vör Atomkraft“. Nu weer ick an överleggen – wi stunn‘ je mit twee Lüüd an de Kasse – weer ick nu vör Atomkraft oder mien Fründ de sick Söötkrom utsööken deh? Jo un wat is, wenn mehr as de Hälfte vun’t Volk för Atomkraft weer? Denn mutt dor doch wat no kom‘. Wi sünd je ’n Demokratie. Ick seh dat al kom‘ – de niede Trend: „Atomkraft vör jeden! Wind- un Solarenergie – Nein danke!“ De nieden Opkleevers, de, finanzeert vun de Greun‘, an Latern’masten un op Autos backen dehn. Överall wurrn de Solarparks afreeten. Man wurr ni mehr vun Börger-„Windparks“, sünnern vun Börger-„Kernkraftwerke“ snacken. Jeder, de ’n Stück Land sien Eegen nöömt, wurr sick dorüm rieten, wat dat näste AKW op sien Koppel buut ward, üm doran mit to verdeen‘. Vör de Windmöhln in de Kööge wurrn sick dramatische Szenen afspeeln: Dor wurrn Windenergiegegners mit Woterkanon‘ vun de Strooten spöölt un vun boben wurrn se ut Helikopters mit Reizgas besmeeten. Lütte Atomkraftwerke för’n Privotgebruuk kunn man sick in’t Innternet bestelln –„Atömchen“ oder so, wurrn de heeten. Un in Buumart kunn man sick Pkw-Anhängers mit Mini-Castorn dorop utlehn, dormit man de oln Brennelemente eenmol in’t Johr no Gorleben juckeln kunn. Jo, ’n echt „strohlende“ Tokunft weer dat, wat dor för mien binnered Oog afleep. „70 Euro… Hallo! Dat mokt 70 Euro!“ Oh. Ick harr över mien Sinneern gor ni mitkreegen, dat ick vun‘ Kasseerer ansnackt wurr. Denn heff ick betohlt. 70 Euro, för ’n beten mehr as 35 Liter Benzin! De Würklichkeit harr mi weller… In düssen Sinn
De Negen-Euro-Fohrkoart kümmt. Vun Anfang Juni bet Enn August kann man mit den Fohrschien krüüz un quer dör de Republik fohrn so veel man will. Overs ni mit jede Isenbohn, blots mit’n Nahverkehr. Dat mutt man good plon‘ un man bruukt ook ’n beten Tied dorför‘. Will man to’n Bispeel mit dat Negen-Euro-Ticket vun Flensborg no München fohrn, denn mutt man bummeli söbenmol ümstiegen un man is good 15 Stünnen ünnerwegens. Overs beter as Loopen is dat allemol. Dat is je ’n scheune Idee, jüst in Sommer so’n günstigen Fohrschien antobeeden, nu wo allns düürer ward. An dat, wat nu overs al dör de Medien geistert, wo de Tickets je noch gor ni gülli sünd, dor kannst di Hannen un Fööt an warmen: Mennige Gruppen in’t Internet röppt to’n Bispeel dorto op, Sylt mit Lüüd to överschwemmen. De röppt also dorto op, no Sylt to fohrn, ook wenn man dor gor ni henwill. Eenfach blots, üm dor de normoln Urlaubers op de Nerven to gohn. Segg mi mol, sünd de Dorsten Oproopers acht Johr old oder wat? Dat heuert sick an as: „Kom, lot uns in de Paus‘ mol Bastelkleever op’n Stohl vun‘ Lehrer smeern. Un wenn he sick hensett, denn blifft he dor backen. Hi, hi, hi…“ Jo, dat is würkli ganz lusti – wenn man acht Johr old un keen Lehrer is. De Regeerung hett intwüschen al seggt, dat se Iesenbohn-Waggons vun de Polizei rüüm‘ loten will, wenn dor to veel‘ Lüüd insitten doht. Is dat ni truuri? De Negen-Euro-Geschicht is noch gor ni anloopen, un liekers hebbt sick al allerhand Lüüd in de Flicken. Dor ward mit dumme-Jung‘-Streiche op de een un mit de Polizei op de anner Sied droht. Kann man dat ni eenfach nehm, as dat, wat dat is: Nömli de Möglichkeit för Tante Käthe ut Rostock, ennli mol weller ehr ole Schoolfründin in’t Rheinland to besööken? Overs nää, dat mutt glieks weller knalln un ballern. Jungedi, ’n Schwung Kinner in de Vörschool, de to veel Kaffe soopen hebbt, is gor nix dorgegen. Na jo, veellicht renkt sick dat je noch in. Ick wünsch‘ jedenfalls ’n goode Reis‘… In düssen Sinn
Nu weer je weller de ESC, de European Song Contest, de europäische Leeder-Wettstried. Fröher hett dat je mol Gran Prix Eurovison de la Chanson heeten. Overs so’n richtigen Schangson harr düt Johr blots Litauen in’t Gepäck. Un Schangsons sünd je intwüschen ook ’n lütt beten ut de Mood kom‘. Liekers mutt man sick wunnern: Dütmol sünd op Platz een, twee un dree bi den Wettbewerb, Lüüd kom‘, de in ehr eegen‘ Lannessprook sungen hebbt. Dat hebbt wi lang ni hatt. Dat geev Johrn, dor hebbt meist all ingelsch sungen. Mi hett dat Leed, dat de Deern ut Holland sungen hett, an besten gefulln. Op Holländisch hett „Stien“ ehr Leed „De Diepte“ sungen. Wenn man Platt kann, kunn man dat ook ganz good verstohn. Worüm Stien overs Plünn anharr, bi de mang de Hüft un de Bost keen Stoff weer, dat weet ick ni. Mi wurr je ook interesseern, wat Spanien ook denn op Platz dree lannd weer, wenn dor ni de half nokelten Deerns un Jungs op de Bühne rümhüppt weern. Un dat natüürli eendüütig-tweedüütig. Op St. Pauli dörft man sowat erst mit 18 sehn. Na jo, ick bün wiss ni prüde, overs dat schall doch üm de Musik un ni üm den schmücksten Mors gohn. För Düütschland hett Malik Harris sungen. Op ingelsch. Un de Musik, bi de he so dohn hett, as wurr he ehr sülms op all de Instrumente speeln, keem vun Band. Dat kunn man sehn un heuern. To’n Winnen hett dat ni reckt. Overs den letzten Platz hett he ook ni verdeent. Dat he dor lannd is, hett mit de Bunnesregeerung un den Krieg in de Ukraine to kriegen. Dorüm hett de Ukraine ook wunnen. De harrn ook ’n Opa op de Bühne setten kunt, de op’n Kamm blost harr. De harr liekers wunnen. Tscha. No mien Geföhl geiht dat an den Grundgedanken vun den Wettbewerb vörbi. Un wat dat allns an Geld kost‘. Vör een Bühnopbuu kunn man een Monot ’n Kinnergoorn ünnerholn. Mann harr för all dat Geld leever Levensmiddel un Medizin in de Ukraine schicken schullt. Oder man harr dorfun den Chef in‘ Kreml den allerbesten Psychiater besorgt, den man opdrieven kann… In düssen Sinn
An Mondag hett de ganze Welt dorop luuert, wat Wladimir Putin op sien Parood‘ in Moskau seggen wurr. Un denn hett he je ook düt un dat seggt. Jo, un achteran gung dat los: Överall op de Welt hebbt allerhand Experten doröver sinneert, wat vun sien Reed to holn is. De een hett seggt: „Oha, dat heet nix Gooded.“ De anner hett analüseert, wat dat je gor ni so slimm weer. Översett op’n Wöllervörhersoog, kann man dorto seggen: Wi kriegt ruhige Luft mit Storm un Sünn’schien bi bedeekten Himmel mit Reegen un Snee. Un dat ganze bi Temperatuurn mang 20 Grod Frost un 30 Grod Warms. Oh Lüüd, ick verstoh dat langsom ni mehr. Harr Putin seggt, wat föffteihn gedeelt dör fief söbenuntwindi afgifft, denn harrn de dorsten Experten dor ook noch wat rutleesen kunnt. Wenn’t no mi gohn weer, denn harrn gor keen Medien doröver bericht‘ wat Putin bi sien Parood‘ vun Stopel loten hett. Denn harr he dor ganz alleent fieren kunnt. He wull doch annerletzt erst so un so keen Utlandspresse mehr in sien Land hebben. Vun mi ut harr Dingsdag bericht warrn kunnt, dat dor in Moskau de Parood‘ ween is un dat Putin wohrschienli ook wat vertellt hett. Wat he overs seggt hett, dat weet man ni un dat is ook annerlei. He deiht doch so un so, wat he will. Un wenn ick mol mit Wladimir in’t Snacken keem, denn wurr ick em ni mol glööven, dat de Sünn schient. Ook ni denn, wenn wi tosom buten stohn dehn un mi dat Fell al langsom vun de Sünn verbrenn‘ wurr. Dat eenzige wat man mit so’n Lüüd moken kann, üm ehr würkli een uttowischen, is, ehr de Opmarksomkeit wechtonehm‘. Dat hett man bi Donald Trump je al sehn: As de ni mehr twittern kunn, dor is em meist de Hoorfestiger ut de Frisuur flogen. Overs so, as dat utsüht, ward wi uns ook wieder mit so dösige Lüüd an de Spitz vun so mennige Staaten afgeeven mööten. Op de Phillippin‘ is dat mit „Bongbong“ Marcos Junior je ook jüst weller so kom‘. Un wat dat dormit op sick hett, dat vertellt uns bald de Experten. Un all de Wladimirs un Bongbongs hebbt denn weller scheun veel Opmarksomkeit…
Weil de erste Mai dütmol op’n Sünndag fulln is, ward in’t Parlament luud överleggt, wat man tokünfti no Fierdoog an Weekenenn ni den nästen Arbeidsdag frie moken schull. Lüüd, de in’t Krankenhuus un so arbeiden doht, is dat annerlei. De mööt jümmers los. Un worüm man utgereekend an‘ „Tag der Arbeit“ ni arbeiden schall, dat heff ick so un so noch nie begreepen. Na jo. Annerlei. Ick froog mi wat ganz anner’t: Himmelfohrt, de Dag, de je eegentli wat mit Jesus to kriegen hett, ward je ook Vaderdag nöömt. Dat is jümmers dünnersdags. Un jedet Mol besuupt sick dor veele Vadders un wülk, de dat noch warrn wüllt. Nu weet ick ni, wat Jesus ook ’n Vadder ween is. Overs ook he hett sick för’t letzte Obendmohl je Wien utsöcht un keen Woter, Appelsaft, geele Bruus oder Arfensupp. Jedenfalls is an‘ Vadderdag jümmers frie. Un an nästen Dag liggt dat halve Land in Suuer. Nu schall mi mol een vertelln, worüm de Mudderdag jümmers op’n Sünndag fallt, de je so un so för veele vun uns frie is. Un worüm ward düssed Johr sogor de Landdagswohl op Mudderdag leggt? Dor ward överall vun Fruunquote jault, un de, de an düllsten no de dorste Quote jault, weet ni mol ehr eegen‘ Mudder to fiern. Dat sünd mi veellicht ’n poor Helden in de Bottermelksupp. Düt Johr sünd also veele Mannslüüd an Mudderdag in de Wohllokale un so wieder togang, denn de Mehrsten in de Politik sünd je jümmers noch Mannslüüd. Un wenn se denn loot no Huus kümmt, schall Mudders dat Eeten al ferti hebben, ne. Lot uns doch statt denn ersten Mai notofieren, nästen Mondag den Mudderdag noholn. Dor kriegt alle Müdders Fröhstück an’t Bett. Un üm’t Meddageeten un Obendbrot mööt se sick ook ni kümmern. Un den Rest vun Dag ward blots mokt, wat Mudders will. Dor weer dat doch mol wert över notodinken. Denn ohn‘ Müdders geev dat ook keen Vadders, de sick an‘ Vadderdag besuupen kunn‘. Tscha. Ick dink, Mudderdag is dorüm keen „echten“ Fierdag, weil de gröttsten Banditen, ook de in‘ düüern Antoch, wiederhen Mannslüüd sünd...
Nu sünd Olaf Scholz un Gerhard Schröder je bi de SPD un ni bi de Christdemokraten. Liekers schulln de beiden bilütten mol anfangen to beeden. Beeden dorför, dat se ewig leven doht. Wenn dat nömli irgendwann doch mol dorto kümmt, dat se övern Jordan goht, denn töövt op de anner Sied wiss al Helmut Schmidt op de beiden. Un de ward ehr wat vertelln. För düssen Oogenblick schmöökt Schmidt-Schnauze sick nu al mit sien Menthol-Zigaretten warm. Un Scholz, jüst so as Schröder, noch is Gerd je bi de Sozis, sünd insgeheim seekerli froh doröver, dat Schmidt sien Zigaretten ni mehr in’t Fernsehn schmöökt un dorbi vertellt, wat he vun de Weltpolitik hölt. Na jo, wohrschienli wurr he Gerd un Olaf in’t Fernsehn noch so’n lütt beten SPD-Kollegenschutz inrüüm‘. Weer de Kamera overs ut, un he kunn privot snacken, denn wurr em de Kordel vun sien Prinz-Heinrich-Mütz wiss regelmäßi rieten. Noch mehr, wenn Schmidt doröver nodinken wurr, dat he 1982 as Kanzler utgereeken’d wegen den Nato-Dubbelbesluss ut Amt kegelt worrn is. Dat heuert sick hüüt an, as’n Treppenwitz. In den Tosomhang hett sick de FDP je ook ni jüst mit Ruhm bekleckert. Un harr Helmut Schmidt sick vöriged Johr noch as Kanzler opstelln loten kunnt, denn harr sien SPD wohrschienli 60 Perzent kreegen. He hett vör 15 Johr mol seggt, wat dat an „staatsmännische Figuurn“ fehlt, „meist op alle Sieden“. Dat kann man so stohn loten. Schmidt hett wusst, wo man mit Banditen ümgeiht. Dat hebbt ni blots de RAF-Lüüd to sehn kreegen. Klor, ’n Engel is ook Schmidt ni ween. För Engels is in de Politik keen Platz. Overs he harr veeles anners un mit klore Kant un klore Wöörd mokt. De Nordstriem-Peipleins harr dat mit em wohrschienli ni geeven. Wenn överhaupt, denn harr Schmidt ’n Peiplein mang Düütschland un Kuba buun loten. De Kubaners hebbt twor keen Gas un keen Öl mit dat se üm sick smieten kunnen, overs de hebbt wat, dat unsen oln Kanzler veel wichtiger ween is: De Kubaners hebbt Tobak... In düssen Sinn
Nu is dat sowiet. Vöriged Johr hebbt mien Madam un ick uns ’n Wohnwoog köfft. Den hebbt wi günsti vun Frünnen kreegen. An düsse Steed nochmol veeln Dank, an uns Frünnen. Ick nööm ehr eenfach mol Nicole un Thorsten. Tweemol sünd wi mit dat mobile Huus al ünnerwegens ween. Toletzt vöriged Weekenenn, över Ostern. Nu warr ick overs dat Geföhl ni los, dat wi gor keen richtige „Kämpers“ sünd. Veele annere Kämpers, de wi op de Kämpingplätze nömli dropen hebbt, de weern anners as wi. Mennige hebbt ’n Snut trocken, as weer dat Kämpen vör ehr sowat as’n fürchterliche Arbeid, de ehr vöör un achter keen Spooß mokt. Un wenn sick twee mit so’n grimmige Snut in Waschruum oder so dropen hebbt, denn hebbt de tosom snackt. Mit uns overs ni. Sünd wi veelicht to vergnöögt, üm „echte“ Kämpers to ween? Oder to fründli? Man weet dat ni. Un denn froog ick mi je ook, wat dat de annern op’n Kämpingplatz anners geiht as uns. Bi uns is dat so: Wenn wi beide an Disch sitt oder in’t Bett liggt, is allns in Ordnung. Steiht overs een op un de anner ook, denn geiht de Larm los: „Muttst du jümmers in Weg stohn?“ Oder: „Muttst du utgereekend dor rümwöhln wo ick jüst rümwöhln will?“ Un denn kümmt: „Wo is düt? Wo is dat? Dat heff ick güstern genau dor henleggt!“ „Hest du gor ni!“ „Doch!“ „Nä!“ „Doch!“ un so geiht dat denn wieder. Veelicht sünd de annern dorüm so gandderi. Mennige kiekt denn je ook so böös op de Novers, de ’n grötteren oder nieden Wohnwoog hebbt oder sogor ’n Wohnmobil. To’n Glück hebbt wi jümmers uns‘ Fohrrööd mit. Un wenn wi denn so dördig Kilometers fohrt sünd, denn sünd wi ook to mööd, üm uns to strieden. Denn mokt dat eenfach blots noch Spoß, tosom in uns‘ lütted mobiled Tohuus to ween, sick wat scheuned to kooken, to eeten un tosom fein to snacken. Wenn man dat so süht, denn mööt wi gor keen „richtige“ Kämpers warrn. Veellicht künnt sick de richtig echten Kämpers je sogor noch wat vun uns afkieken. Annerlei. Wi freut uns al op unsen nästen Kämping-Urlaub...
Veellicht mol ’n beten beeden Dat is je nu mol so, dat de Karken jümmers mehr Schoop wechlöppt. Wat de Karken-„Feste“ angeiht, dor sünd overs jümmers all dorbi. Katholiken, Protestanten un ook Lüüd, de överhaupt keen vun de beiden Gemeenschopen toheuert – all tosom, de dorvun goodhebbt, freut sick, dat se an de Wiehnachsfierdoog, an Pingstmondag un even ook an Karfriedag jüst so as an Ostermondag frie hebbt. Un ook Lüüd ut annere Gloovensgemeenschopen freut sick över ehr Wiehnachsgeld, sülms wenn se Wiehnachen gor ni fiert. Nu gifft dat je overs jümmers noch Lüüd, de sick würkli an den Verloop vun’t Karkenjohr holn doht. Un so gifft dat ook ’n Barg Lüüd, de sick an dat Fasten in de Fastentied hölt. Liekers dat ook Pasters gifft, de ni fasten doht. Annerlei. De Fastentied över 40 Doog hett düt Johr an 2. März anfungen un se geiht hüüt to Enn. Hüüt also, an Grööndünnersdag, geiht dat Fasten to Enn. Dat erwischt overs de, de sick an’t Fasten holn hebbt, tehmli kold. Merrn in de Fastentied sünd nömli ’n Barg Levenmiddel düürer worrn. Botter, Fleesch, Mehl un noch veel mehr. Tscha. Un wenn de Lüüd, de sick so tapfer an’t Fasten holn hebbt, ehr Famieljen to Ostern besööken wüllt, denn seht se an de Tanksteed, dat de Sprit nochmol düürer worrn is, as dat vörher al de Fall weer. Na jo, in de Fastentied hebbt se je ’n beten wat inspoort. Denn is dat veelicht ni ganz so wild. All de, de overs ni an Fasten ween sünd un sick ook noch dorto vun de Hamsterkööpe ansteeken loten hebbt, bi de ward dat kniepen. Bi de gifft dat to Ostern blots noch ’n poor Överraschungseier. Ach nä. Dor sünd je Salmonelln bin. De geev dat fröher blots in Heunereier. Dor kriegt dar Woord „Överraschungsei“ ’n ganz niede Bedüüdung. Oh Lüüd. Meddewieln weet man gor ni mehr wat man moken schall. Vellicht hölpt je Beeden. So ganz seeker bün ick mi dorbi twor ni, overs ’n Versök is dat wert. Liekers wünsch ick Jüm all tosom scheune un besinnliche Osterdoog... In düssen Sinn
Tscha, nu sitt ick hier mol weller an Schrievdisch un överleg mi, wat ick düsse Week in‘ Döschkassen bring‘ kann. Wenn mi ünnerwegens mol Lüüd ansnackt, denn is oftmols de erste Froog: „Wo kümmst du eegentli op dien Ideen? Dat mutt doch anstreng’d ween, sick jede Week wat Niedet uttodinken.“ Ick segg denn: „Och, ick heuer hier mol een Satz un dor mol een Woord, lees irgendwat oder seh wat in’t Fernsehn un denn fangt dat in mien Kopp al an to rappeln. Dat geiht an un för sick jümmers ganz vun alleent.“ Dat gifft overs ook Weeken, dor is dat ni so. So’n Week hebbt wi jüst. Ick sitt dor un dink: „Dat mutt doch vun allent gohn. Irgendeen Satz oder irgendeen Woord heff ick doch wiss de Week heuert, wo dat in mien Kopp to rappeln anfungen is.“ Overs wenn ick mi in Gedanken so in mien Kopp ümheuer un ümkiek, denn rappelt dor hüüt överhaupt nix. Un zappenduuster is dat dor noch dorto. Lauterbach spukt dor ’n beten in’t Nachthemd un mit Slopmütz un ’n Talliglicht in de Hand rüm. He flüstert: „Schriev blots nix över mi.“ Jo, nä, wull ick ook ni. Över Lauterbach mokt sick al genog Lüüd lusti. Un de annern Politikers? Verteidigungsminister Lambrecht, de kriegt je ook annerwegens al genog Fett wech. Oder Bunnespräsident Steinmeier. Jüst dat he op de nästen fief Johr wählt worrn is, seggt he: „Tscha, deiht mi leed. Ick bün an dat, wat dat in Oogenblick allns ni so scheun is, ook mit schuld.“ Aha, un worüm hest di erst nochmol wähln loten eher di dat weller infulln is? Na jo, dat froogt ook al genog annere, dor mutt ick mien Semp ni ook noch togeeven. Weet ick sünst noch irgendwat? Näste Week is Ostern. Veellicht mokt mien Gehirn je jüst de Fastentied mit un löppt dorüm blots op lütte Fohrt vörüt. Man weet dat ni. Overs tööv mol – Ostern un Fasten. Ick glööv in mien Kopp fangt jüst wat to rappeln an. Un twor rappelt dor… nä! Dat vertell ick erst nästed Mol. Dor mutt ick nömli sülms noch ’n beten genauer över nodinken. Un dat mok ick leever alleent…
Man heuert gor ni mehr so recht wat vun Greta Thunberg, ne. Ju weet, wokeen ick meen: De Deern ut Schweden, de vör veer Johr mit de Friedagsdemonstratschoon‘ för de Tokunft, also vör de Natuur anfungen is. Dormols weer se 15 Johr old. Se hett sick an een Friedag in’t Johr 2018 eenfach mit’n Pappschild vör ehr School stellt. Op dat Schild stunn: „Skolstrejk för Klimatet“. Dat is Schwedisch, un wat dat heet, kann man sick tosomriemeln. Dormit hett de lütte Deern ganz scheun wat ingang bröcht. Overs in Oogenblick heuert man even ni so veel över ehr. Se geiht je ook noch to School, weil se wat notoholn hett. Den een oder annern Friedag hett se je fehlt. Nu hett Greta overs – ook wenn se vör veele ’n grooted Vörbild is – wat ganz Fürchterliched mokt: Se hett nömli, liekers se je ’n schwedische Deern is, meist överall wo se henkeem, Ingelsch snackt. Würkli! Se hett sick eenfach all de Wöörd ut düsse annere Sprook nohm, un ehr utsnackt. Eenfach so. Överall op de Welt. Dat geiht nu würkli ni, denn dat, wat Frollein Thunberg dor mokt hett, nöömt sick „kulturelle Aneignung“. Dat heff ick vörige Week erst lehrt. Dor schull nömli op so’n Friedagsdemo in Hannover ’n Deern ut Münster Musik moken. Ronja Maltzahn heet se. Nu keem dor overs nix no, weil Ronja „Dreadlocks“ hett, so heet dat, wenn man sick de Hoor verfilzt. Un de Demo-Organisatorn ut Hannover hebbt seggt, wat dat kulturelle Aneignung is. Blots schwatte Lüüd dörft sick de Hoor verfilzen. Aha. Segg blots. Ronja Maltzahn harr sick de Hoor noch afsnieden kunnt. Anners overs schull se vun de „Friedagsdemo för de Tokunft“ leever wechblieven. Hmm. Dat heuert sick för mi eher no’n Demo ut de Verganheit an, een vun dormols, wo man noch „flotte düütsche Frisuurn“ op’n Kopp harr. Tscha, ook Klima-Aktivisten hebbt ehrn Stolt. Overs wenn sogor Greta, de allererste vun de Aktivisten, fremme Sprooken snackt un sick dor ’n Ei op backt, wat dat kulturelle Aneignung is, denn löppt dor no mien Ansehn geheuri wat scheev an de Klima-Front… In düssen Sinn
Wenn man mit‘ Auto ünnerwegens is, annerlei, wat dat ’n elektrisched Auto is, ’n Verbrenner oder een to’n Optrecken, denn kann dat Fohrn op de Stroot je bilütten „gefähli“ warrn. Besünners wenn de Stroot ’n Kurv‘ mokt kann man dat düchti mit de Angst to dohn kriegen. Üm overs de Autofohrers de Angst to nehm‘, hebbt de, de vör de Strooten verantwoordli sünd, sick al vör’n lange Tied wat scheuned utdacht: Leitplanken hebbt se sick utdacht. Un dat finn ick würkli nett. Wenn ick in ’n Kurv fohr, wo ’n Leitplanke is, heff ick al meist keen Bammel mehr. Nu hebbt sick de, de vör de Strooten verantwoordli sünd, overs anschiend dacht: „Wi wüllt, dat de Autofohrers ook op Strooten keen Angst mehr hebbt, in de gor keen Kurven sünd.“ So is dat wohrschienli op de Stroot ween, de vun Eggstedt no Süderhastedt geiht, also de Stroot mang Eggstedt un de Lannesstroot 327. Veellicht sünd Ju op de Stroot je ook al mol ünnerwegens ween. To’n Bispeel, wenn Ju in Schoopstedt vun de A23 dohlfoht sünd. Dat is op jeden Fall mol’n Tour wert. Denn so seeker as op de Stroot mang Eggstedt un Süderhastedt föhlt man sick wohrschienli narms in de Republik. Liekers de Stroot dor nömli jümmers grodut geiht, hebbt se op beide Sieden Leiplanken anbuut. Dat heet – ni ganz. Bi de Koppelinfohrten sünd de Leipklanken ünnerbroken. Overs dor kunn man bi Gelegenheit je nochmol ’n poor Schranken anbuun. Nu kann man vun Eggstedt bet meist no Süderhastedt hen also ook stockbesopen mit Auto langfohrn. Dor passeert een nix. Dor ballert man denn heuchstens as ’n Flipperkugel mang de Leitplanken hen un her. Blots as Motorradfoher is dat bleud. Wenn man dor nömli in’t Schliddern kümmt, haut een de Stänners vun de Planken nömli de Been oder den Kopp af. De nieden Leitplanken sünd nömli eegentli de oln un ni de, de ook Mopedfohrers schützt, wenn se henfallt. Egol. Mit‘ Motorrad kann ick in Tokunft je annerwegens langfohrn. Liekers freu ick mi, dat man dor so veel Stüüergeld vör de Seekerheit ruthaut hett. Denn seeker is je nu mol veel seekerer... In düssen Sinn
Güstern hett de Ukrainische Präsident Wolodymyr Selenskyj per Video in‘ Bunnesdag snackt. De stellvertredende Bunnesdagspräsidentin Katrin Göring-Eckardt hett vörher seggt: „Putin is scheitert.“ Applaus vun de Afgeordneten. Denn hett Göring-Eckardt ook noch Ukrainisch snackt. Un se hett seggt, dat de Welt de Ukraine bisteiht, un dat ook Düütschland de Ukrainers to Sied steiht. Applaus. Denn keem Selenkyj an de Reeg. Un eher he noch „Moin“ seggen kunn, sünd de Afgeordneten to’n Klatschen sogor opstohn. Selenskyj hett in Bunnesdag seggt: „Jüm geiht dat so lang al blots üm de Wirtschop. Ju hebbt uns ni toheuert, as wi seggt hebbt, dat Putin wat Slimmed vörhett.“ Un noher noch: „Treckt keen niede Muuer.“ Applaus in Stohn – un denn weer Selenskyj weller wech. Dorno hett de Bunnesdagspräsidentin erstmol twee Afgeordnete to’n süsstigsten Gebuurtsdag gratuleert, un denn gung dat an de „Tagesordnung“, de ni mehr veel mit dat to kriegen harr, wat de Ukraine-Präsident seggt hett. De een‘ oder annere hett twor noch schimpt, dat man no de Reed‘ vun Seleskyj doch ni eenfach so wiedermoken kunn. Overs de Punkte op de Agenda harrn nu mol all de Afgeordneten tostimmt, liekers se wusst hebbt, dat Selenskyj snacken wurr. Also gung dat wieder no Plon. Vör’n US-Kongress hett Selenskyj ook snackt. Un ook dor: Applaus in‘t Stohn un achteran keen Woord mehr to dat, wat he seggt hett. Dat kümmt een vör, as bi lütte Kinner, de sick de Oogen dicht holt un seggt: „Du kannst mi ni sehn.“ Intwüschen sitt all de Diktators op de Welt un de, de erst noch Diktators warrn wüllt, siet dree Weeken mit’n Notizblock vör’t Fernsehn un kiekt sick an, wo dull man verrückt speeln kann, eher de Nato un de UN würkli richti wat dorgegen mokt. Tscha. Anschiend kann man as Diktator ’n ganzen Barg Mist moken, denn man süht dat jümmers weller: De Lüüd bestellt den Kommerjäger even erst denn, wenn ehr de Rötten in‘ eegen‘ Mors bieten doht... In düssen Sinn
Dat harr man ook ni dacht: No föfftig Johr Freedensbewegung kümmt dat mitmol weller in Mod‘ ’n anstännige Armee to hebben. Vör veerdig Johr harr de Bunneswehr je noch Scheep un Panzers un Lastwogens de richti fohrt sünd un Hubschraubers un Düsenjägers, de tatsächlich fleegen kunnen. Dat hett sick intwüschen geheuri ännert. Mit de Tied fungen de Mechanikers bi’n Bund sogor an, nogelniede Gerätschopen ut’neen to schruuven, dormit se Ersatzdeele vör de Oln harrn. So’n verrückten Krom kann man sick alleent gor ni utdinken. Un as Verteidigungsminister Kalle zu Guttenberg noch ’n Doktertitel harr, hett he 2011 de Wehrplicht utsett. För all de Plichtsoldoten geev dat je so un so ni mehr genog Moschiens, mit de se öven kunnen. Dat beten Geld, dat de Bunneswehr harr, wurr denn för schmucke Werbefilme ruthaut, in de no Hollywood-Maneer wiest wurr, wo scheun dat doch bi de „Truppe“ is. Un as Flinten-Uschi noch Militär-Chef weer, hett se de Hubschraubers un Panzers ook ni weller flott mokt. Nä, se hett 135 Million‘ Euro in de Reparatuur vun ’n Segelboot rinbottert. Mit de Gorch Fock, so schmuck se ook is, kann man overs leider keen Gegner Bang‘ moken. Guttenberg, von der Leyen, AKK un wo se all heeten doht, hebbt dat Kommando „stillgestanden“ anschiend in falschen Hals kreegen. Weern de dorsten Ministers bi de Post ween, denn harr ick de Koart, de mien Oma mi to’n teihnten Gebuurdsdag schreeven hett, hüüt noch ni in Breefkassen. Un nu, wo dat doch keddeli ward op de Welt, sünd mitmol 100 Milliarden Euro för de Bunneswehr dor. Jo, un nu? Panzers un Jagdfleegers kann man ni mol even bi Penny kööpen. Un wohen ook mit all den Krom? Een Kaserne no de annere wurr över de Johrn dichtmokt, un op mennige Militär-Floogplätze wasst hüüt Bleum. Man good, dat wi in de Nato sünd. Denn kann uns weenstern noch de polnische Armee bistohn, wenn uns würkli mol een an de Flicken will. Hmm, veellicht harr man de 100 Milliarden leever rechtiedig in de Freedensbewegung steeken schullt...
So, Lüüd, hüüt an fröh’n Nomeddag, genau üm vief vör half twee, man kunn ook seggen, wenn de Klock 13.25 anwiest, knallt dat. Op’n Mond. Dor kümmt ’n Stück vun‘ Raket‘ rünner. Toerst hett man dacht, wat dat Raketenstück Elon Musk toheuert. Loter hett man overs rutkreegen, dat dor ’n chinesisched Nummernschild an is. Dat is wohrschienli ’n Raketenstufe, de de Chinesen 2014 losloten hebbt. De hett ’n Sonde oder so in‘ Orbit bröcht. Na jo, dat Stück vun de dorste Raket‘ bleev dor jedenfalls bi över, un dat is denn acht Johr dör de Gegend suust. Mit de Tied hett sick de „Ümloopbohn“ vun dat Raketendeel verännert, dat hett wat mit „Grawitaschoon“ un all sowat to dohn. Ganz figelienschen Krom. Dör Mathe-Formeln un „Füsik“ hett man op’t letzt rutfunnen, wat de Raketenstufe ut China also hüüt Nomeddag op’n Mond insleiht. An de Kant vun den Hertz-Krater schall dat passeern. Hertz hett nix mit dat Hart to kriegen, ook ni mit de Autovermietung, sünnern mit den Forscher Heinrich Hertz. No em hebbt se den Krater nöömt. Dat is overs an düsse Steed gor ni so wichti. 9300 Kilometer in de Stünn hett de Raketen-Rest op’t Tacho, wenn dat gegen den Mond stött. Dat sünd twee’nhalf Kilometer in de Sekunn, oder in 35 Sekunnen vun Hamborg no Kiel. Dat is allerhand. Nu is dat overs leider so, dat man, ook, wenn man genau henkiekt, ni sehn kann, wat dor passeert. Denn to’n een‘ kann man den Mond Nomeddags tomeist ni sehn, un to’n annern liggt de Hertz-Krater je op de anner Sied vun Mond, also de Sied, de wi nie to sehn kriegt. Wi kriegt also gor nix dorvun mit. Dor passeert ook gor ni veel. Dat kann man ni mol heuern, weil dat op’n Mond je keen Luft gifft. Man kunn seggen, dat is annerlei wat in China ’n Sack Ries ümfallt oder wat ’n Stück vun’n chinesische Raket‘ op de anner Sied vun Mond rünnerkümmt. Ju mööt sick dat ook gor ni marken. Overs wenn Ju mol to’n Mond kümmt un Ju seht dor so’n dösiged Lock an‘ Hertz-Krater, dat sünst ni dor weer, denn weet Ju wovun dat kümmt…
Dat gifft Doog, an de kann man eenfach ni so wiedermoken as sünst. Güstern weer so’n Dag. As ick direkt no’t Opstohn de Noricht kreeg, dat Russland nu de ganze Ukraine angreepen hett, dor bleev mi meist dat Hart stohn un de Hals hett sick mi totrocken. Dat dor irgendwat komen wurr mang Russland un de Ukraine, dat weer je klor. Overs wo kann dat angohn, dat Lüüd as Putin sowat eenfach so moken künnt? Jüst as bi veele annere Kriegsdrievers vör em, hett de ganze Welt ook vun Putin wusst, dat de Dorste gefährli is. He hett je ook mehr as eenmol ganz klor logen, annerlei, wat dat üm sien Macht op Levenstied gung, de he sick torecht trickst hett, üm Tschetschenien, de Krim un wat ni allns. Un wokeen to luud över Putin schimpt hett, de is över Nacht in‘ Knast, no Sibirien oder ünner de Eer verschwunnen. Dat hett man allns wusst. Un liekers hett de Weltgemeenschop dat dorto kom‘ loten wat güstern passeert is. De US-Präsident Biden seggt je al ’n ganze Tied, dat in de Ukraine Krieg utbreeken ward. Jo overs wenn he dat wusst hett, wurüm hett he nix dorgegen mokt. Worüm hebbt de UN, de Nato de Weltgemeenschop nix dorgenen mokt? Worüm geev dat bi uns in Düütschland so’n Wischiwaschi-Politik üm de Ukraine-Krise? Ganz eenfach: Putin hett veel Öl, he hett veel Erdgas un he hett Atomraketen. De ersten beiden Sooken wüllt wi hebben, de Drütte mokt uns Angst. Un dorüm kann Putin moken wat he will – dorüm mokt he, wat he will. So künnt wi blots hopen, dat Putin würkli blots de Ukraine no Russland holn will. Denn allns, wat wi, also de annern Staaten moken künnt, is Tokieken. Dat is de biddere Wohrheit. Allns annere weer in Oogenblick eenfach to gefährli för de ganze Welt. Putin is de Stenkerhannes op’n Schoolhoff, de annere eenfach so verprügelt, wenn he Lust dorto hett. Overs irgendwann ward ook för em de School ut ween. Un denn wüllt wi hopen, dat de näste in de Reeg ni so’n Probleem mit sien Ego hett…
Man weet je gor ni so recht, wat Angela Merkel mokt, nu, wo se op Rente is un mit ehrn Mann Joachim Sauer in’n lütted Huus in Brandenborg wohnt. Wat se as Rentnerin moken „wull“, dat hett se mol seggt: „Erstmol utsloopen. Un denn doröver nodinken, wat mi eegentli interesseert.“ Oha, dor kann man ook nodinkli över warrn, wenn man heuert, dat de ehemols mächtigste Fruu in de westliche Welt gor ni weet, wat ehr interesseert. Mehr lesen wull se jedenfalls. Un mehr sloopen, wie geseggt. Mol düt un mol dat. Jümmers in Wessel veellicht. Un man munkelt, dat se gern Kantüffelsupp kookt un Plumkoken mit Streusels backt. Veellicht ward se je ook ’n poor Kookbööker lesen, denn blots mit Kantüffelsupp un Plumkoken ward se ehrn Achim op Duuer ni bi de Stang holn. Veellicht goht de beiden je overs ook mol eeten. Denn blifft de Köök kold. Overs weet Ju wat: Ick finn dat sümpatisch. Merkel snackt ni in jede Kamera rin, de ehr vör de Nees holn ward oder in jedet Mikrofoon. Dor treck ick den Hoot för. Un dor kunn sick de een‘ oder anner ehemolige Regeerungschef ruhi ’n Schiev vun afsnieden. De Oart vun Staatschefs a.D. nömli, de dat eenfach ni loten künnt, sick in de Geschäfte vun ehr Nofolgers intomischen un dorbi menniged mit ehrn grooten Mors ümtosmieten. Berlusconi in Italien is dor ’n goodet Bispeel vör un Trump in de USA so un so. Na jo, över Gerhard Schröder mutt man je gor nix mehr seggen. Mi dücht, dat de dorsten fröheren Staatschefs sick nu, no ehr Amtstied, ook mol ’n scheuned Hobby sööken schulln, so as Angela. Gerhard Schröder hett je al ’n frisched Hobby. Dat hett mit Gas un Geld un sien Ego to dohn, dat he sick so gern vun Wladimir Putin ümsmeicheln lött. Is je ook in Ordnung. De eene so, de anner so. Liekers gifft dat Them‘ in de man sick ni mehr inmischen schull, ook wenn man mol Staatschef weer. Dor deiht man denn good doran, sick an Merkel to orienteern: Supp kooken, Koken backen un de annern moken loten…
Ook wenn ick mi so’n ganz lütt beten mit klassische Musik utkinn, heuer ick lang ni to de Kategorie, de sick obends mit’n Glas Wien in de Hand Vivaldi anheuert – oder Ravel oder Bach oder so. Liekers mutt man doch seggen, dat de dorsten Komponisten würkli wat losharrn. Sick all de Noten uttodinken un optoschrieven – dat kann wiss lang ni jeder. Wenn mi overs dock mol wat Klassisched gefallt, wat ick tofälli heuer, denn is dat wat mit düchti Damp dorbin. Mussorgski oder so. Wat ick overs noch nie heuern mucht heff, sünd de Schallplatten vun Mozart. De dorste Musik weer mi jümmers to seut un to poppig, kann man seggen. Eenfach to harmlos. Jo, ick weet, dat gifft veele Lüüd, de ganz verrückt no Mozart sünd. Is je ook in Ordnung. Över dat, wat man mach oder even ni mach, schall man ni strieden. Dor kümmt nix bi rut. Overs liekers ick mit de Musik vun Mozart nix anfangen kann, weer ick mol in dat Huus in Salzborg, in dat he op de Welt kom‘ is. An sien Graff weer ick ni. Man weet je ook ni, wonehm dat is, weil he je verarmt storven is. He is overs ni arm storven, weil he nix verdeent hett in’t Leeven. In Gegendeel: He hett richti good verdeent. He weer so’n richtigen Star. Un allns wat he verdeent hett, hett he to Levtieden dörbröcht. Wolfgang hett fiert, bet de Putz vun de Wand fulln is. An un för sick ganz sümpatisch. Un nu heff ick wat rutfunnen, dat mi Mozart noch veel düller sümpatisch mokt. He hett nömli mol ’n ganz besünnered Leed schreeven – dat weer ’n Kanon för süss Stimmen. Un düsse Kanon heet „Kleih mi an Mors“! Natüürli hett he dat op Hochdüütsch schreeven overs dat is doch allerhand för de dormolige Tied. Nu dink ook ick je af un to, dat de Eeen oder Anner ünner de Sünn ook mi mol geheuri an Mors kleihn kunn. Un dat kann ick in Tokunft ook ganz ungeniert seggen. Wenn ick nömli künfti to een „Kleih mi an Mors“ segg un de Dorste doröver splitteri ward, denn kann ick seggen: „Wat is denn los? Ick sing doch blots Mozart.“ Jo, ick glööv, ick warr doch noch ’n ganz grooten Klassik-Fründ…
Vörigen Sünndag, as ick tankt heff, hett de Liter Super 1,89 Euro kost. Overs man hett je wusst, wat kümmt. 1998 hebbt de Greun‘ in Wohlkampf nömli seggt, dat de Spritpries Stück för Stück op fief Mark anhoven warrn schull. So veel kost de Saft intwüschen je ook meist. Un de Greun‘ hebbt dor ni mol wat för moken musst. Dorför hebbt 16 Johr Merkel vun de CDU ganz un gor langt. Ünner ehr is je ook de enngüllige Utstieg ut de Atomkraft besloten worrn. Jo, för Merkel is dat good loopen mit de greunen Themen. Un jüst nu, wo de Greun‘ ennli sülms weller mitregeern dörft, ward besloten, dat de Atomkraft Ümweltfründli is. Tscha, mitünner is dat Leven würkli drullig. As „Övergangstechnologie“ för de Energiewenn‘ sünd Gaskraftwerke notwenni. Un üm Gaskraftwerke an’t Loopen to holn, bruukt man Gas. Is so. Dat weet ook Robert Habeck, de sick nömli nu as greun‘ Minister för Wirtschop un Klimaschutz dormit rümargern dörft. Jo, un sien Parteikollegin, Butenministerin Baerbock hett seggt: Wenn de Russen dat Stenkern ni opholt, denn will Düütschland ehr Gas ni hebben. As dat seggt wurr, hett Habeck sick wohrschienli in‘ Mors bieten kunnt. Wo schall he dat denn trechkriegen mit de Energiewenn‘ un all dat? Un wat seggt de Kanzler dorto? Ni veel. Ick weet ni, wat Ju dat wusst hebbt, overs de Kanzler heet nu Olaf Scholz un de kümmt vun de SPD. Man süht em blots ni all to oft. Ick glööv, he versteekt sick so’n beten, weil in Momang so veele op em schimpt. In de USA to’n Bispeel ward seggt, dat Düütschland as Partner in Oogenblick ni so veel döcht. Dorto seggt Scholz: „Wir sind ganz klar in dem was wir sagen, […] Unsere Verbündeten wissen ganz genau, was sie an uns haben.“ Richti. Un weil se dat weet, sünd se nu even splitteri. Och, un dor gifft dat je ook noch de FDP mit ehrn Finanzminister Lindner. Overs den heuert in Momang overhaupt keeneen to. Mi dücht, Scholz un Habeck un Baerbock un Lindner un all de annern hebbt sick de Sook mit dat Regeern ganz anners vörstellt… In düssen Sinn
In Kinnergoorn, in Meldörp jüst so as in Berlin, Paris, Washington, Moskau, Kiew oder Oslo, ward de Kinner vertellt, dat se sick verdreegen schüllt. Wenn dat wat för all tosom to eeten gifft, denn ward dat Eeten deelt, dormit jedeneen wat afkriegt. Ward ’n Geschicht vörleest, dörft all mit toheuern un wenn wat sungen ward, singt all mit. So ward dat de Lütten bibröcht, dormit se mol anstännige, freedliche Lüüd ward, wenn se groot sünd. Is je kloar. Natüürli sorgt dor ook ehr Öllern för. Overs jedet Öllernhuus is anners un ni jedet Kind wasst bi sien Öllern op. In Kinnergoorn overs sünd all de lütten Kinner gliek. Un wenn man mol mit so’n lütte Deern oder ’n lütten Jung‘ snackt, denn mutt man sick wunnern, wat de sick allns markt. De weet ook to Huus oder ünnerwegens ganz genau, wat gerecht un ungerecht is, wenn dat doran geiht, wat to deeln un so. Un se weet wat Freeden is. Dat vertellt se ook ganz plietsch un drulli. Wenn de grooten Lüüd overs vun Gerechtigkeit snackt un vun Freeden, denn seggt se to de Lütten: „Hol du di dor man rut. Dor kinnst du noch nix vun.“ Hmm. Wenn ick doran dink, wat de kloogen grooten Lüüd in Oogenblick op de Welt veranstalten doht, denn warr ick dat Geföhl ni los, dat de Kinner dor doch ’n ganzen Barg vun kinnt. Besünners de ganz lütten, de so dree, veer Johr jung sünd, un de noch ni no den Krom vun ehr Mitschöölers un Novers schielt. Denn in Gegensatz to de Lütten, doht de Grooten sick bilütten düchti swor mit de Gerechtigkeit un mit den Freeden. Veellicht schull man de Herrschopen in ehr schmucked Schapptüch eenfach mol för’n Week in Kinnergoorn schicken. In Uttuusch. Den ut Berlin no Paris, den ut Paris no Washington, den vun dor no Moskau, den ut Moskau no Kiew, den ut Kiew no Oslo un den ut Oslo no Berlin. Dor döft ook noch annere mitmoken. Je mehr, je beter. Denn kunn‘ se de Kinner mol in de Oogen kieken, de ehr Tokunft jüst verballert ward. Een Schuss ut’n Panzer kost nömli so veel as’n Kinnergoornplatz. Un ’n Minschenleven, annerlei in wülked Land, is mit Geld överhaupt ni to betohln… In düssen Sinn
Wat is de Minsch erfinderisch, ne. Jümmers weller ward niede Sooken erfunnen. Dat hölt anschiend nie op mit de Erfinnerie. Dat Füüer moken, dat Rad, noher dat Auto, dat Telefon, dat Radio, dat Fernsehn un denn de elektroonische Reekner. Allns groote Erfinnung‘, de de Welt verännert hebbt un de man sick gor ni mehr wechdinken kann. Dat gifft je overs ook lüttere Erfinnung‘, de ook wat verännert hebbt, sülms, wenn man ehr eegentli gor ni bruukt. De Luxus-Erfinnung‘. Un to de dorsten Erfinnungen heuert dat – Vörsicht, Ingelsch – Soft Close System. Dat heet so veel as „Langso-Togoh-Genög“. So’n Zoff Kloos Süssteem sorgt dorför, dat to’n Bispeel Döörn ganz langsom, sanft un sinnig togeiht. Vörher hett man de Döörn vörsichti tomoken musst, nu dehn se dat ganz liesen un alleent. As ick dat to’n ersten Mol bi Frünnen sehn heff, dor weer ick hen un wech. Se harrn Zoff Kloos in de Köök. Dor gungen de Schappen un Schuufen ganz langsom to. Wi stunnen blots dor, un hebbt de Schuufen un Schappen jümmers weller opmokt un ehr ganz zoff togohn loten. Un dat to bekieken, dor kreegen wi gor ni genog vun. Nu heff ick overs lehrt, dat Zoff Kloos ni överall Sinn mokt, wonehm man dat finn’d. Op Tante Meier to’n Bispeel. Dat dor de Schiethuusdeckel zoff togeiht un man sick ganz langsom vun sien Geschäft verafscheeden kann, as op’n Beerdigung, dat kinnt man je al. Nu is mi annerletzt overs so’n lütten Pett-Ammel in een Boodstuuv in de Mööt kom‘. So’n Ammel, in den Fruunslüüd ehr Hügiene-Artikels rinsmieten doht. Ju weet, wat ick meen. Dor wull ick dat Papprohr vun’n leerige Rull Schiethuuspoppier rinsmieten. In den Ammel weer al wat bin. Un dat seh ni schmuck ut. Dor heff ick mit spitze Fingers de Rull rinsmeeten un de Pedol vun de Ammel direkt losloten, dormit he jo blots gau weller dichtgohn wurr. Deh he overs ni. De harr Zoff Kloos. Un dat weer gor ni scheun. Dorüm nu mien Appell an alle kloogen Tüftlers: Leeve Erfinners, dat gifft Sooken, bi de bruukt man eenfach keen Luxus. Würkli ni… In düssen Sinn
So, Lüüd, vun nu an ward allns beter un ganz anners. De Ümweltschutz is in‘ Supermart ankom‘. Veellicht hebbt Ju dat je noch gor ni markt, overs siet Niejohr kann man ni mehr allns in Supermart kööpen, wat vörher ganz sülmsverstännli weer. Plastikbüddels to’n Bispeel. Gifft dat ni mehr. Äh, de gifft dat doch al lang ni mehr, oder wat? Blots de Tuten ut Poppier. Is je ook in Ordnung. Dat de mehrsten Poppierbüddels ni ut oled Poppier sünner un frisched Holt mokt ward, dat is twor schodt. Ook dat de Poppierproduktschoon so veel Woter to bruukt. Overs wat deiht man ni allns för de Ümwelt. Na jo, een Oart vun Plastikbüddels gifft dat noch. De ganz dünnen, in de man Man Appeln, annered Ooft un Gemüse inpackt. Dat is genau de Oart, de de Ümweltverbänne wechhebben wulln, weil se so licht sünd, vun Wind wechweiht warrn künnt un sick veel gauer as allns annere in Mikroplastik oplöst. Tscha, worüm dat utgereekend de dünnen Büddels nu noch gifft, dat schull man bi Gelegenheit mol de Tiern verkloogfiedeln, de sich dat Mikroplastik infritt. So, wat weer noch? Och jo: Party-Besteek un –Geschirr, also Messen, Leepels, Gobeln un Töllers ut Plastik sünd ook verboden. Holtbesteek, dat man no de Fier wechsmitt, kann man wiederhen kööpen. Dor staunt de Laie un de Förster wunnert sick. Un denn je dat Wichtigste: Luftballong-Fastholers, so’n Schieven ut Kunststoff mit’n Plastikstang‘ an, in de man Ballongs inhoken kann, so dat dat utsüht, as wenn se alleent fleegen kunnen – de Dingers gifft dat nu ook ni mehr. Kinnerfeste ward in Tokunft eenafch ni mehr so ween, as noch vöriged Johr. Overs wie geseggt: Erstmol mutt man an de Ümwelt dinken. Man kunn bi’n Nodinken je ’n poor Pralin‘ naschen, de fiefmol in Plastik inwickelt sünd. So harr man dat Plastik, in dat se inwickelt weern, al mol ut’n Verkehr trocken. So mokt man denn eenfach wieder. Un denn bruukt man blots noch de Luft rein un dat Woter klor moken un de Wale retten. Un üm den lütten Rest kümmert sick de Eenzelhannel…
Hartli Willkom‘ in’t niede Johr leeve Lüüd. Un dat niede Johr fangt je glieks richti good an – weil dat so „Ressourcen schoon’d“ is. So’n günstiged Johr harrn wi toletzt in’t Middelalter. Düssed Johr kann man nömli mit blots twee Ziffern schrieven, mit twee un null. Un dat is annerlei, wat dat ’n raude oder ’n swatte Null is. Dat is würkli wat Besünneret, denn de näste Johrestohl, de man mit mit weniger as dree Ziffern schrieven kann, hebbt wi erst in’t Johr 2111. Un för’t Johr 2222 bruukt man sogor blots een Ziffer för, overs dat warr ick wohrschienli ni mehr beleven. Overs wo keem dat ölverhaupt dorto, dat wi de Johrestohln kreegen hebbt, no de wi hüüt reekend? Dat is je de Christliche Tiedreekn‘. Hett Jesus dat sülms dat so bestimmt, as he op de Welt keem? „So, Lüüd vun nu an reekend wi de Tied no mien Gebuurtsdag. Blots dat ju dat weet!“ Un kunn Jesus direkt no de Gebuurt al snacken? Man weet dat ni. Ick heff mol ’n beten rescherscheert: Erst vör bummeli 1500 Johr hett ’n römischen Mönch fastleggt, wann Jesus op de Welt kom‘ is. Dat steiht nömli gor ni in de Bibel. Vörher weer dar Johr „Null“ de Grünnung vun’t Römische Riek, un dorvör hett man de Tied no de Schöpfung vun de Welt reekend. Un de Welt – nu holt sick fast – is dorno 7206 Johr old! Dat heff ick ook noch ni wusst. Un wo dat mit de versteenerten Dinosaurier-Skelette tosompasst un överhaupt mit allns, wat de Weetenschop so seggt, weet ick ook ni. In de USA gifft dat sogor Staaten, in de ehr Schooln in Bio-Ünnerricht ni de Evolutschoon no Darvin lehrt ward, sünnern de Schöpfung ut de Bibel un dat de Welt good 7000 Johr old is. Dor süht man mol weller: Allns hangt dorvun af, wat man glöövt – würkli weeten deiht man je ook so wenig. Un glöövt man wat Goodet, denn geiht een dat good, glöövt man wat Schlechted, geiht een dat weniger good. Ganz eenfach. So as dat bi de Horoskope is. Dor glöövt man je so un so blots dat, wat een gefallt. Un so wünsch ick uns all tosom, dat wi in düssed Johr, dat man mit blots twee Ziffern schrieven kann, wat besünners Goodet glöövt…
Un weller is Heiligobend. Dat hebbt wi toletzt vör een Johr hatt. Dor weer dat ganz ähnli as nu. Overs ick will gor ni schimpen. Dat doht ook ohn‘ mi all genog Lüüd. De een schimpt op all de impt sünd, de anner op de, de even ni impt sünd. De Näste schimpt över de niede Regeerung – veellicht je op de ole glieks mit. Weller ’n annern schimpt op sien Novers, veellicht overs ook doröver dat he keen Novers hett. Nu heff ick hier blots in de männliche Form schreeven. Dorbi gifft dat ook genog Fruunslüüd, de gern un veel schimpt. Ick wull hier blots ni „gendern“, dor schimpt je ook so veele över. Anner Lüüd schimpt, wenn even ni gendert ward. Overs de een as de annern – all tosom sünd se „Gegner:innen“ vun irgendwat. Man kann je över so veel schimpen: Över dat Wöller, över de annern Autofohrers op de Stroot, över dat Fleesch, dat al weller düürer worrn is, över de, de riek sünd un över de, de arm sünd, över de Norichen de bröcht ward un över de Norichen de ni bröcht ward, över de Melk de suuer worrn is un över dat Schiethuuspoppier, dat jümmers blang de Perforatschoon afritt. Jo. Wenn man dat dorop anleggt, denn kann man den ganzen Dag schimpen. Dat is veellicht je ook ’n Oart vun Kreativität. Sogor hüüt, an Heiligobend, gifft dat wiss Lüüd, de blang‘ Wiehnachsboom sitt un an schimpen sünd. Kinner mokt dat anners: De freut sick eenfach blots op de Geschinke de se hüüt obend kriegt – vun‘ Wiehnachsmann, denn dat je würkli gifft. Vun de lütten vergnöögten Minschen kann man sick ’n Barg afkieken. Overs sogor över de vergrnögten Kinner schimpt Mennige: „De kriegt doch veels to veel. Wi hebbt dormols ook nix hatt.“ Jo, dat mach ween. Overs wo lang wüllt all de Schimpers noch schimpen eher se markt, dat wi dat doch richti, richti good hebbt? Dor kunn man doch mol över nodinken. Tominst an düssen besünnern Dag. Eenfach mol so. Un dormit wünsch ick Jüm all ’n scheuned un besinnliched Wiehnachsfest…
Oh nä. De Fähr‘ mang Brunsbüttel un Cuxhoben fohrt ni mehr. Al weller. All de Arbeiders un Angestellten, de mit de Verbinnung to dohn harrn, hebbt nu wiss keen scheuned Wiehnachen mit ehr Famieljen. Overs worüm is dat so? Dat is je nu würkli ni dat erste Mol, dat bi de dorsten Fähr’n keen‘ Möwen sünnern de Pleitegeier op de Reling sitt. In Februar 1904 hett de Norddüütsche Dampschippfohrts-Sellschop de erste Verbinnung mang Brunsbüttel un Cuxhoben inricht‘. In’t sülbige Johr weer de Sellschop pleite. 1908 hett sick de näste Sellschop doran versöcht. Denn keem Krieg. 1919 hett Greten Handörp üt Cuxhoben de Linie weller anschooven. Denn keem noch ’n Krieg overs mit ünnerscheedliche Bedrievers leep dat erstmol. Bet 1981. Dor weer weller Fierobend. 1999 hett Egon Herbert Harms dat versöcht. No twee Johr weer overs ook dat weller vörbi. Vun August 2015 bet März 2017 keem de näste Törn. Dat hett ook ’n Scheeven reeten. In Mai 2017 hett de Elb-Link Sellschop dat versöcht. Dat hett good fief Monot klappt, eher dor ook dat Geld all weer. Un dütmol – ünner den Noom Elbferry GmbH – gung dat acht Monot‘, bet dat ut weer. Wat schodt, ne. Nu will ick hier ni kloogschieten. Overs 1999 heff ick al dacht: Wat schall dat mit de dorsten grooten Scheep? Mang Glückstadt un Wischhoben fohrt dree lüttere Fähr’n. In de gifft dat keen schmucked Restaurant, sünnern Kaffe un Knackwuss ünner Deck, overs dat klappt. So veel as geiht, ni mehr as mutt. Un bi de Verbinnung mang Brunsbüttel un Cuxhoben, de sick je erstmol weller etableern schull, is vun ersten Momang an dat Droomschipp fohrt. Den Fehler hebbt all mokt, de vun ’99 an keem‘. Ook toletzt mit de Greenferry. Sülms ohn‘ Corona: So’n Fähr‘ mit Platz för 150 Pkw, 30 Lkw un 600 Lüüd – de schull op jede Tour vull ween? Hmm. Ni blots ick wurr mi freu’n wenn weller ’n Fähr‘ vun uns no Cuxhoben fohr’n deh. Overs bi’t näste mol veellicht ’n Fähr‘, de mit ’n beten mehr Oogenmot utsöcht ward…
So. Wi hebbt ’n niede Regeerung. Hmm. In’t Parlament is den nieden Bunneskanzler je oarti gratuleert worrn. Un ook de Medien hebbt sachli över den Wessel in Berlin bericht‘. Overs wohre Begeisterung – dücht mi – süht anners ut. Na jo, Olaf Scholz un Begeisterung wasst ook ni op’t sülbige Holt. Overs anners as Gerhard Schröder ward Scholz wiss keeneen verklogen, de över em seggt, dat sien poor Hoor, de he noch hett, farvt sünd. Natüürli sünd keen‘ twee Sekunnen no Scholz sien Wohl to’n Kanzler weller allerhand Experten, Spezialisten un Szene-Kinner ünner allerhand Steens vörkroopen, üm to vertelln, wat nu allns kümmt. De nieden Herrn un Fruun Ministers sünd ook fuurts analüseert worn, dat dat man blots so röökelt hett. In Tokunft ward uns Land je vun Annalena Baerbock, de so gern „ääh“ seggt, as Butenministerin op de internatschonale Bühne vertreden. Un de leeve, knuddelige Robert Habeck dörft sick vun nu an as Bunnesminister för Wirtschop „un“ Klimaschutz mit de Konzernbosse rümargern, de he vertelln schall, dat se ehr Geschäft twor wieder in Düütschland, overs klimafründli moken schüllt. Veel Spooß. Intwüschen mutt Habek denn jümmers weller bi den Ünnernehmer-Fründ Chrischan Lindner „bidde, bidde“ seggen, denn de hett vun Scholz as Finanzminister den Geldbüddel üm‘ Hals hungen kreegen. Mol seh’n, wat Lindner de dicke Knipp böhr’n kann. Un denn is dor je ook noch Kalle Lauterbach, de nu för Corona – äh – Gesundheit tostänni is. Al richti gespannt bün ick ook op den ersten Besöök vun Landwirtschopsminister Cem Özdemir in Dithmarschen. 16 niede Fruun un Herrn Ministers mutt Scholz nu in Schach holn. So hett sick dat no de Wohl entwickelt. Dorbi fallt mi je mol weller in, wat George Bernard Shaw al vör bummeli hunnert Johr schreeven hett: „Demokratie is ’n Verfohrn, dat garanteert, dat wi ni beter regeert ward, as wi dat verdeent.“ Na denn man to. Denn wüllt wi in de nästen veer Johr mol seh’n, wat wi verdeent hebbt... In düssen Sinn